
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,380,001 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,066 |
بررسی مضامین مقاومت و پایداری در رجزهای عاشورا | ||
ادبیات پایداری | ||
مقاله 9، دوره 10، شماره 19، اسفند 1397، صفحه 203-227 اصل مقاله (429.79 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jrl.2019.2311 | ||
نویسندگان | ||
جواد فرامرزی1؛ میثم خلیلی* 2 | ||
1استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم | ||
2مدرس دانشگاه | ||
چکیده | ||
حادثۀ عاشورا از جنبههای گوناگون میتواند مورد بحث و بررسی قرار گیرد. یکی از این جنبهها رجزهایی است که یاران امام حسین (ع) به هنگام نبرد بر زبان جاریکردند. رجز شعری است که در میدان جنگ برای مفاخره و تحقیر دشمن بر زبان میآید. مسئلۀ مورد نظر در این پژوهش این است که مضامین مقاومت و پایداری بهکار گرفتهشده در رجزهای یاران امام حسین (ع) در روز عاشورا چگونه است؟ بررسیها نشان میدهد مؤلفههای پایداری و مقاومت همچون صبر و استقامت، شجاعت، وفای به عهد، ولایتپذیری و افتخار به نسب در رجزهای اصحاب وفادار امام حسین (ع) مانند عمرو بنخالد الأزدی، جنادةبنحارث انصاری، نافعبنهلال، قاسمبنالحسن (ع)، علیبنالحسین (ع)، عباسبنعلی (ع) و ... در روز عاشورا تجلی یافته است. با توجه به اینکه قیام امام حسین (ع) و اصحاب باوفایشان بهعنوان مهمترین قیام علیه حکومت جور در طول تاریخ مطرح است، پرداختن به ابعاد مختلف این قیام و بهخصوص شناسایی مضامین پایداری و مقاومت در بطن این قیام، موضوعی ضروری است. این پژوهش درصدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، مضامین مقاومت و پایداری را در اشعار حماسی و رجزهای اصحاب امام حسین (ع) در روز عاشورا به تصویر بکشد. | ||
کلیدواژهها | ||
امام حسین (ع)؛ رجز؛ عاشورا؛ مقاومت و پایداری؛ مضامین | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. ابنبابویه، محمدبنعلی. (1381). مقتلالحسین (ع). ترجمه و تحقیق محمد صحّتی سردرودی. تهران: هستینما. ابنشهرآشوب، محمدبنعلی. (1412ق). مناقب آلابیطالب (ع). بیروت: دارالأضوا. ابنمنظور، محمد بنمکرم. (1379ق). لسانالعرب.بیروت: دارالفکر. ابوالفرج اصفهانی، علیبنالحسین. (بیتا). مقاتلالطالبین. ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی. تهران: صدوق. احمدنگری، عبدالنبیبنعبدالرسول. (1995). موسوعة مصطلحات جامعالعلوم. بیروت: مکتبه لبنان. جوادی آملی، عبدالله. (1369). وحی و رهبری. تهران: انتشارات الزهرا. خادستانی، اسماعیل؛ سیفی و همکاران. (1393). «جایگاه ولایتپذیری و ولایتمداری در اسلام و عوامل مؤثر بر تحکیم آن مبتنی بر قرآن کریم و روایات معصومین (ع)». فصلنامۀ سراج منیر. س 5، ش 17. خوارزمی، محمد بن محمود. (1388). ترجمة تحقیقی مقتلالحسین (ع) خوارزمی. ترجمة مصطفی صادقی. قم: مسجد مقدس جمکران. دهخدا، علیاکبر. (1373). لغتنامه. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (بیتا). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم ـ الدارالشامیه. سیدبنطاووس، علیبنموسی. (1381). اللهووف علی قتلیالطفوف. ترجمۀ ابوالحسن میرابوطالبی حسینی. قم: دلیل ما. شریفالرضی، محمد بن الحسین. (1390ش). نهجالبلاغه. ترجمۀ محمد دشتی. تهران: مبین اندیشه. صفا، ذبیحالله. (1379). حماسهسرایی در ایران. تهران: انتشارات امیرکبیر. طباطبایی، سیدمحمّدحسین. (1374). المیزان فی تفسیرالقرآن. ترجمة محمدباقر موسوی. قم: دفتر انتشارات جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. طبری، محمدبنجریر. (1352ش). تاریخالرسلوالملوک. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. بیجا: بینا. علمالهدی، علیبنالحسین. (بیتا). رسائل شریف مرتضی. قم: دارالقرآنالکریم. غزالی، ابوحامد محمدبنمحمد. (1415ق). احیاء علومالدین. مصر: مکتبة السنة. فاخوری، حنا. (1386). تاریخ ادبیات زبان عربی از عصر جاهلی تا قرن معاصر. ترجمۀ عبدالحمید آیتی. تهران: توس. فراهیدی، خلیلبن احمد. (1367). کتابالعین. بیروت: مؤسسة الأعلمی. فلاح، غلامعلی. (1385). «رجزخوانی در شاهنامه». دوفصلنامة علمی- پژوهشی زبان و ادبیات فارسی.ش 54 و 55، صص 107- 130. فیض کاشانی، ملامحسن. (بیتا). مفاتیحالشرایع. قم: کتابخانۀ آیتالله مرعشی نجفی. مجوزی، عبدالله. (1376). چرا تنبیه؟. تهران: انتشارات اولیا و مربیان. محدثی، جواد. (1376). فرهنگ عاشورا. قم: نشر معرفت. محمدی، عبدالرضا و همکاران. (1388). «بررسی عوامل مؤثر بر شجاعت دانشجویان افسری امام علی (ع) و راهکارهای ارتقای آن». فصلنامة مدیریت نظامی.ش 36. مرادی، کتایون؛ صلواتی، محمود. (1391). «کارکرد رجز و رجزخوانی در شاهنامه و گرشاسبنامه». فصلنامة علمی- پژوهشی زبان و ادب فارسی «ادب و عرفان». ش 13، صص 31-46. مفید، محمد بنمحمد. (1413ق). الإرشاد فی معرفة حججاللهعلیالعباد. قم: کنگرۀ شیخ مفید. مکارم شیرازی، ناصر. (1364). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتبالإسلامیة. وحیدی فردوسی، علی؛ الویری، محسن. (1395). «تحلیل کارکرد ارتباطی رجزهای یاران امام حسین (ع) در قیام عاشورا». مطالعات فرهنگ- ارتباطات. س 17، ش 67، صص 167-190. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 639 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 491 |