
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,379,997 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,061 |
حادثهمحوری و هدفمحوری در دو ترکیببند عاشورایی (مقایسة ساختار بلاغی و محتوای دوازدهبند محتشم و چهاردهبند قزوه) | ||
ادبیات پایداری | ||
مقاله 16، دوره 10، شماره 19، اسفند 1397، صفحه 379-402 اصل مقاله (507.92 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jrl.2019.2318 | ||
نویسنده | ||
محبوبه همتیان | ||
هیئت علمی دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
ادبیات پایداری در معنی عام، به ادبیاتی گفتهمیشود که نوعی مقاومت در برابر هجومهای فکری، سیاسی، فرهنگی و نظامی را القامیکند. در این صورت، ادبیات عاشورایی را باید از برترین و زیباترین نوع ادبیات پایداری دانست. در این پژوهش از میان اشعار عاشورایی، دو ترکیببند محتشم کاشانی و علیرضا قزوه، از نظر صورت و محتوا با یکدیگر مقایسه شدهاست. بررسی ویژگیهای این اشعار نشان میدهد؛ محتشم با بیان جزئیات حوادث، گویی به ذکر مصیبت و نوحهخوانی میپردازد و تحریک احساسات و عواطف در آن غلبه دارد؛ بهنحوی که میتوان اینگونه اشعار را «حادثهمحور» دانست. ویژگیهای شعر او هم از نظر شکل و صورت در قافیه و ردیف و هم واژهها و مفاهیم آنها، به شیوهای است که با تداعیکردن حالت حزن و اندوه و گاهی با ایجاد صوت و آهنگی متناسب با آن در الفاظ، بتواند هدف شاعر را محقق کند. اما قزوه ضمن خلق شعری حماسی و پرشور، بیشتر اهداف و نتایج آن واقعه را بیان کرده و دربارۀ عوامل ایجاد آن صحبت میکند و آن را بستری برای بیان مفاهیم آزادگی، دفاع از حق و مقاومت در برابر ظلم قرار میدهد؛ بنابراین، این دسته از سروده ها را میتوان «هدفمحور» دانست. در سطح ساختار، قوافی، ردیفها و واژهگزینیهای او همه در راستای همین هدف انتخاب شدهاست. مضامین شعر او نیز از این واقعه بهعنوان یک انقلاب عظیم خبر میدهد. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیات پایداری؛ شعر متعهد؛ ترکیببند عاشورایی؛ محتشم؛ قزوه | ||
مراجع | ||
ارسلان، مریم. (1392). «بررسی ساختاری ده ترکیببند عاشورایی». راهنما محبوبه مباشری. پایاننامۀ کارشناسیارشد. دانشگاه الزهرا. امینی، عبدالحسین. (1384ه). سیرتنا و سنتنا سیرۀ نبینا و سنته. نجف: مطبعه الآداب. امینی، عبدالحسین. (1388). سیر تحلیلی شعر مقاومت در ادبیات فارسی. کرمان: دانشگاه شهید باهنر. بصیری، محمدصادق. (1384). «طرح و توضیح چند سؤال دربارة مبانی ادبیات پایداری». نامة پایداری. اوّلین گنگرة ادبیات پایداری. به کوشش احمد امیری خراسانی. تهران: بنیاد حفظ و نشر ارزشهای دفاع مقدس. صص 89- 97. تفتازانی، سعدالدین مسعودبن عمر. (1425ه). المطوّل. بیروت: دارالحیاه التراث العربی. تقوی، سید نصرالله (1363). هنجار گفتار. چاپ 2. اصفهان: فرهنگسرای اصفهان. حاجیزاده، مصطفی. (1394). «بررسی زیباشناسانه ترکیببندهای عاشورایی عصر صفویه و بعد از صفویه». راهنما ولیالله ظفری. پایاننامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد دزفول. حجازی، سیدعلیرضا. (1386). «سیر تاریخی شعر شیعه در حماسۀ عاشورا». فصلنامۀ شیعهشناسی. س 5، ش 20، صص 97 -136. حسنلی، کاووس؛کافی، غلامرضا. (1385). «ویژگیهای شعر عاشورایی از آغاز قرن چهارم تا پایان قرن نهم». مجلۀ علوم انسانی دانشگاه الزهرا. ش 61 و62، صص31 - 70. حسینی، فاطمه. (1392). بررسی ترکیببند محتشم کاشانی و مقلّدانش از دورۀ محتشم تا 1300 ه.ش و رمز مانگاری این شعر». راهنما محمدرضا یوسفی. پایاننامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه قم. درگاهی، حسین؛ انواری، محمدجواد؛ طالعی، عبدالحسین. (1379). شورش در خلق عالم. چاپ3. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1388). موسیقی شعر. چاپ 11. تهران: آگه. صهبا، فروغ. (1384). «شعر پایداری هنر مبارزه با دشمنان سهگانه». نامة پایداری. اوّلین گنگرة ادبیات پایداری. به کوشش احمد امیری خراسانی. تهران: بنیاد حفظ و نشر ارزشهای دفاع مقدس. صص 313- 333. قزوه، علیرضا. (1384). با کاروان نیزه. تهران: سورة مهر. مجلسی، محمدباقر. (1385ه). بحارالانوار. تهران: مکتبه الاسلامیه. محتشم کاشانی، علی بن احمد. (1379). دیوان. تصحیح اکبر بهداروند. تهران: نگاه. مطهری، مرتضی. (1376). حماسۀ حسینی. چاپ 27. تهران: صدرا. همایی، جلال الدین. (1373). معانی و بیان. به کوشش ماهدخت بانو همایی. چاپ 2. تهران: نشر هما. همّتیان، محبوبه. (1392). «بررسی و نقد اقتضای حال و تحلیل مثنوی بر مبنای آن». پایان نامۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه اصفهان. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 532 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 371 |