
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,380,005 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,079 |
مقایسه تطبیقی تصویرپردازیهای حماسی در دیوان متنبی و عنصری | ||
نشریه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 1، دوره 10، شماره 19، اسفند 1397، صفحه 1-25 اصل مقاله (725.94 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jcl.2019.2260 | ||
نویسنده | ||
سارا برامکی* | ||
دکتری زبان و ادبیات فارسی، مدرس دانشگاه هرمزگان | ||
چکیده | ||
سعی این پژوهش برآناست تا تصویرپردازیهای حماسی دیوان متنبی و عنصری را در قصایدی که بهصورتویژه به شرح جنگها و لشکرکشیهای سیفالدوله و محمود غزنوی، پرداختهاست، موردبررسیقراردهد و با تجزیه و تحلیل موضوعات مشترک بهکاررفته در تصویرهای حماسی دوشاعر و بررسی تأثیر صبغۀاقلیمی بر خلق این تصویرها بهاین پرسش اساسی پاسخ-دهد که هریک ازاین دو شاعر برای خلق تصویرهای حماسی از چه تکنیکهایی استفادهکردهاند وکاربرد این تکنیکها در نهایت چه تأثیری بر سطحی یا عمیقبودن تصاویر گذاشتهاست؟ در این تحقیق قصایدی انتخابشدهاست که اختصاصا به شرح جنگهای سیفالدوله و متنبی میپردازند و بعضی از آنها فهرستی از جنگهای این دو پادشاه هستند. شیوۀ ارائه مطالب در این تحقیق، تحلیلی است و پژوهش در پایان بهاین نتیجه دستمییابد که مشترکات زیادی در موضوعات و تکنیکهای تصویر-پردازی حماسی دو شاعر دیدهمیشود. براساس این پژوهش عنصری با تأثیرپذیری از متنبی، در بیشتر موضوعاتی که متنبی تصویرپردازیکرده، نمونههایی خوب از قصاید حماسی را به ادبفارسی تقدیمکردهاست. اما شیوۀ عنصری در خلق تصاویر حماسی یعنی بهکارگیری تکنیکهایی چون استفاده از اوزان مناسب حماسه، واژگان و ترکیبات حماسی، تشبیهات و استعارههایی با مضامین حماسی و استفاده از قصاید مقتضب که به حماسیترکردن فضای قصاید او کمکمیکند، سببمیشود که بتوانادعاکرد هرچندتصویرهای متنبی از نظر تازگی، تنوع، پیچیدگی و پویایی، بر تصویرهای عنصری برتری دارند، اما تصاویر عنصری ازنظر بهکارگیری مجموعۀ عناصر حماسی برای ایجاد لحن حماسی قصاید، در جایگاه بالاتری قراردارند. همچنین نشاندادن سطحیبودن تصاویر حماسی دو شاعر و دوربودن از تراکم و تودرتویی تصاویر ازآنگونه که منجربه پیچیدگی و دورخیالی شعر میشود، برآیند دیگر این پژوهشاست. | ||
کلیدواژهها | ||
"ادبیات تطبیقی"؛ "متنبی"؛ "عنصری"؛ "تصویرپردازی حماسی" | ||
مراجع | ||
- ابناثیر، ضیاءالدین. (1419). المثلالسائر فیالاذبالکاتب و الشاعر. تصحیح عباس اقبال آشتیانی. بیروت: دارالکتب العلمیه. - پارساپور، زهرا. (1383). مقایسۀ زبان حماسی و غنایی با تکیه بر اسکندرنامه و خسرو و شیرین نظامی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. - جاحظ،عمروبنبحر. (1958). الحیوان. تصحیح عبدالسلام هارون. قاهره: مطبعه عیسی البابی الحلبی. - جرجانی، عبدالقاهر. (1420). دلائل الاعجاز. بیروت: دارالکتاب العربی. - حبیبی، علیاصغر و سلیمانی، مرتضی. (1393). «بررسی تطبیقی مدح سیفالدوله در شعر متنبی با مدح محمود غزنوی در شعر عنصری». در مجموعۀ مقالات هشتمین همایش بینالمللی انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی. 4124- 4139. زنجان: دانشگاه زنجان. - حریرچی، فیروز و محسنی، علیاکبر. (1380). «صورخیال در شعر متنبی» نشریۀ مدرس علوم انسانی. دورۀ 5، شمارۀ 3، صص 11-26. - دشتی، مریم و صادقیان، محمّدعلی. (1388). «لحن حماسی در قصاید عنصری». نامۀ پارسی. شمارۀ 38 و39، صص150-174. - سبزیانپور، وحید. (1393). «بررسی تطبیقی حماسه در شعر متنبی و فردوسی(مطالعۀ موردی: تصویر گرد و غبار)». دوفصلنامۀ ادبیات تطبیقی. سال اوّل، شمارۀ اوّل، صص 27-45. - طالبیان، یحیی. (1378). صورخیال در شعر شاعران سبک خراسانی. کرمان: مؤسسه فرهنگی و انتشاراتی عماد کرمانی. - عنصری، ابوالقاسم حسن. (1342). دیوان اشعار عنصری. به کوشش محمّد دبیرسیاقی. تهران: انتشارات کتابخانه سنائی. - عمرانپور، محمّدرضا. (1384). «عوامل ایجاد و تغییر و تنوع و نقش لحن در شعر». فصلنامۀ پژوهشهای ادبی. دورۀ 3، شمارۀ 9-10، صص 127-150. - فتوحی رودمعجنی، محمود. (1385) بلاغت تصویر. تهران: سخن. - قرطاجنی، ابیالحسنحازم. (1986). منهاجالبلغاء و سراجالادباء. تقدیم و تحقیق: محمدالحبیبابن الخوجه. بیروت: دارالغربالاسلامی. - المتنبی، احمدبنحسین. (1357ق-1938م). دیوان اشعار متنبی (2جلد). شارح عبدالرحمن البرقوقی. قاهره: مطبعه الاستقامه. - مسبوق، سیّد مهدی و قائمی، مرتضی و فرخیراد، پروین. (1390). «بررسی پویایی و حیات صورخیال در شعر متنبی». فصلنامۀ لسان مبین. سال دوم، شمارۀ 4، صص 219-232. - ممتحن، مهدی. (1386). «تاثیر سرودههای عربی بر قصاید عنصری». فصلنامۀ ادبیات تطبیقی. دورۀ 1، شمارۀ 3، صص 183-202. - یلمه ها، احمدرضا. (1392). «بررسی تطبیقی اشعار مدحی عنصری و متنبی». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال چهارم، شمارۀ8، صص 317-335. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 804 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 759 |