
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,380,003 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,074 |
مقایسه ماهیت پری در ایران باستان با ماهیت آن در ادبیات فارسی | ||
نشریه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 10، دوره 9، شماره 17، اسفند 1396، صفحه 207-225 اصل مقاله (403.78 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jcl.2018.1962 | ||
نویسنده | ||
لقمان محمودپور* | ||
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور | ||
چکیده | ||
ماهیت پری در منابع و مراجع فارسی، مبهم و درهمآمیختهاست. یونانیان، ایرانیان دورة باستان و ایرانیان بعد از اسلام، هرکدام باورهای خاصی در باب پری داشتهاند. تداخل این باورها، سبب ابهام ماهیت و مدلول پری در اذهان گردیدهاست. هدف این نوشتار، بهدستدادن تصویری روشن از ماهیت پری است که به درک و فهم بیشتر و صحیحتر از متون ادبی و دینی و تاریخی کمکخواهدکرد. برای این کار، مدلول این واژه از قدیمترین ایام تا دورة جدید، در منابع مربوط مورد مطالعه قرارگرفته و مدلول و ماهیت آن در دورة باستان و مدلول و ماهیت و معانی حقیقی و مجازی آن در ادبیات فارسی، نشان دادهشده است. بر این اساس، «پری» در دورة باستان، موجودی اهریمنی، شرور و دشمن روشنان و مزدیسنان بوده و انواعی داشتهاست. از دورة باستان و میانه که به ادبیات فارسی رسیده، از موجودی شرور و منفی به موجودی مثبت و نیکوکار تغییر ماهیت دادهاست. «پری» در ادبیات فارسی، عمدتاً بر «جنّ مسلمان» اطلاق شده که موجودی مؤمن و نیکوکار است. میتوان گفت که پری، تنها واژة بدبختی است که خوشبخت شدهاست، چراکه از تاریکی به روشنایی، از زشتی به زیبایی، از بدکرداری به نیکوکرداری و از یاوری اهریمن به پیروی از یزدان رسیدهاست. نتیجه اینکه هم آموزه های اسلامی مثبتگرا بوده و هم زبان فارسی، ظرفیت مناسبی را برای گنجاندن اندیشه ها و تصورات نو در قالب واژه های اصیل خود داشتهاست. | ||
کلیدواژهها | ||
اوستا؛ متون پهلوی؛ ادبیات فارسی؛ ماهیت؛ پری؛ جن | ||
مراجع | ||
1- قرآن کریم. 2- اوستا. ( 1382 ). گزارش و پژوهش جلیل دوستخواه. چاپ هفتم. تهران: آگاه. 3- اسمیت، ژوئل. (1387). فرهنگ اساطیر یونان و رُم. ترجمۀ شهلا برادران خسروشاهی. چاپ دوم. تهران : فرهنگ معاصر. 4- بندهش. (1385). گزارش فرنبغ دادگی.گزارنده: مهرداد بهار. چاپ سوم. تهران: طوس. 5- بهار، مهرداد. (1386). پژوهشی در اساطیر ایران. چاپ ششم. تهران: آگاه. 6- پورداود، ابراهیم. (1380). فرهنگ ایران باستان. تهران: اساطیر. 7- ثعالبی، ابومنصور. (1424هـ ـ 2003م ). ثمار القلوب فی المضاف و المنسوب. تحقیق محمّد ابوالفضل ابراهیم. الطبعة الاولی. بیروت: المکتبة العصریة. 8- جلالی نائینی، سیّد محمّدرضا. (1375). فرهنگ سنسکریت ـ فارسی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 9- حافظ، خواجه شمسالدین محمّد. (1380). دیوان حافظ. از روی نسخة: قزوینی و غنی. به کوشش رضا کاکائی دهکُردی. چاپ سوم. تهران: ققنوس 10- خاقانی شروانی، بدیل بن علی. (1378). دیوان خاقانی شروانی. به کوشش: دکتر ضیاءالدین سجادی. چاپ ششم. تهران: زوّار. 11- خلف تبریزی، محمّد بن حسین. (1376). برهان قاطع. به اهتمام دکتر محمّد معین. چاپ ششم. تهران: امیرکبیر. 12- دهخدا، علیاکبر. (1365). لغتنامة دهخدا. تهران: مؤسسة لغتنامة دهخدا. 13- رامپوری، محمّد بن جلال. ( 1375). غیاث اللغات. به کوشش دکتر منصور ثروت. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر. 14- سرکاراتی، بهمن. (1393). سایههای شکارشده. چاپ سوم. تهران: طهوری. 15- سعدی، مصلحالدین. (1368). بوستان سعدی. تصحیح غلامحسین یوسفی. چاپ سوم. تهران: خوارزمی. 16- سنایی غزنوی، مجدود بن آدم. (1380). دیوان سنایی. به اهتمام مدرّس رضوی. چاپ پنجم. تهران: سنایی. 17- فردوسی، ابوالقاسم.( 1387). شاهنامه. بر پایة چاپ مسکو. چاپ چهارم. تهران: هرمس. 18- قنّوجی، صدیق بن حسن. (1423هـ ـ 2002م). ابجد العلوم. بیروت: دار ابن حزم. 19- معین، محمّد. (1384). مزدیسنا و ادب پارسی. به کوشش مهدخت معین. چاپ چهارم. تهران: دانشگاه تهران. 20- مولوی، جلالالدین. (1380). مثنوی معنوی. به کوشش کاظم دزفولیان. چاپ دوم. تهران: طلایه. 21- مولوی، جلالالدین. (1386). کلیات شمس. براساس چاپ بدیعالزمان فروزانفر. چاپ دوم. تهران: هرمس. 22- میبدی، رشیدالدین. (1389). کشف الاسرار و عدة الابرار. به اهتمام علیاصغر حکمت. چاپ هشتم. تهران: امیرکبیر. 23- ناصر خسرو قبادیانی. (1378). دیوان اشعار. تصحیح: مینوی ـ محقق. چاپ پنجم. تهران: دانشگاه تهران. 24- نظامی گنجهای، نظامالدین الیاس. (1387). خمسة نظامی. براساس چاپ مسکو ـ باکو. چاپ دوم. تهران: هرمس. 25- نیشابوری، محمّد ابن ابی البرکات. (1383). جواهرنامة نظامی. به کوشش ایرج افشار با همکاری محمّدرسول دریاگشت. تهران: میراث مکتوب. 26- ونسنک، ا. ی. (1969). المعجم المفهرس لالفاظ الحدیث النبوی. رتّبه لفیف من المستشرقین. لیدن: مطبعة بریل. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,865 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 950 |