دانشگاه شهید باهنر کرمان

 آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها447
تعداد مقالات4,557
تعداد مشاهده مقاله5,379,972
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,580,053
کلاهچیان, فاطمه, یوسفی, سحر. (1396). تأملی بر جلوه های فرّه باوری در تاریخ بیهقی. , 20(42), 165-184. doi: 10.22103/jll.2018.1973
فاطمه کلاهچیان; سحر یوسفی. "تأملی بر جلوه های فرّه باوری در تاریخ بیهقی". , 20, 42, 1396, 165-184. doi: 10.22103/jll.2018.1973
کلاهچیان, فاطمه, یوسفی, سحر. (1396). 'تأملی بر جلوه های فرّه باوری در تاریخ بیهقی', , 20(42), pp. 165-184. doi: 10.22103/jll.2018.1973
کلاهچیان, فاطمه, یوسفی, سحر. تأملی بر جلوه های فرّه باوری در تاریخ بیهقی. , 1396; 20(42): 165-184. doi: 10.22103/jll.2018.1973

تأملی بر جلوه های فرّه باوری در تاریخ بیهقی

نثرپژوهی ادب فارسی
مقاله 8، دوره 20، شماره 42، دی 1396، صفحه 165-184    اصل مقاله (296.07 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jll.2018.1973
نویسندگان
فاطمه کلاهچیان* 1؛ سحر یوسفی2
1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی
چکیده
یکی از مفاهیم بارز اساطیری که در ایران پس از اسلام نیز در میان عموم مردم و آثار مکتوب به حیات خویش ادامه داد، فرّه­باوری است. بررسی جلوه­های این اندیشه که در روندِ دگردیسی خود از دوران باستان به بعد، تغییراتی گوناگون در کیفیّت و کارکرد یافته­ است، یکی از زمینه­های جذاب و سودمند پژوهشی است که ارزش­های تاریخی، جامعه­شناختی، روانشناختی و حتی بلاغی بسیار دارد. بر اساس همین اهمیت، این مقاله بر آن است مهم­ترین نمودهای خودآگاه یا ناخودآگاه اعتقاد به فرّه را در یکی از برجسته­ترین آثار منثور ادب فارسی که هم ماهیتی تاریخی و هم صورتی ادبی دارد، بررسی کند. این اثر، تاریخ بیهقی است. هدف از این پژوهش، توصیف و تحلیل جزئیات فرّه­اندیشی در معنا و صورت اثر مذکور است تا بدین ترتیب، سهم غالباً نیمه­پنهان این اعتقاد باستانی در تشریح رویدادها و نیز برداشت از ماجراها و شخصیت­ها آشکار گردد و تطوّر کارکرد آن تا دورۀ غزنویان شناخته شود. یافته­ها نشان می­دهند، فرّه­باوری در این تاریخ، معمولاً در جریان رویدادهای کلان مربوط به شاهان و بعضی خصوصیات و رفتارهای آنان جلوه می­کند. نمود آیین­هایی چون جشن مهرگان نیز سهمی قابل توجه در این بروز دارد. رویکرد جبرگرایانۀ تاریخ بیهقی در مواضعی چون به قدرت رسیدن شاهان، حامل نمودهایی قابل تأمل از فرّه­اندیشی است. جلوه­های متعدد این تفکر در محتوا و فرم این اثر، انحراف کارکرد فرّه را از یک باور اساطیری به یک ابزار سیاسی- درباری، به خوبی بازتاب می­دهند و تفاوت بعضی جزئیات آن را با صورت اصیل و باستانیش آشکار می­کنند.
کلیدواژه‌ها
تفکر اساطیری؛ فرّه اندیشی؛ حکومت غزنوی؛ تاریخ بیهقی
مراجع

فهرست منابع

 

الف)کتاب­ها

  1. آموزگار، ژاله. (1387). زبان، فرهنگ و اسطوره. چاپ دوم. تهران: معین.
  2. اسلامی ندوشن، محمدعلی. (1349). جهان­بینی ابوالفضل بیهقی. مشهد: دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی.
  3. اسماعیل­پور، ابوالقاسم. (1387). اسطوره، بیان نمادین. چاپ دوم. تهران: سروش.
  4. بهار، مهرداد. (1387). از اسطوره تا تاریخ. چاپ ششم.تهران: چشمه.
  5. بیهقی، ابوالفضل. (1389). تاریخ بیهقی: مقدمه، تصحیح، تعلیقات، توضیحات و فهرست­ها: محمدجعفر یاحقی.دو جلد. چاپ سوم. تهران: سخن.
  6. دوستخواه، جلیل. (1382). اوستا. چاپ هفتم. دو جلد. تهران: مروارید.
  7. رضی، هاشم. (1360). زرتشت و تعالیم او. چاپ اول. تهران: فروهر.
  8. سرخوش کرتیس، وستا. (1388). اسطوره­های ایرانی. مترجم:عباس مخبر. چاپ هفتم. تهران: مرکز.
  9. سودآور، ابوالعلاء. (1383). فرّۀ ایزدی در آیین پادشاهی. تهران: میرک.
  10. عناصری، جابر. (1374). تجلی دوازده ماه در آیینۀ اساطیر و فرهنگ عامۀ ایران. چاپ اول. مرند: قمری.
  11. _________. (1387). شناخت اساطیر ایران: بر اساس طومار نقالان. چاپ سوم. تهران: سروش.
  12. فلاح رستگار، گیتی. (1349). آداب و رسوم و تشریفات در دربار غزنه، از خلال تاریخ بیهقی. مشهد: دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی.
  13. کزازی، میرجلال­الدین. (1386). نامۀ باستان: ویرایش و گزارش شاهنامۀ فردوسی. جلد اول. چاپ ششم. تهران: سمت.
  14. منوچهرپور، منوچهر.(1377). بدانیم و سربلند باشیم. چاپ سوم. تهران: فروهر.

  15. 13
     
    موسوی، کاظم و اشرف خسروی. (1389). پیوند خرد در اسطوره و شاهنامه. چاپ اول. تهران: مهرآیین.
  16. مهرین، مهرداد.(1380). دین بهی: فلسفۀ دین زرتشت. چاپ دوم. تهران:فروهر.
  17. هینلز، جان راسل. (1385). شناخت اساطیر ایران. مترجم: باجلان فرخی. چاپ دوم. تهران: اساطیر.
  18. یونگ، کارل گوستاو. (1387). انسان و سمبل­هایش. مترجم: محمود سلطانی. چاپ ششم. تهران: جامی.

 

 

ب)مقاله­ ها

  1. آموزگار، ژاله. (1374). «فرّه، این نیروی جادویی و آسمانی». هنر و معماری: کلک. شمارۀ 70 – 68. صص 41-32.
  2. دلریش، بشری. (بی­تا). «روانشناسی قدرت در عصر بیهقی، با تکیه براصل نیست همتایی در تاریخ بیهقی». پژوهش­نامۀ علوم تاریخی. صص 45-41.
  3. محمدی، ذکرا... و محمد بیطرفان. (1391). «انتقال و تحول اندیشۀ سیاسی فرّۀ ایزدی از ایران باستان به ایران اسلامی، با تکیه بر مبانی فکری اندیشه­گرایان ایرانی». فصلنامۀ علمی تخصصی سخن تاریخ. سال ششم. شمارۀ 16. صص 36-3.
  4. همایون کاتوزیان، محمدعلی. (بی­تا). «فرّۀ ایزدی و حق الهی پادشاهان». اطلاعات سیاسی - اقتصادی. شمارۀ 130 – 129. صص 19-4.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 562
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 440


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب