
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,379,991 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,057 |
جایگاه حکومت در دیدگاه وجهانبینی بیهقی | ||
مجله مطالعات ایرانی | ||
مقاله 11، دوره 16، شماره 31، شهریور 1396، صفحه 185-201 اصل مقاله (618.83 K) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2017.1707 | ||
نویسنده | ||
وحید مبارک* | ||
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه | ||
چکیده | ||
تاریخ مسعودی یا بیهقی در بردارندۀ دورة حکومت یک دههای مسعود غزنوی و شرح به پادشاهی رسیدن مسعود و ضبط سرزمینهای تحت حکم وسپس ظهورو بروز اختلافها وکشته شدن مسعود است. بیهقی ضمن نقد مسعود وکارکردش، از دیدگاه ویژۀ خودش که پادشاهی را به عنوان حاکمیّت چیره، مستولی و درست میبیند، به گزارشاعمال مسعود میپردازد و در لابهلای تاریخی که در برگیرندۀ جهانبینی اوست، نظریۀ حکومتی خودش را که بنیاد دینی- سیاسی دارد و مبتنی بر حاکمیّت الهی پادشاه (ظلّ الله فی الارض) است، ارائه میکند. در این دیدگاه، تقدیر و اراده و مشیّت الهی، غالب بر همه چیز است و کارهای سلطان در جهت همسویی با تقدیر روی میدهد؛ وی کارگزار ارادۀ الهی است (تُعِزُّ مَنْ تَشاء و تُذِلُّ ....) و به نمایندگی از خلفا یا جانشینان پیامبر برروی زمین، مطابقت عملش با فرمانهای خداوند را کسبمیکند و از اسباب مادی چون مشورتهای وزیر و یاری سپاهیان و حمایت مردمان بهره میگیرد تا با عدالت و با غزوهایش، به گسترش دین و اهداف دینی بر کرۀ ارض و بخصوص هندوستان کمککند. این پژوهش با مطالعۀ کتابخانهای و بهروش تحلیل محتوا، در پاسخ به چگونگی نظریۀ حکومت در تاریخ بیهقی، به این نتیجه میرسد که اندیشۀ بیهقی، مدیریّتی سنتی و تفکّر ایرانی- اسلامی شدۀ حکومت از دیدگاه افلاطون است. | ||
کلیدواژهها | ||
تاریخ بیهقی؛ نظریۀ حکومت؛ افلاطون؛ دین و سیاست؛ فرّ؛ تقدیر | ||
مراجع | ||
کتابنامه الف. کتابها 1. قرآن مجید 2. اسلامیندوشن، محمد علی. (1349). جام جهان بین. چاپ سوم. تهران: ابن سینا. 3. باسورث، ادموندکلیفورد. (1385). تاریخ غزنویان. مترجم:حسن انوشه. چاپ پنجم. تهران: امیرکبیر. 4. بهار، محمدتقی. (1370). سبکشناسی. ج2 . چاپ ششم. تهران: امیرکبیر. 5. بیهقی،ابوالفضل.(1388).تاریخبیهقی.مصححان: محمدجعفر یاحقی و مهدی سیدی. چاپ دوم. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد. 6. خالقی مطلق، جلال. (1381). سخنهای دیرینه. تهران: افکار. 7. خطیبی،حسین. (1386). فن نثر در ادب پارسی. تهران: زوار. 8. زرینکوب، عبدالحسین. (1388). تاریخ در ترازو. چاپ سیزدهم. تهران: امیرکبیر. 9.سیّدحسینی، رضا.(1380). مکتبهای ادبی. ج2. چاپ پانزدهم. تهران: نگاه. 10. صفا، ذبیح الله .(1377 ). تاریخ ادبیات ایران :خلاصۀ ج1و2. چاپ پانزدهم. تهران: ققنوس. 11. ماوردی، علی بن محمد بن حبیب. (بیتا). الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه. لبنان. بیروت: دار الارقم. 12. مرتضوی، منوچهر. (1369). فردوسی و شاهنامه. تهران: موسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی. 13. میلانی، عباس. (1378). تجدد و تجدد ستیزی در ایران. تهران:آتیه. 14. محمدی بنهگزی، عباسقلی. (1384). بنیانهای استوار ادب فارسی. مشهد: دانشگاه فردوسی. 15. والدمن، مریلین.(1375). زمانه، زندگی و کارنامه بیهقی. مترجم: منصوره اتحادیه (نظام مافی). تهران: تاریخ ایران. 16. یاحقی، محمدجعفر و مهدی سیدی. (1373). دیبای خسروانی. تهران: جامی. 17. یوسفیراد، مرتضی. (1380). اندیشۀ سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی. قم: بوستان کتاب. ب. مقالهها 18. آدینه کلات، فرامرز و سلمان ساکت. (1390). «نقد و بررسی تصحیح جدید تاریخ بیهقی» جستارهای ادبی. شماره149. صص 172تا179. 19. اسلامی ندوشن، محمدعلی.(1388). «جهانبینی ابوالفضل بیهقی».درج در: یادنامۀبیهقی. به کوشش محمدجعفر یاحقی. چاپ چهارم. مشهد: دانشگاه فردوسی. صص33تا 59. 20. بحرالعلومی، حسین. (1388). «تاریخ بیهقی یا آئینۀ عبرت». درج در: یادنامۀبیهقی. به کوشش محمد جعفر یاحقی. چاپ چهارم. مشهد. دانشگاه فردوسی. صص69 تا 78. 21. حجازی، بهجتالسادات. (1387). «روانشناسیشخصیّت در تاریخ بیهقی». کاوشنامه. شماره16 .صص 9تا40. 22. حسین پناهی، فردین. (1390). «بررسی تقابل حقیقت و واقعیت در تاریخ بیهقی بر مبنای تحلیل گفتمان» جستارهای ادبی. شماره173. صص 93تا122. 23.دانشپژوه، محمدتقی. (1388). « بیهقی فیلسوف». درج در: یادنامۀبیهقی . به کوشش محمد جعفر یاحقی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد. صص153-158. 23. صحرایی، قاسم و مریم میرزاییمقدم. (1390). «بیاعتمادی در دستگاه مسعود غزنوی و دلایل آن در تاریخ بیهقی». پژوهشهای تاریخی. سال سوم. شمار3. صص 113تا129. 24. فیوضات، ابراهیم. (1374). «تحول مدیریت سنتی به صنعتی» پژوهشنامۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی. پاییز. شماره 17. صص93تا105. 25. کریمی، یوسف. (1383). روان شناسی شخصیت.چاپ نهم. تهران: ویرایش. 26. کهدویی، محمدکاظم و رقیه حسنی. (1389). تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان فارسی. شماره4. صص 137تا164. 27. گلیزاده، پروین (1381). «جلوههای هنری و بلاغی در تاریخ بیهقی» شناخت. شماره 33. صص 119تا 206. 28. مبارک، وحید و فرشید وزیله. (1392). «بازتاب نظریات مدیریتی در شاهنامه». ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی. دوره 10. شماره37. صص269تا302. 29. مشیدی، جلیل. (1369). «مباحث کلامی در تاریخ بیهقی». پژوهش زبان و ادبیات فارسی. شماره 166 . صص 41تا54. 30. میلانی، عباس . (1372). ایرانشناسی. تاریخ در تاریخ بیهقی. سال5. شماره4: 712 31. هاشمی،سیما.(خرداد1372). «مدیریت سازمان های پیچیده،طرحهای کلاسیک و الگوهای نوین». تدبیر. شماره32. صص 62تا71. 32. والدمن، مریلین. (1350). «زمانه، زندگی و کارنامۀ بیهقی» درج در: یادنامۀ بیهقی. به کوشش محمد جعفر یاحقی. چ1. مشهد. دانشگاه فردوسی مشهد. صص 53تا56. 12. هاشمیان، لیلا و نصیر سهرابی. (1388). «دینار سیاهداری یا سپاهداری». مطالعات ایرانی. شماره 15. صص 275تا288. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,170 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,166 |