
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,380,005 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,083 |
عصا و جایگاه نمادین آن در فرهنگ ها و باورهای باستانی | ||
نشریه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 9، دوره 10، شماره 19، اسفند 1397، صفحه 181-202 اصل مقاله (537.35 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jcl.2019.2284 | ||
نویسندگان | ||
حمید کاویانی پویا* 1؛ امیره امیری زرند2 | ||
1بخش تاریخ. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه شهید باهنر کرمان. کرمان. ایران | ||
2گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، کرمان، ایران | ||
چکیده | ||
نمادها و نشانهها در تاریخ اساطیری و روایی هر ملل دارای مفاهیم و معانی خاصی بودهاست و هریک از آنها داستانها، تفکرات و باورهایی را به خود اختصاص دادهاند. در این میان، ابزاری همچون عصا یا دبوس که امروزه معنای مشخصی را به ذهن متبادر میسازد، در عصر باستانی و در روایات دینی و غیرِدینی معانی و کارکردهای متفاوت و متعددی داشتهاست. بر این اساس، پژوهش حاضر در پی آن است که دریابد عصا در تمدنها و باورهای مختلف باستانی دارای چه کارکردهایی بوده و چگونه نمادی به شمار می رفتهاست؟ همچنین این ابزار در شکل انتزاعی و ملموس خود، در دست صاحبان قدرت (شهریاران) و اصحاب دین (رهبران دینی) هریک نشانگر چه مفاهیمی بوده و در نقوش و نگارهها و باورهای دینی چگونه تصویر و معرفی میشود ؟ بدین سان با مطالعه و بررسی متون تاریخی و نگارههای باستانی و همچنین، با رجوع به روایات اساطیری و دینی، یافتههای پژوهش پیشِ رو با رویکردی توصیفی- تحلیلی، حاکی از آن است که عصا/ دبوس در دنیای مادی، در دست افراد، نشانگر شوکت، قدرت دنیوی و دینی بوده و بهعنوان نماد قدرت ایزدی، همواره در دست ایزدان مشاهده میشود و با این ابزار است که ایزدان و نمایندگان آنها در روی زمین، به تحقق آمال خود میپردازند. از طرفی عصا در دست صاحبمنصبان نشانگر نقش رهبری و ریاست آنها و همچنین در مواردی، سمبل فرزانگی، آزمودگی و کهنسالی است. | ||
کلیدواژهها | ||
عصا؛ دبوس؛ شهریاران؛ اساطیر؛ فرهنگ | ||
مراجع | ||
- آموزگار، ژاله. (1390). «خط در اسطورهها»، زبان، فرهنگ و اسطوره (مجموعه مقالات)، تهران: معین. - ابن عاشور، محمّد طاهر. (1420 ق). التحریر و التنویر. بیروت: مؤسسةتاریخ. - اوستا. (1382). گزارش ابراهیم پورداود. تهران: دنیای کتاب. - اوستا. (1385). گزارش جلیل دوستخواه. ج 1 و 2. تهران: مروارید. - اومستد، آلبرت تن آیک. (1388). تاریخ شاهنشاهی هخامنشی. ترجمه محمّد مقدّم. تهران: علمی فرهنگی. - ایونس، ورونیکا. (1381). اساطیر هند. ترجمۀ باجلان فرخی. تهران: اساطیر. - باقری، مهری. (1389). دینهای ایران باستان. تهران: قطره. - بریان، پییر. (1377). امپراطوری هخامنشیان، جلد 1. ترجمة مهدی سمسار. تهران: زریاب. - بریان، پی یر. (1396). داریوش در سایۀ اسکندر. ترجمۀ ناهید فروغان. تهران: ماهی. - بهزادی، رقیه. (1372)، قومهای کهن (سومر 2). چیستا. شمارۀ458، صص268-289. - پرون، استیوارد. (1381). اساطیر رم. ترجمۀ باجلان فرخی. تهران: اساطیر. - پین سنت، جان. (1380). اساطیر یونان. ترجمۀ باجلان فرخی. تهران: اساطیر. - تورات. (1364). ترجمۀ ماشاالله رحمانپور و موسی زرگری، ج 1 و 2. تهران: انجمن فرهنگی اوتصر هتورا (گنج دانش). - خسروپناه، عبدالحسین. (1385). «دلالت معجزات بر اثبات وجود خدا». قبسات. شمارۀ ۴۱، صص 79-94. - رسمی، عاتکه. (1391). «نقش ایرانیان در پیدایش نماد پزشکی». تاریخ پزشکی. سال 4، شمارۀ 10، صص 33-67. - رضی، هاشم. (1381). تاریخ آیین رازآمیز میترایی در شرق و غرب از آغاز تا امروز، ج 2. تهران: بهجت. - سرمد، زهره؛ خلیلی محله، منیژه. (1395). نقش جمشید در گسترش تمدن. همایش بینالمللی شرقشناسی، تاریخ و ادبیات فارسی. صص 1-14. - طبرسی، ابوعلی ابوالفضل بن الحسن. (1380). تفسیر مجمعالبیان. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - فاطمی، سعید. (1347). اساطیر یونان و رم. افسانۀ خدایان، ج 1. تهران: دانشگاه تهران. - فردوسی، ابوالقاسم. (1356). شاهنامه. براساس نسخة ژول مل. تهران: الهام. - کاویانی پویا، حمید؛ حلوایی، فاطمه. (1395). «نقش عوامل محیطی و معیشتی در پیدایش اسطورهها و باورها با رویکرد به نقش آناهیتا در ایران باستان». پژوهشگران فرهنگ. سال 14، شمارۀ 35، صص 185-205. - کندی، مایک دیکسون. (1385). دانشنامۀ اساطیر یونان و روم. ترجمه رقیه بهزادی. تهران: طهوری. - کومن، فرانتس. (1383). آیین پررمزوراز میترایی. ترجمۀ هاشم رضی. تهران: بهجت. - گزنفون. (1383). کوروشنامه. ترجمۀ رضا مشایخ. تهران: علمی- فرهنگی. - ماری کخ، هاید. (1387). از زبان داریوش. ترجمۀ پرویز رجبی. تهران: کارنگ. -مجلسی، علامه محمّدباقر بن محمّدتقی. (1384). حیاهالقلوب. قم: اسلامیه (مرکز تحقیقات رایانهای قائمیه اصفهان). - مجیدزاده، یوسف. (1376). تاریخ و تمدن بینالنهرین، ج 2. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. - ناردو، دان. (1384). اسطورههای یونان و روم. ترجمۀ عسکر بهرامی. تهران: ققنوس. - نفیسی، ابوتراب. (بیتا)، تاریخ مختصر علوم پزشکی تا ابتدای قرن معاصر. اصفهان: دانشگاه اصفهان. - ورمارزن، مارتین. (1387). آیین میترا. ترجمۀ بزرگ نادرزاد. تهران: چشمه. - همیلتون، ادیت. (1383). سیری در اساطیر یونان و رم. ترجمۀ عبدالحسین شریفیان. تهران: اساطیر. - هنسمن، جان. (1385)، «تفسیری پیشنهادی درباره انسان-شیر میترایی دین مهر در جهان باستان»، مجموعه گزارشهای دومین کنگرۀ بینالمللی مهرشناسی». ترجمۀ مرتضی ثاقبفر، تهران: توس. صفحات 255-270. - هینتس، والتر. (1389). داریوش وایرانیان، ترجمۀ پرویزرجبی. تهران: نشر ماهی. - هینلز، جان. (1377). شناخت اساطیر ایران. ترجمه ژاله آموزگار و احمد تفضّلی. تهران: چشمه. - یاحقی، محمّدجعفر. (1386). فرهنگ اساطیر و داستانوارهها در ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ معاصر - Kent, Ronald. (1953). Old Persian: gramer texts. lexcon, American oriental society, new haven. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,323 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 536 |