آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,380,005 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,078 |
تحلیل ظرفیتی فرم شهر با تاکید بر الگوی شهر فشرده (مطالعۀ موردی: شهر گرگان) | ||
| جغرافیای اجتماعی شهری | ||
| مقاله 3، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 7، شهریور 1395، صفحه 39-56 اصل مقاله (311.03 K) | ||
| نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/juas.2016.1839 | ||
| نویسندگان | ||
| مصطفی شاهینی فر1؛ مهدی خداداد2؛ مریم بیرانوندزاده* 3؛ نوبخت سبحانی4 | ||
| 1استادیار گروه جغرافیای دانشگاه پیام نور | ||
| 2کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه گلستان، گلستان، ایران | ||
| 3پژوهشگر جهاد دانشگاهی لرستان، لرستان، ایران | ||
| 4دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، گروه جغرافیا، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از پارادایم هایی که در دهههای پایانی قرن بیستم به منظور توسعۀ ظرفیتی شهر شکل گرفته، الگوی شهر فشرده است. در این الگو حالتهای پایدار برای حمل و نقل، کاربری ترکیبی، همبستگی اجتماعی و توسعۀ فرهنگی کارایی خاصی پیدا نموده و سبب ایجاد فضاهایی با تعامل اجتماعی بالا، مصرف انرژی کمتر و درجۀ بالای دسترسی برای شهروندان میشود. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل ظرفیتی فرم شهر با تاکید بر الگوی شهر فشرده در شهر گرگان میباشد که از روش توصیفی– تحلیلی و پیمایش میدانی استفاده شدهاست. در این پژوهش، شهر گرگان به چهار منطقۀ شهری جهت سنجش پتانسیل هر منطقه برای اجرای الگوی شهر فشرده تقسیم شدهاست؛ همچنین، از هشت شاخص تراکم جمعیتی، زمینهای بایر و خالی، تراکم ساختمانی و دانهبندی قطعات، نظام دسترسیها، اختلاط کاربریها، دسترسی به زیرساختهای شهری، دسترسی به حمل و نقل شهری و دسترسی به مسیرهای پیادهرو استفاده شدهاست. یافتههای بهدست آمده از تحلیل فضایی- مکانی با استفاده از نرمافزار ArcGIS و روشهای تصمیمگیری چند معیاره MADM و مدل SAR، منطقۀ چهار با ضریب 41/6 Vat= دارای بیشترین پتانسیل و منطقۀ 1 با 7/12 Vat= دارای کمترین پتانسیل جهت پیادهسازی الگوی رشد فشردۀ شهری است. بررسی کالبدی فضایی شهر گرگان نشان میدهد که این شهر در برخی مناطق دارای پراکندگی در فرم و ساختار خود است. منطقۀ چهارِ شهر گرگان با بیشترین اختلاط کاربریها، بیشترین دسترسی محلهای، بیشترین زمینهای خالی جهت رشد هوشمند شهری و بیشترین دسترسی به حمل و نقل عمومی، زیرساختهای شهری و مسیرهای پیادهرو دارای بیشترین پتانسیل جهت رشد فشردۀ شهری است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فرم کالبدی شهر؛ شهر فشرده؛ روش های تصمیم گیری چندمعیاره MADM؛ شهر گرگان | ||
| مراجع | ||
|
برند فری، هیلد. (1387). طراحی شهر به سوی یک شکل پایدارتر شهر. ترجمۀ سید حسین بحرینی، تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری شهرداری تهران. پوراحمد، احمد. محمّدپور، صابر. منوچهری میاندوآب، ایوب. خلیلی، احمد. (1391). ارزیابی و سنجش میزان پراکنش و فشردگی شکل شهرها با استفاده از مدلهای کمّی (مطالعۀ تطبیقی: کلانشهرهای تهران و سیدنی). جغرافیا، سال 10، شمارۀ 32. تقوایی، مسعود. سرایی، محمّدحسین. (1385). گسترش افقی شهر یزد و ظرفیت‌های موجود زمین (نمونۀ موردی: شهر یزد). مجلۀ پژوهشهای جغرافیایی، شمارۀ 55، صص 133-152. تقوایی، مسعود. وارثی، حمیدرضا و نریمانی، مسعود. (1394). استراتژی توسعۀ فیزیکی و شکل پایدار شهر اصفهان با رویکرد رشد هوشمند و شهر هوشمند. فصلنامۀ مدیریت شهری، شمارۀ 41، صص 358-339. رفیعیان، مجتبی. براتی، ناصر. آرام، مرضیه. (1389). سنجش ظرفیت توسعۀ فضاهای بدون استفاده در مرکز شهر قزوین با تاکید بر رویکرد توسعۀ میان افزا. نامۀ معماری و شهرسازی، دورۀ 3، شمارۀ 5، صص 61-45. رفیعیان، مجتبی. تقوایی، علیاکبر. (1383). توسعۀ پایدار محلهای و ادارۀ امور شهری با تاکید ویژه بر ایران. مجموعۀ مقالات همایش توسعۀ ملی، چشمانداز توسعۀ پایدار شهر تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران. رهنما، محمّدرحیم. رضائیان، بیتا. (1393). سنجش میزان پراکنش و فشردگی شکل کلانشهرهای ایران با استفاده از مدلهای کمی. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 4، شمارۀ 16، تابستان، صص 107-87. رهنما، محمّدرحیم. عباسزاده، غلامرضا. (1387). اصول، مبانی و مدلهای سنجش فرم کالبدی شهر. مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. زیاری، کرامتاله. پارسیپور، حسن. علیآبادی، نسرین. (1391). بافت میانی شهرها ظرفیتی برای حرکت به سمت الگوی شهر فشردۀ شهر بیرجند. مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیهای، شمارۀ 19. سرور، رحیم. درویشورچهزاده، بهروز. جاوید، علیرضا. (1393). میزان فشردگی و گستردگی توسعۀ مدیریت شهری از منظر توسعۀ پایدار (مطالعۀ موردی: شهر یزد). فصلنامۀ علمی- پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، سال 3، شمارۀ 9، صص 156-141. سیف‌الدینی، فرانک. زیاری، کرامتاله. پوراحمد، احمد. نیکپور، عامر. (1391). تبیین پراکنش و فشردگی فرم شهری در آمل با رویکرد فرم شهری پایدار. فصلنامۀ پژوهشهای جغرافیای انسانی، شمارۀ 80، صص 176-155. عزیزی، محمّدمهدی. (1380). تراکم در شهرسازی: اصول و معیارهای تعیین تراکم شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. عزیزی، محمّدمهدی. (1388). تراکم در شهرسازی: اصول و معیارهای تعیین تراکم شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. غفاریگیلانده، عطا. یزدانی، حسن. روشنرودی، سمیّه. (1393). سنجش پراکنش و فشردگی شهر اردبیل در سطح محلات با استفاده از تکنیکهای خود همبستگی فضایی. فصلنامۀ مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال 6، شمارۀ 21، صص 168-149. غیاثی، عباس. (1392). توسعۀ درونزای بافت کهن با رویکرد هویتمندی اجتماعی. ماهنامۀ اطلاع رسانی شهر و منظر، سال 3، شمارۀ 25. ماجدی، حمید.(1378). زمین مسالۀ اصلی توسعۀ شهری. مجلّۀ آبادی (مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران)، شمارۀ 33. مثنوی، محمّدرضا. (1382). توسعۀ پایدار و پارادایم‌های جدید توسعۀ شهری: «شهر فشرده» و «شهر گسترده». فصلنامۀ محیط شناسی، شمارۀ 31، صص 104-89. میرکتولی، جعفر. مهدوی، شهرام. احمدی، مجید. (1392). تحلیل و بررسی توسعۀ پایدار نواحی شهری با استفاده از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره (نمونۀ موردی: شهر کاشان). مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال 5، شمارۀ 19. نیکپور، عامر. (1390). شهر فشرده، تئوری در مقابل عمل ( نمونۀ موردی: شهر آمل). رسالۀ دکتری رشتۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری به راهنمایی دکتر فرانک سیف‌الدینی، تهران: دانشکدۀ جغرافیا دانشگاه تهران. Barton, Hugh, et al., ( 2002). Shaping Neighbourhoods: A guide for health. Sustainability and vitality. Spon Press, London and New York.
Elkin, Tim., Duncan, McLaren., Mayer, Hillman., (1991). Reviving the city: Towards sustainable urban development. London: Friends of the Earth.
Jenks, M., Burton, E., Williams, K., (1996). The Compact City: A Sustainable Urban Form (Spon, London).
Metropolitan Area Planning Cocil., (2003). Mixed use Zoning, A Citizens Guide.
Ramirez, Edgar.E., (2009). Local Political Institutions and Smart Growth: An Empirical Study of the Politics of Compact Development. Urban Affairs Review, No. 45 (2), pp: 218–246.
Song, G.J., Knaap.L.D., (2004). The Inventory Approach to urban growth boundaries. The Ammerican Planning Association. Vol.67. No.3.
Williams, K., Burton, E., Jenks, M., (2000). Achieving Sustainable Urban Form. E & FN spon, London.
Zagorskas, Jurgis., Burinskiene, Marija., Zavadskas, Edmundas., Turskis, Zenonas., (2007). Urbanistic Assessment of city compactness on the basis of GIS applying the COPRAS method. EKOLOGIJA. Vol.53.
Zhang, T., (2000). Land Market and Government.s Role in Sprawl, Cities. Vol.17, No.2. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 883 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 712 |
||