دانشگاه شهید باهنر کرمان

 آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها447
تعداد مقالات4,557
تعداد مشاهده مقاله5,379,992
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,580,058
کاردگر, یحیی. (1396). عناصر چهارگانه در تاریخ وصّاف. , 20(42), 147-164. doi: 10.22103/jll.2018.1972
یحیی کاردگر. "عناصر چهارگانه در تاریخ وصّاف". , 20, 42, 1396, 147-164. doi: 10.22103/jll.2018.1972
کاردگر, یحیی. (1396). 'عناصر چهارگانه در تاریخ وصّاف', , 20(42), pp. 147-164. doi: 10.22103/jll.2018.1972
کاردگر, یحیی. عناصر چهارگانه در تاریخ وصّاف. , 1396; 20(42): 147-164. doi: 10.22103/jll.2018.1972

عناصر چهارگانه در تاریخ وصّاف

نثرپژوهی ادب فارسی
مقاله 7، دوره 20، شماره 42، دی 1396، صفحه 147-164    اصل مقاله (387.48 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jll.2018.1972
نویسنده
یحیی کاردگر*
دانشیار دانشگاه قم
چکیده
 تاریخ وصّاف، از متون مصنوع و متکلّف فارسی است که نویسندة دانشمند آن، از غالب علوم و دانش­­های عصرش در نگارش این اثر بهره برده­است. از این رو، لغات و اصطلاحات علومی چون فلسفه، منطق، فقه، اصول، طب، نجوم، جغرافیا، عروض، بلاغت و... جلوة ویژه­ای در این متن تاریخی دارند و دست­مایة صنعت­پردازی نویسنده­اند. نگاه ویژة نویسنده به چهارعنصر، از این ویژگی کتاب، حکایت دارد. دلبستگی نویسنده به عناصر اربعه به اندازه­ای است که طرح اولیة کتاب، بر چهار جلد نهاده شده­است. هرچند نویسنده به این طرح اولیه پای­بند نبوده و جلد پنجمی به کتاب افزوده­است. این مقاله، کوشیده­است در شیوه­ای توصیفی-تحلیلی، مصادیق بهره­گیری از عناصر چهارگانه را از مجلدات پنج­گانة کتاب استخراج، نقد و تحلیل کند و ویژگی­های مثبت و منفی استعمال این عناصر را در متن کتاب بررسی کند. پژوهش حاضر نشان می­دهد که التزام به استعمال عناصر چهارگانه، موجب بروز ویژگی­هایی چند، در این اثر شده­است. تقویت عناصر خیالی متن، بهره­گیری از غالب ظرفیت­های صرفی و نحوی زبان فارسی در راستای استعمال این عناصر، شکل­گیری لغات، اصطلاحات و ترکیب­های متنوع و تقویت دامنة لغات زبان فارسی و سرانجام، صنعت­پردازی با این عناصر، از مهم­ترین این ویژگی­هاست. در کنار ویژگی­های مذکور، التزام به استعمال عناصر اربعه، گاه موجب شکل­گیری ترکیب­های سست، ناهنجاری­های دستوری و صنعت­پردازی­های افراطی متن شده­است که ناگزیر چنین التزام­هایی است.
کلیدواژه‌ها
نثر مصنوع و متکلّف؛ گونه های تصنّع؛ چهار عنصر؛ تاریخ وصّاف
مراجع

فهرست منابع

الف) کتاب­ها

  1. اخوینی البخاری، ابوبکر ربیع بن احمد. (1371). هدایة المتعلمین فی الطب. چاپ دوم. به اهتمام جلال متینی. مشهد: دانشگاه مشهد.
  2. اقبال آشتیانی، عباس. (1379). تاریخ مغول. چاپ هفتم. تهران: امیر کبیر.
  3. جوینی،عطاملک بن محمد. (1367). تاریخ جهانگشا. ج1. چاپ سوم. تصحیح محمد قزوینی. تهران: بامداد و ارغوان.
  4. دهخدا،علی اکبر. (1377). لغت نامه. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
  5. سجادی، سید جعفر. (1373). فرهنگ معارف اسلامی. جلد دوم. چاپ سوم. تهران: کومش.
  6. سرلو، خوان ادواردو. (1389). فرهنگ نمادها. چاپ اول. ترجمه مهرانگیز اوحدی. تهران: دستان.
  7. شیرازی، ادیب شهاب الدین عبدالله. (1388). تاریخ وصاف الحضرة. جلد چهارم. چاپ اول. تصحیح علیرضا حاجیان نژاد. تهران: دانشگاه تهران.
  8. شیرازی، فضل الله بن عبدالله. (1338). تاریخ وصاف. به اهتمام محمد مهدی اصفهانی. تهران:کتابخانه ابن سینا و کتابخانه جعفری تبریزی.
  9. صفا، ذبیح­الله. (1364). تاریخ ادبیات در ایران. ج4. چاپ سوم. تهران: فردوسی.
  10. فردوسی. (1370). شاهنامه. ج1. چاپ پنجم. تصحیح ژول مول. تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
  11. گرکانی، محمد حسین شمس العلماء. (1377). ابدع البدایع. چاپ اول. به اهتمام حسین جعفری. با مقدمه جلیل تجلیل. تبریز: احرار.
  12. مصفّی، ابو الفضل. (1381). فرهنگ اصطلاحات نجومی. چاپ سوم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  13. معین، محمد. (1375). فرهنگ فارسی. چاپ نهم. تهران: امیر کبیر.
  14. نظامی عروضی سمرقندی، احمد بن عمر بن علی. (1388). مجمع النوادر معرف به چهارمقاله. چاپ اول. به تصحیح محمد قزوینی. به کوشش محمد معین، تهران: زوّار.
  15. نظامی گنجوی. (1372). کلیات نظامی گنجوی. چاپ اول. مطابق با نسخه تصحیح شده استاد وحید دستگردی.  به اهتمام پرویز بابایی. تهران: نگاه.
  16. یاحقی، محمدجعفر. (1375). فرهنگ اساطیر. چاپ دوم. تهران: سروش.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 539
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 548


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب