
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,380,003 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,074 |
مطالعۀ تطبیقی ادیسۀ هومر و گرشاسب نامۀ اسدی طوسی | ||
نشریه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 10، دوره 9، شماره 16، شهریور 1396، صفحه 185-207 اصل مقاله (346.15 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jcl.2017.1689 | ||
نویسنده | ||
وحید مبارک* | ||
عضو هیات علمی دانشگاه رازی | ||
چکیده | ||
ادب تطبیقی می کوشد تا زمینه های آفرینش، اثرگذاری ها، شباهت ها و اختلافات آثاری چون ادیسه و گرشاسبنامه و رهیافت های بشر را در انواع ادبی ای چون حماسه، بیابد و بسنجد و پیوستگی فرهنگ مشترک آغازین و بن مایه های فکری و ناخودآگاه جمعیشان را مشخص کند. این پژوهش، با دیدگاه آمریکایی در مطالعات تطبیقی و فارغ از جنبۀ تأثیر و تأثر و تنها بر اساس نشان دادن همسانی ها و ناهمسانی ها، به تطبیق این دو اثر فرهنگ مشترک هند و اروپایی می پردازد. پژوهش حاضر، در سه جنبۀ داستانی، محتوایی و ادبی، ادیسه و گرشاسبنامه را با یکدیگر سنجید هاست و حاصل اینکه، جدای از همسانی های عناصر داست انپردازی که مشابهت های متعدّدی را در طرح، ایستایی شخصیّت ها، اعتماد به سرنوشت و... نشان می دهد، همانندی های محتوایی را در فراواقعیّتها و به خصوص در گذر از دریاها، غلبۀ تقدیر، مرگ، جهان پس از مرگ، خواب و مبارزه های متعدّد با نیروهای مخالف و جادو، بین این دو اثر می توان دید. در جنبۀ ادبی، غلبۀ وصف در دو اثر مشهود است. این وجوه مشترک، به دلیل داشتن روح حماسی- اسطورهای مشترک این اقوام است که برای استقرار خود جنگیده اند. البتّه، پیام ها و پیرنگ ها و گفتمان دینیِ دو اثر ، از هم جداست و تأکید بر وفاداری به پیمان ازدواج در ادیسه، آن را مؤثّر و ارجمند می کند ولی جهانگشایی برای ضحاک، از اهمیّت محتوایی گرشاسبنامه می کاهد. پیرنگ ادیسه، بر بنیاد بازگشت پادشاه به کشور، پس از پیروزی است و فرستنده و قهرمان، هر دو یکی هستند، درحالی که پیرنگ گرشاسبنامه، سفر برای فتح سرزمین های دیگر است و فرستنده، ضحاک ماردوش و قهرمان، گرشاسب است. | ||
کلیدواژهها | ||
سنجش مقایسهای؛ ادیسۀ هومر؛ گرشاسبنامۀ اسدیطوسی | ||
مراجع | ||
-کتابها 1- اسدی طوسی، علی بن احمد. (1386). گرشاسبنامه. به کوشش حبیب یغمایی. تهران: دنیای کتاب. 2- الخطیب، حسام. (1999). آفاق الأدبالمقارن، عربیاً و عالمیاً، دمشق: دارالفکر. 3- بینیاز، فتحالله. (1387). درآمدی بر داستان نویسی و روایت شناسی. تهران: افراز. 4- تاریخ سیستان.. (1391). تهران: نشر مرکز. 5- دیکسون، مایک. (1385). دانشنامۀ اساطیر ایران و روم. ترجمۀ رقیّه بهزادی.تهران: طهوری. 6- سرّامی، قدمعلی. (1373). از رنگ گل تا رنج خار. چاپ دوم. تهران: علمی و فرهنگی. 7- صفا، ذبیحالله. (1369). حماسه سرایی در ایران. چاپ پنجم. تهران: امیرکبیر. 8- طاهری، حمید و مبارک، وحید. (1388). چشمۀ آفتاب. چاپ چهارم. قزوین: سایهگستر. 9- طه ندا. (1380). ادبیات تطبیقی. ترجمۀ زهرا خسروی. چاپ دوم. تهران: فرزان روز. 10- عبود، عبده. (1999). الأدبالمقارن (مشکلات و آفاق). دمشق: اتحاد الکتّاب العربی. 11- علوش، سعید. (1987). مدارس الادب المقارن دراسه منهجیه. المرکز... العربی. 12- فردوسی، ابوالقاسم. (1379). شاهنامه. مصحّح: سعید حمیدیان. چاپ پنجم. تهران: قطره. 13- قلیزاده، خسرو. (1388). فرهنگ اساطیر ایرانی. چاپ دوم. تهران: نشر کتاب پارسه. 14- کریستنسن، آرتور. (1355). آفرینش زیانکار در روایات ایرانی. ترجمۀ احمد طباطبایی. تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز. 15-کزازی، میرجلال الدین. (1368). از گونه ای دیگر. تهران: نشر مرکز. 16- _____________. (1384). آب وآیینه. تبریز: آیدین. 17- گویارد. فرانسوا. (1374). ادبیات تطبیقی. ترجمۀ خانمحمدی. تهران: پاژنگ. 18- گیلگمیش. (1382). ترجمۀ احمد شاملو. تهران: چشمه. 19- مبارک، وحید. (1383). دو خورشید رخشان. تبریز: فروزش. 20- میرصادقی، جمال. (1388). عناصر داستان. چاپ ششم. تهران: سخن. 21- هومر. (1379). ادیسه. ترجمۀ میرجلالالدین کزازی. چاپ دوم. تهران: نشر مرکز. 22- ____. (1387). ایلیاد و ادیسه. ترجمۀ سعید نفیسی. تهران: هرمس. -مقاله ها 1-آیدنلو، سجّاد. (1381). «زرّینکوب و شاهنامه». کتاب ماه ادبیات و فلسفه. سال پنجم. شمارۀ 60، صص 79-70. 2- بدوی، امین عبدالمجید. (1343). «الدراسات الادبیه»، الادب العربی. شمارۀ 24، صص 285-265. 3- ذوقی، سهیلا و ذاکری، احمد. (1391). «آیین تعلیمی کفن و دفن و سوگواری در هشت اثر حماسی». تحقیقات تعلیمی وغنایی زبان و ادب فارسی. شمارۀ 13، صص 98-83. 4- سرکاراتی، بهمن. (1376). «بازشناسی بقایای افسانۀ گرشاسب در منظومه های حماسی ایران». نامۀ فرهنگستان. شمارۀ 10، صص 38-5. 5- سلطانی، علی و ودی، آذر. (1383). «زن در اساطیر». کتاب ماه هنر و ادبیات. شماره های 75 و76، صص 137-130. 6- شاهنسی، شیدا. (1383). «درآمدی برحماسۀ ادیسه». کتاب ماه هنر. شماره های 76 و75، صص 167-162. 7- طغیانی اسفرجانی، اسحاق. (1377). «مقایسۀ اجمالی حماسه های ایرانی و غیرایرانی». دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی اصفهان. شمارۀ 12، صص 130-98. 8- محمودی، محمود. (1393). «کاربرد صفت هنری در شاهنامه و ادیسه». کهن نامه ادب فارسی. دورۀ پنجم، شمارۀ 2، صص 45-23. 9- مدبری، محمود و زارع، زهرا. (1388). «بررسی تطبیقی سفرهای دریایی گرشاسب و داستا ن اسکندر». شمارۀ 16، صص 280-263. 10- معتضد کیانی، خداداد. (1391). «منش قهرمانان درگرشاسبنامه». رشد آموزش ادب فارسی. شمارۀ 103، صص 44-42. 11- مهرکی، ایرج. (1381). «منبع اسدی در سرودن گرشاسبنامه». مجلۀ دانشکدۀ علوم انسانی سمنان. شمارۀ3، صص 85-73. 12- نوروزیپناه، علی. (1368). «فردوسی و هومر» چیستا. شمارۀ 64، صص 497-485. 13- واردی، زرّین. (1384). «بازگشت؛ نیم نگاهی به سفرهای ادیسه و منطق الطیر». مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی شیراز. دورۀ 22، شمارۀ3، صص 228-218. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,080 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,131 |