دانشگاه شهید باهنر کرمان

 آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها447
تعداد مقالات4,557
تعداد مشاهده مقاله5,379,991
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,580,057
دهرامی, مهدی, فهیمی پور, مجتبی. (1396). آفرین و نفرین در آثار ایرانی باستان و میانه. , 16(31), 65-80. doi: 10.22103/jis.2017.1701
مهدی دهرامی; مجتبی فهیمی پور. "آفرین و نفرین در آثار ایرانی باستان و میانه". , 16, 31, 1396, 65-80. doi: 10.22103/jis.2017.1701
دهرامی, مهدی, فهیمی پور, مجتبی. (1396). 'آفرین و نفرین در آثار ایرانی باستان و میانه', , 16(31), pp. 65-80. doi: 10.22103/jis.2017.1701
دهرامی, مهدی, فهیمی پور, مجتبی. آفرین و نفرین در آثار ایرانی باستان و میانه. , 1396; 16(31): 65-80. doi: 10.22103/jis.2017.1701

آفرین و نفرین در آثار ایرانی باستان و میانه

مجله مطالعات ایرانی
مقاله 5، دوره 16، شماره 31، شهریور 1396، صفحه 65-80    اصل مقاله (495.23 K)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2017.1701
نویسندگان
مهدی دهرامی* 1؛ مجتبی فهیمی پور2
1استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه جیرفت
2دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد تاریخ
چکیده
آفرین و نفرین(دعا و لعن) از بن‌مایه‌های دینی، فرهنگی، اسطوره‌ای و ادبی است که از دیرباز، همگام با هم، از ادبیات قبل از اسلام تا شریطه‌های قصاید مدحی و انواع مختلف ادبی استمرار یافته است. هدف این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته، بررسی وجوه مختلف آفرین و نفرین در آثار دوران پیش از اسلام(باستان و میانه) است. از همین منظر، با توجه به آثار ایرانی باستان(اوستا و کتیبه‌های هخامنشی) و آثار اشکانی و پهلوی دوران میانه(کتیبه‌های شاهان و رجال ساسانی، کتاب‌های کارنامة اردشیر بابکان، یادگار زریران و ...)، انواع دعا و نفرین‌ استخراج و از جنبه‌هایی مانند نقش آن در پیشبرد کارها، اهداف، درخواست‌کنندگان، بلا یا نعمت‌های درخواست شده، کارکردها و جنبه‌های بلاغی آن بررسی شده­است. در اوستا این دو مقوله به خصوص آفرین و دعا در بخش‌های نیایشی آن بسامد گسترده‌ای یافته که بیشتر در راستای اهداف، تعالیم، اندیشه‌ها و آموزه‌های مذهبی قرار گرفته و موجودات اهریمنی نفرین و موجودات اهورایی مورد دعا واقع شده‌اند. در کتیبه‌های هخامنشی دعا و نفرین، از یکسو هدف ترغیبی و گاه تحذیری در خصوص پاسداشت کتیبه‌ها دارد و از سویی دیگر حس وطن‌دوستیِ پادشاهان را با بسامد فراوان دعاهای نیک نسبت به کشور نشان می‌دهد. در کتیبه‌های دورۀ میانه نفرین دیده نمی‌شود، اما دعا همچنان استمرار یافته که  بیشتر متضمن طلب عمر طولانی و پیرورزی بر دشمنان است. در کتاب‌های این دوره دعا و نفرین بیشتر کارکردی ادبی داشته و نشان‌گر حالات عاطفی شخصیت‌ها در موقعیت‌های مختلف روایی است.
 
کلیدواژه‌ها
نفرین؛ دعا؛ اوستا؛ کتیبه‌های هخامنشی؛ آثار دورة میانه
مراجع

کتابنامه

الف. کتاب‌ها

1. ابوالقاسمی، محسن.(1381). تاریخ زبان فارسی. چاپ چهارم. تهران: سمت.

2. ______________ .(1389). راهنمای زبان‌های باستانی ایران. چاپ هفتم. تهران: سمت.

3. اکبرزاده، داریوش.(1385). کتیبه‌های پهلوی. چاپ دوم. تهران: پازینه.

4. اوستا(1371) گزارش و پژوهش جلیل دوست‌خواه. تهران: مروارید.

5. بیهقی، ابوالفضل.(1383). تاریخ بیهقی. تصحیح علی‌اکبر فیاض. به اهتمام محمد جعفر یاحقی. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.

6. پورداود، ابراهیم .(1377). گات‌ها. تهران: اساطیر.

7. ____________ .(2536). یسنا. تهران: دانشگاه تهران.

8. ____________ .(بی‌تا). خرده اوستا. بمبئی: انجمن زرتشتیان ایرانی بمبئی.

9. ____________ .(1354).گاثاها. تهران: دانشگاه تهران.

10. پیرنیا، حسن.(1385). تاریخ کامل ایران. تهران: نگاه.

11.تفضّلی، احمد.(1378). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. به کوشش ژاله آموزگار. چاپ سوم. تهران: سخن.

12. دهخدا، علی اکبر.( 1377 ). لغت‌نامه. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.

13.فره‌وشی، بهرام (1390) کارنامه اردشیر بابکان. چاپ پنجم. تهران: دانشگاه تهران.

14.کلبیسی، عمرشاکر.(1423). نصوص اللعن فی القرآن و اثرها فی الاحکام الشرعیه. بیروت: مؤسّسه الریان.

15. مقدّم، محمد .(1342). راهنمای ریشه فعل‌های ایرانی در زبان اوستا و فارسی باستان و فارسی کنونی. تهران: موسسه مطبوعاتی علمی.

16. معین، محمّد.(1326). مزدیسنا و تاثیر آن در ادبیات فارسی. تهران: دانشگاه تهران.

17. ________.(1363). مجموعه مقالات معین. تهران: معین

18.ناتل خانلری، پرویز.(1365). تاریخ زبان فارسی. چاپ دوم. تهران: نشر نو.

19.نارمن شارپ، رلف.(1388). فرمان‌های شاهنشاهان هخامنشی. چاپ سوم. تهران: پازینه.

20.نوّابی، ماهیار.(1374). یادگار زریران. تهران: اساطیر.

ب.مقاله‌ها

21. آبادانی، فرهاد.(1344). «درخت آسوریک». نشریۀ دانشکدۀ ادبیات اصفهان. سال دوم. شماره 2و3، صص207تا212.

22. بادامچی حسین و احسان افکنده.(1393). «از آناتوم سومری تا اردشیر پارسی». مطالعات تاریخ فرهنگی. پژوهش‌نامۀ انجمن ایرانی تاریخ. سال پنجم. شماره نوزدهم، صص1تا21.

23. بهابادی، بی‌بی سادات رضی و زهرا پنبه­پز.(1393). «عوامل سلام و لعن در قرآن کریم». فصلنامۀ تحقیقات علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا. سال یازدهم، شماره4. پیاپی24، صص 54تا81.

24. دریایی، تورج.(1380). «کتیبه کرتیر در نقش رجب». نامه باستان. سال اول. شماره اول، صص3تا10.

25. __________.(1383). «کتیبه پهلوی سلوک، داور کابل». مجلۀ فرهنگ. شماره49و50، صص47تا51.

26.نوّابی، ماهیار.(1345). «یادگار بزرگمهر». نشریه دانشکده ادبیات تبریز. سال یازدهم، صص302-334.

ج. منابع لاتین

27.Cheung, johnny .(2007). Etymological dictionary of the Iranian Verb. Netherlands: Brill.

28.Scheper, George.(2005)Encylopedia of Religion. Second Edition, USA: Macmillan Referenc.

29..M. Sprengling. (1953). Third Century Iran, Sapor and Kartir. Chicago

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,887
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,616


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب