
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,380,003 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,072 |
"ققنوس" و "فینیق" در اشعار نیما و آدونیس | ||
نشریه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 11، دوره 9، شماره 17، اسفند 1396، صفحه 227-247 اصل مقاله (559.15 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jcl.2018.1963 | ||
نویسندگان | ||
رضا ناظمیان1؛ صدیقه حوراسفند2؛ یعقوب فولادی* 3 | ||
1استاد گزوه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علّامه طباطبایی تهران | ||
2کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علّامه طباطبایی | ||
3دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
چکیده | ||
علی اسفندیاری (نیما یوشیج) و علی احمد سعید (آدونیس)، از شاعران برجستة معاصرِ فارسی و عربی هستند که دستی بر اسطوره و رمزگرایی دارند. یکی از این اسطورهها «ققنوس» و «فینیق» است که از مشترکاتِ اساطیر ایرانی و سامی هستند. در این مقاله از شیوة توصیفی- تحلیلی با رویکرد تطبیقی استفاده شدهاست؛ به این ترتیب که نخست، طرح اولیه و ویژگیهای اساطیری ققنوس و فینیق، براساس منابع اسطورهای ایرانی و سامی بیان گردیده و سپس، به مسئلة بازتولید این اسطورهها در قالب شعر نو فارسی و عربی پرداخته شدهاست. در گام بعدی، این دو اسطوره از نظر وجوه تشابه و تفاوت و چگونگی کاربردشان در جهت بیان مسائل سیاسی- اجتماعی عصر نیما و آدونیس مقایسه شدهاند. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که نیما و آدونیس، اسطورة «ققنوس» و «فینیق» را بهطور نمادین و با وجه شبهی تازه، متفاوت با اشعار پیشینیان، در سروده های خود بهکارگرفته اند که هم رمز و نمادی برای خود شاعر است و هم جهت القای مفاهیمِ سیاسی- اجتماعی مدّنظر ایشان بهکارگرفته شدهاست؛ به نوعی که هر دو شاعر، از این اسطوره برای مضمونی واحد و رسالتی مشابه بهره برده اند. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیاتِ تطبیقی؛ نیما؛ آدونیس؛ ققنوس؛ فینیق؛ اسطوره | ||
مراجع | ||
کتابها 1- آدونیس. (1960م). اوراق فی الریح. بیروت: منشورات دارالآداب. 2- ــــــــــ . (1978م). زمن الشعر. ط2. بیروت: دارالعودة. 3- ــــــــــ . (1988م). قصائد اولی. بیروت: منشورات دارالآداب. 4- امامی، نصرالله. (1385). مبانی و روش های نقد ادبی. چاپ سوم. تهران: جامی. 5- بدوی، مصطفی. (1386). گزیده های از شعر عربی معاصر. ترجمۀ غلامحسین یوسفی و یوسف بکار. تهران: سخن. 6- پورنامداریان، تقی. (1391). خانه ام ابری است، شعر نیما از سنّت تا تجدّد. چاپ چهارم. تهران: مروارید. 7- ثروتیان، بهروز. (1375). اندیشه و هنر در شعر نیما. تهران: نگاه. 8- جابز، گرترود. (1370). سمبل ها. ترجمۀ محمّدرضا بقاپور. ناشر: مترجم. 9- حسینپور چافی، علی. (1387). جریان های شعری معاصر فارسی از کودتا 1332 تا انقلاب 1357. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر. 10- شکری، غالی. (1978م). شعرنا الحدیث الی أین. ط 2. بیروت: دار الآفاق الجدیده. 11- شفیعی کدکنی، محمّدرضا. (1380). ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت. تهران: سخن. 12- شمس لنگرودی، محمّد. (1378). تاریخ تحلیلی شعر نو. جلد اول از دورة چهار جلدی. چاپ ششم. تهران: نشر مرکز. 13- شمیسا، سیروس. (1388). راهنمای ادبیات معاصر (شرح و تحلیل گزیدة شعر نو فارسی). چاپ دوم. تهران: میترا. 14- عباس، احسان. (1978). اتجاهات شعرالعربی المعاصر. الکویت: المجلس الوطنی مجلی نزوی. 15- عرب، عباس. (1383). آدونیس در عرصۀ شعر و نقد معاصر عرب. مشهد: دانشگاه فردوسی. 16- العظمه، نذیر. (1996م). سفر العنقاء (حفریّه ثقافیّه فی الاسطوره). دمشق: منشورات وزاره الثقافة فی الجمهوریه العربیه السوریه. 17- فرزاد، عبدالحسین. (1388). من از آینده می آیم. تهران: مروارید. 18- لافورگ، رنه و آلندی، رنه. (1378). «نمادپردازی». در کتاب اسطوره و رمز. ترجمة جلال ستاری. چاپ دوم. تهران: نشر مرکز. 19- مکاریک، ایرنا ریما. (1951 م./ 1388). دانشنامۀ نظریه های ادبی معاصر. ترجمۀ مهران مهاجر و محمّد نبوی. چاپ سوم. تهران: آگاه. 20- نیما یوشیج. (1384). مجموعة کامل اشعار. گردآوری و تدوین: سیروس طاهباز. تهران: نگاه. 21- یاحقی، محمّدجعفر. (1385). جویبار لحظه ها؛جریان های ادبی معاصر ایران. چاپ هشتم. تهران: جامی. 22- ______________. (1389). فرهنگ اساطیر و داستانواره ها در ادبیات فارسی. چاپ سوم. تهران: فرهنگ معاصر. 23- هنیلز، جان راسل. (1383). شناخت اساطیر ایران. ترجمه و تألیف باجلان فرخی. تهران: اساطیر. 24- _______. (1393). نامهها. گردآوری، نسخهبرداری و تدوین: سیروس طاهباز. تهران: نگاه. مقاله ها 1- جواری، محمّدحسین. (1388). «تحلیل تطبیقی ققنوس وآلباتروس؛ دو شعر از نیما و بودلر». پژوهش های زبان و ادبیات فارسی. دورة جدید، شمارۀ1، صص: 17-30. 2- رضوان، هادی و آریادوست، سیّد حسن. (1391). «تجلّی ققنوس در اشعار آدونیس». ادب عربی. دورة 4، شمارة 3، صص: 117 – 138. 3. میرزایی، حسن و محمّدی، رضا و گنجعلی، عباس. (1392). «تأثیرپذیری آدونیس از نظریة به هم پیوستگی عینی تی. اس. الیوت». مجلة انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی. شماره 26، صص: 101 ـ 122. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,185 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 927 |