
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,379,993 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,058 |
پویش ساختار فضایی نظام شهری استان کرمان (90-1335) | ||
جغرافیای اجتماعی شهری | ||
مقاله 6، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 2، خرداد 1394، صفحه 99-118 اصل مقاله (2.58 M) | ||
نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/juas.2015.1792 | ||
نویسندگان | ||
علی شماعی* 1؛ صادق حاجی نژاد2؛ محمد قضایی3 | ||
1دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی | ||
2دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی | ||
3کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه شیراز | ||
چکیده | ||
ساختار فضایی نظام شهری، موقعیت و جایگاه شهرهای یک منطقه در ارتباط با سایر شهرهای آن منطقه را مشخص میسازد. این پژوهش، با هدف دستیایی به شناخت تفاوتها و پیوندها، به بررسی پویش ساختار فضایی نظام شهری استان کرمان طی سالهای 1335 تا 1390 پرداخته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی، روش گردآوری داده ها اسنادی- کتابخانهای بوده و برای تجزیه و تحلیل دادهها از شاخصهای توزیع نقطه ای، نزدیکترین همسایگی، پراکندگی موران و مدل کریستالر استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از پویش ساختار فضایی نظام شهری استان کرمان به سوی تمرکز و خوشه ای شدن گرایش دارد. از جمله عوامل مؤثّر بر پیدایش چنین ساختار فضایی در نظام شهری استان ناشی از بسط روابط سرمایه داری و نابودی شیوه های تولید سنّتی در روستا در دورۀ 1341 تا 1357، نامناسب بودن نظام بانکی، خروج شدید سرمایه از کشور، کاهش تولیدات اقتصادی، نارسایی در تعاملات بین المللی به دنبال تحریم اقتصادی و انتقال سرمایه های راکد به بخش خدمات، جنگ تحمیلی، تنشهای سیاسی کشور افغانستان، اختلاف سطح درآمدها بین شهر و روستا و همچنین اختلاف زیاد سطح زندگی بین جوامع روستایی و شهری، مهاجرت های گسترده روستائیان به شهرها میباشد. اجرای سیاست تمرکز زدایی مداوم، تقویت شهرهای سیرجان، رفسنجان، بم و جیرفت، تقویت شهرهای کوچک با نگاه مدیریت فضای روستایی، ایجاد شهر یا شهرهای جدید در ناحیه مرکزی- جنوبی استان، تقویت سیستم حمل و نقل برون شهری به منظور گسترش ارتباط میان نقاط شهری استان و توجه به آمایش نظام فضایی شهری کشور میتواند به حل مشکل تمرکز و الگوی خوشه ای در نظام شهری استان کرمان کمک نماید. | ||
کلیدواژهها | ||
نظام شهری؛ ساختار فضایی؛ پراکندگی؛ تمرکز؛ استان کرمان | ||
مراجع | ||
امکچی، حمیده. (1383). شهرهای میانی و نقش آنها در چهارچوب توسعة ملّی. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. بردی آنامرادنژاد، رحیم. (1384). الگوی توزیع فضایی شهرهای استان گلستان. مجلّة آموزش جغرافیا، دوره 20، شماره 2. تقوایی، مسعود. صابری، حمید. (1389). تحلیلی بر سیستمهای شهری ایران طی سالهای 1335 تا 1385. تهران: انتشارات مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه ای. تقوایی، مسعود. گودرزی، مجید. (1388). بررسی و تحلیل وضعیت شبکة شهری در استان بوشهر. مجلّة جغرافیا و توسعه ناحیه ای، شماره 13، صفحات 138-109. توکّلینیا، جمیله. شالی، محمد. (1390). نظام فضایی شهری استان آذربایجان شرقی. فصلنامة جغرافیا، شمارۀ 29، صفحات 148-129. حاتمی نژاد، حسین. (1373). ارزیابی مدلهای کمّی در شبکة شهری استان خراسان. فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، شمارۀ 33. حکمت نیا، حسن. موسوی، میرنجف. (1385). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه ریزی شهری و ناحیه ای. یزد: انتشارات علم نوین. داداشپور، هاشم. آفاقپور، آتوسا. رفیعیان، مجتبی. (1389). تحلیلی بر سازمانیابی فضایی سیستم شهرهای نواحی ساحلی جنوب ایران. مجلّة جغرافیا و توسعه ناحیه ای، شمارۀ 14، صفحات 132-97. داداشپور، هاشم. مولودی، جمشید (1390)؛ بررسی و تحلیل ساختار سلسله مراتب شهری در استان اردبیل. فصلنامة فضای جغرافیایی، شمارۀ 34، صفحات 131-102. رهنما، محمّدرحیم. ذبیحی، جواد. (1390). تحلیل توزیع تسهیلات عمومی شهری در راستای عدالت فضایی با مدل یکپارچة دسترسی در مشهد. مجلّة جغرافیا و توسعه، شماره 23. زبردست، اسفندیار. (1383). اندازة شهر. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. زنجانی، حبیبالله. (1382). راهنمای جمعیّت شهرهای ایران 75-1335. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. زیاری، کرامتالله. (1386). اصول و روشهای برنامه ریزی منطقه ای. یزد: انتشارات دانشگاه یزد. زیاری، کرامتالله. موسوی، میرنجف. (1384). بررسی سلسله مراتب شهری در استان آذربایجان غربی. مجلّة علوم انسانی دانشگاه اصفهان، جلد 18، شماره 1. سرمست، بهرام. زالی، نادر. (1389). انتظام فضایی شبکة شهری و برنامه ریزی جمعیّتی در افق 1400 (مطالعه موردی: آذربایجان). فصلنامة مطالعات راهبردی، شماره 48. سیفالدّینی. فرانک (1392). پویایی فضایی-زمانی نظام شهری ایران (90-1335). پژوهشهای جغرافیایی برنامه ریزی شهری، دوره 1، شماره 1. شکویی، حسین. (1389). اندیشه های نو در فلسفه جغرافیا (جلد اوّل). تهران: انتشارات مؤسسة جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. شماعی، علی. حاجینژاد، صادق. (1393). تحلیل فضایی شبکة شهری منطقة خراسان (90-1335). مجلّة جغرافیا و توسعة ناحیه ای، سال 12، شماره 22. صدر موسوی، میرستّار. طالبزاده، میرحیدر. (1388). بررسی و تحلیل تغییرات سلسله مراتب شهری در استان آذربایجان غربی در یک دوره 50 ساله (85-1335). مجلّة فضای جغرافیایی، سال 9، شماره 27. صدوق، سیّدحسن. سعیدی، عباس. (1385). نظام فضایی به مثابة جوهرة مطالعات جغرافیایی. فصلنامة جغرافیا، سال 4، شماره 10 و 11. عظیمی، ناصر. (1382). روششناسی شبکة سکونتگاهها در طرحهای کالبدی منطقه ای. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. کلانتری، خلیل. (1389). برنامهریزی و توسعة منطقه ای (تئوریها و تکنیکها). تهران: انتشارات خوشبین. لطفی، صدیقه. (1387). ارزیابی تغییر و توزیع سکونتگاههای شهری استان مازندران بر اساس قاعدة رتبه- اندازه. زایش یک مگالاپلیس منطقه ای. پژوهشنامة علوم انسانی و اجتماعی، شماره 2، صفحات 76-61. مرکز آمار ایران. (1335 تا 1390). نتایج سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن. موحّد، علی. (1376). برنامه ریزی توسعه فضایی (مطالعه موردی: بخش زواره). پایاننامه کارشناسی ارشد مطالعات و برنامه ریزی ناحیه ای دانشکده علوم انسانی، به راهنمایی عبدالرّضا رکنالدّین افتخاری، تهران: دانشگاه تربیت مدرّس. میسرا، آر.پی. (1353). چارچوب مکانی برای عمران روستایی در ایران. تهران: انتشارات سازمان برنامه و بودجه. نظریان، اصغر. (1374). جغرافیای شهری ایران. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور. هیلهورست، ژوزف. (1370). برنامه ریزی منطقه ای. ترجمه غلامرضا شیرازیان و همکاران، تهران: انتشارات سازمان برنامه و بودجه. Briggs, R., (2007). GISC 6382 Applied GIS. Dallas: The University of Texas at Dallas. Http://www.utdallas.edu/briggs/ poec6382/spatstat.ppt/
Gilbert., Gugler., (1997). Third World City, Poverty and Development. Oxford University Press.
Lee., & et al., (2001). Statistical analysis with arc view GIS. John Wiley and Sons, New York.
Soltani, A., Esmaeili Ivaki, Y., (2011). Inequity in the provision of public bus service for socially disadvantaged groups. sustainable development (Canadian center of science and education) No.4(5). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 865 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 749 |