آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,379,989 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,057 |
تأثیر اندرزهای اردشیر ساسانی بر سیاست نامۀ خواجه نظام الملک | ||
| مجله مطالعات ایرانی | ||
| مقاله 10، دوره 16، شماره 32، اسفند 1396، صفحه 167-179 اصل مقاله (451.65 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| محسن مرسلپور* 1؛ حسین شیرمحمدی2 | ||
| 1استادیار گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ اسلام دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
| چکیده | ||
| اندرزنامه اردشیر مجموعۀ اندرزهایی است منتسب به اردشیر اول ساسانی در باب حکومتداری که آن را خطاب به اخلافش بهجای گذاشتهاست، که مطوّلتر از نسخه کنونی بوده و الگوی عمل را برای شاهان ساسانی و پس از ترجمه به زبان عربی، برای حکّام مسلمان فراهم ساخت. این اندرزنامه در قرون نخستین اسلامی با عنوان عهد اردشیر اشتهار زیادی داشته و گویا در همان زمان نیز نسخۀ کاملی از آن موجود نبودهاست. خواجه نظامالملک در جهت تغییر نگرش قبیلهای سلجوقیان به الگوی ملکداری ایرانی، به تدوین سیاستنامه همّت گماشت. از مهمترین منابع نظامالملک در تدوین سیاستنامه، عهد اردشیر بوده که در عهد خواجه، نسخۀ عربی آن موجود بودهاست. نظامالملک عباراتی از اردشیر نقل کرده که در عهد اردشیر نیز وجود دارند که نشان‌دهندۀ دسترسی خواجه نظامالملک به عهد اردشیر و وامگیری از آن است. در بسیاری از مباحث سیاستنامه از جمله در صفات شخصی سلطان، دینیاری و اصول ملکداری، میتوان اقتباس از اندرزهای اردشیر را مشاهده نمود. مقالۀ حاضر بر آن است تا با رویکردی تحلیلی به بررسی صحّت انتساب اندرزنامه به اردشیر، جایگاه عهد اردشیر در قرون نخستین اسلامی و بازیابی اندرزهای اردشیر در سیاستنامه خواجه نظامالملک بپردازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ایران باستان؛ عهد اردشیر؛ سیاستنامه؛ نظامالملک؛ اندرزنامه | ||
| مراجع | ||
|
کتابنامه الف:کتابها 1. ابن اثیر، عزّالدین. (1383). الکامل. ترجمۀ حسین روحانی. چاپ سوم. تهران: اساطیر. 2. ابن طقطقی. (1367).تاریخ فخری. ترجمۀ محمدوحید گلپایگانی. چاپ سوم. تهران: علمی و فرهنگی. 3. ابن ندیم. (1346). الفهرست. ترجمۀ رضا تجدّد. چاپ دوم. بیجا: چاپخانۀ بانک بازرگانی ایران. 4. اصفهانی، حمزه.(1367). تاریخ پیامبران و شاهان. ترجمۀ جعفر شعار. تهران: امیرکبیر. 5.بلعمی. (1374). تاریخنامه طبری. تصحیح و تحشیه محمد روشن. تهران: سروش. 6.ثعالبی. ( 1376). ثمارالقلوب فی المضافات و المنسوب. ترجمۀ رضا انزابینژاد. مشهد: دانشگاه فردوسی. 7. جاحظ، ابوعثمان. ( 1328). تاج. ترجمۀ حبیبالله نوبخت. تهران : چاپ تابان. 8. دینوری، ابوحنیفه. (1346). اخبار الطوال. ترجمۀ صادق نشات. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. 9. طبری، محمد بن جریر. (1383). تاریخ طبری. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. چاپ ششم. تهران: اساطیر. 10. عباس، احسان(پژوهنده).(1348). عهد اردشیر. برگرداننده محمدعلی امام شوشتری. تهران: انتشارات انجمن آثار ملّی. 11. عهد اردشیر.(1348). پژوهنده احسان عباس. برگرداننده محمدعلی امام شوشتری. تهران: انتشارات انجمن آثار ملّی. 12. غزالی، ابومحمد.(1351). نصیحۀالملوک. تصحیح جلالالدین همایی. تهران: انجمن آثار ملّی. 14. فردوسی طوسی، ابوالقاسم.(1386). شاهنامه. بر پایه چاپ مسکو. چاپ سوم. تهران: هرمس. 15. مجمل التواریخ و القصص.(1318).تصحیح ملک الشعرای بهار. تهران: کلاله خاور. 16. محمدی ملایری، محمد.(1380). تاریخ و فرهنگ ایران دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی. تهران: توس. 17. مسعودی، ابوالحسن.(1378). مروجالذهب. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. چاپ ششم. تهران: علمی و فرهنگی. 18. مسکویه، ابوعلی. (1373). تجاربالامم و تهاقبالهمم فی اخبار ملوک العرب و العجم. ترجمۀ یحیی کلانتری. مشهد: دانشگاه فردوسی. 19. نامۀ تنسر. (1354). تصحیح مجتبی مینوی. چاپ دوم. تهران: خوارزمی. 20.نظامالملک طوسی. (1384). سیاستنامه. بهکوشش جعفر شعار. چاپ دوادهم. تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی. 21.یعقوبی، ابن واضح.(1382). تاریخ یعقوبی. ترجمۀ محمدابراهیم آیتی. چاپ نهم. تهران: علمی و فرهنگی. ب:مقالهها 22. مرسلپور، محسن و دیگران.(1389). «بازتاب کارکردهای نهاد شاهی در نامۀ طاهر به عبدالله». گنجینه اسناد. سال بیستم. دفتر چهارم. (زمستان). صص16- 29. ج: پایاننامه - مرسلپور، محسن.(1389). فرآیند بازسازی نهاد شاهی از قرن سوم تا قرن پنجم هجری. پایاننامۀ دکتری تاریخ ایران اسلامی. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,568 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 678 |
||