
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,379,997 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,061 |
اقتصاد شهری غزنه در دورة حکومت غوریان (569 تا 612 ه.ق) | ||
پژوهشنامه تمدن ایرانی | ||
مقاله 1، دوره 1، شماره 2، اسفند 1398، صفحه 1-30 اصل مقاله (410.65 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jic.2019.2360 | ||
نویسندگان | ||
رضا دریکوندی* 1؛ صالح پرگاری2 | ||
1دانشگده ادبیات و علوم انسانی ،دانشگاه شیراز، گروه تاریخ، شیراز، ایران | ||
2گروه آموزشی تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
در دوره حاکمیت غزنویان بر غزنه (351 – 569 ق) این شهر از وضعیت اقتصادی مناسبی برخوردار بود. مداخلات و تهاجماتی که در اواخر عصر غزنوی بدان شده بود موجب شد که غزنه به عنوان شهری جنگزده با بنیانهای اقتصادی ضعیف به قلمرو غوریان ضمیمه شود. با این حال در دوره غوریان نیز در بسیاری از مؤلفهها همچنان به حیات اقتصادی خود ادامه داد. در نوشتار حاضر تلاش شده است تا با استفاده از شیوه توصیفی – تحلیلی مبتنی بر متون کتابخانهای وضعیت اقتصادی غزنه در دوره غوریان تبیین شود. یافتهها حاکی از این واقعیت است که اگرچه غزنه بهعنوان شهری با پایههای اقتصادی ضعیف به قلمرو غوریان ضمیمه شد، حاکمیت کوتاهمدت این دودمان بر غزنه که توام با منازعات سیاسی - نظامی داخلی و خارجی بود، به همراه ذهنیت منفی سلاطین غوری نسبت به غزنه، این شهر نهتنها نتوانست رونق گذشتهاش را بازیابد، بلکه در اکثر مؤلفههای اقتصادی پسرفت بیشتری نیز کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
غزنه؛ اقتصاد؛ غوریان؛ غنائم هند؛ تجارت | ||
مراجع | ||
فهرست منابع الف) کتب فارسی و عربی - ابن اثیرجزری، عزالدین (1371). الکامل (تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران)، ج 26، 30 و 31، ترجمه عباس خلیلی و ابوالقاسم حالت، تهران: موسسه مطبوعات علمی. - ابن حوقل، محمد بن علی (1366). سفرنامه (ایران در صورهالارض)، ترجمه و توضیح جعفر شعار، تهران: امیرکبیر. - ابنبکران، محمد بن نجیب (1342). جهاننامه، به کوشش محمدامین ریاحی، تهران: انتشارات کتابخانه ابنسینا. - اصطخری، ابواسحاق ابراهیم (1368). مسالک و ممالک، چ 3، به اهتمام ایرج افشار، تهران: علمی فرهنگی. - اشپولر، برتولد (1369). تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ج 2، ترجمه مریم میراحمدی، تهران: علمی فرهنگی. - اعظم، عبدالشبیر (1389). مجموعه مقالات سمینار علمی- تحقیقی غزنه و غزنویان در گستره تاریخ، کابل: نشر ریاست نشرات آکادمی علوم. - ادریسی، محمد بن محمد بن عبدالله (1388). ایران در کتاب نزههالمشتاق، ترجمه عبدالحمید آیتی، طرح، مقدمه، بررسی و تدوین نهایی از حسن حبیبی، تهران: بنیاد ایرانشناسی. - بارتولد، واسیلی ولادیمیرویچ (1386). تذکره جغرافیایی تاریخ ایران، ترجمه حمزه سردادور، مشهد: توس. - باسورث، ادموند کلیفورد (1384). تاریخ غزنویان، ج 1 و 2، چ 4، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر. - بداونی، عبدالقادر بن ملوکشاه (1379). منتخبالتواریخ، ج 1، تصحیح توفیق سجادی و مولوی احمد صاحب، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. - بناکتی،ابوسلیمان داوود بن ابیالفضل محمد (1368). روضهاولیالالباب فیمعرفهالتواریخولانساب (تاریخ بناکتی)، تصحیح جعفر شعار، تهران: انجمن آثار ملی. - بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین (1383). تاریخ بیهقی، چ 4، تصحیح علیاکبر فیاض، به اهتمام محمدجعفر یاحقی، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی. - بیرونی خوارزمی، ابوریحان محمد بن احمد (1374). الجماهرفیالجواهر، تحقیق یوسف هادی، تهران: شرکهالنشر العلمی والثقافی. - تاریخ سیستان (1352). تصحیح ملکالشعرای بهار، تهران: بینا. - جوزجانی، منهاجالسراج (1363). طبقات ناصری (تاریخ ایران و اسلام)، ج 1، تصحیح عبدالحی حبیبی، تهران: دنیای کتاب، تهران. - حبیبی، محسن (1326). از شار تا شهر: تحلیلی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن، تهران: دانشگاه تهران. - حدودالعالم منالمشرق الی المغرب (1362). به کوشش منوچهر ستوده، تهران: کتابخانه طهوری. - خواندمیر، غیاثالدین بن همامالدین حسینی (1333). حبیبالسیر فی اخبار افرادالبشر، ج 2، زیر نظر محمد دبیرسیاقی، تهران: کتابفروشی خیام. - خوافی، احمد بن محمد فصیح (1386). مجمل فصیحی، ج 2، تصحیح محسن ناجی نصرآبادی، تهران: اساطیر. - خیرآبادی، مسعود (1378). شهرهای ایران، ترجمه حسین حاتمی نژاد و عزتالله مافی، مشهد: نیکا. - سلطانزاده، حسین (1367). مقدمهای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران، چ 2، تهران: امیرکبیر. - شبانکارهای، محمد بن علی بن محمد (1363). مجمعالانساب، تصحیح میرهاشم محدث، تهران: امیرکبیر. - طوسی، نظامالملک (1347). سیاستنامه، چ 2، به اهتمام هیوبرت دارک، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - طوسی، محمد بن محمود بن احمد (1345). عجایبالمخلوقات، به اهتمام منوچهر ستوده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - عتبی، محمد بن عبدالجبار (1374). تاریخ یمینی، چ 3، ترجمه ابوالشرف ناصح بن ظفر جرفاذقانی، تصحیح جعفر شعار، تهران: علمی فرهنگی. - عنصرالمعالی، کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر بن زیار (بیتا). قابوسنامه، به اهتمام و تصحیح سعید نفیسی، تهران: بینا. - عروضی سمرقندی، نظامی (1385). چهارمقاله، چ 2، بر اساس تصحیح محمد قزوینی، تصحیح جدید و شرح و توضیح از سعید قرهبگلو و رضا انزابینژاد، تهران: جامی. - فروزانی، ابوالقاسم (1390). غزنویان از پیدایش تا فروپاشی، چ 4، تهران: سمت. - فروغی ابری، علیاصغر(1390). تاریخ غوریان، چ 6، تهران: سمت. - فرخی سیستانی، ابوالحسن علی بن جولوغ (1349). دیوان اشعار، چ 2، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: زوار. - قزوینی، زکریابن محمدبن محمود (1373). آثارالبلاد و اخبارالعباد، با ترجمه و اضافات جهانگیرمیرزاقاجار، تصحیح و تکمیل میرهاشم محدث، تهران: امیرکبیر. - کلیفورد، مری لوئیس (1386). سرزمین و مردم افغانستان، ترجمه مرتضی اسدی، تهران: علمی فرهنگی. - گردیزی، ابوسعید عبدالحی بن ضحاک (1363). زینالاخبار (تاریخ گردیزی)، تصحیح و تحشیه عبدالحی حبیبی، تهران: دنیای کتاب. - لمبتون، آن کاترین سواین (1390). تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران: نی، تهران. - منصور بن سعید (فخر مدبر)، محمد (1346). آدابالحرب والشجاعه، به تصحیح احمد سهیلی خوانساری، تهران: شرکت نسبی اقبال و شرکا. - میرغلام محمدغبار (1368). جغرافیای تاریخی افغانستان، چ 4، حواشی و تعلیقات فرید بیژند، کابل: انتشارات لینوتایپ مطبعه دولتی. - مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد (1361). احسنالتقاسیم فیلمعرفهالاقالیم، ج 2، ترجمه علینقی منزوی، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان. - مقدسی، محمد بن طاهر (1381). آفرینش و تاریخ، ج 4، چ 2، مقدمه و ترجمه و تعلیقات از محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگاه، تهران. - میرخواند، محمد بن خاوندشاه بلخی (1375). تاریخ روضهالصفا، ج 6 و 7، چ 2، تهذیب و تلخیص عباس زریاب، تهران: علمی. - نرشخی، ابوبکر محمد بن جعفر (1363). تاریخ بخارا، ترجمه ابونصر احمدالقباوی، تلخیص محمد بن زفر بن عمر، تصحیح مدرس رضوی، چ 2، تهران: توس. - هندوشاه استرآبادی، محمدقاسم (1387). تاریخ فرشته از آغاز تا بابر، تصحیح محمد رضا نصیری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. - ثعالبی، ابومنصور عبدالملک بن محمد بن اسماعیل (1368). لطائفالمعارف، ترجمه علیاکبر شهابی خراسانی، مشهد: آستان قدس، مشهد. - یاقوت حموی، شهابالدین ابوعبدالله (1965). معجمالبلدان، المجلدالثانی، الطبعهالاولی، تهران: منشورات مکتبهالاسدی.
ب) مقالات - اشرف، احمد (1374). «نظام صنفی و جامعه مدنی»، ایراننامه، سال چهاردهم، شمار دهم، صص 5 – 40. - __________ «ویژگیهای تاریخی شهرنشینی در ایران دوره اسلامی»، (1375). نامه علوم اجتماعی، شماره چهارم، صص 7 – 49. - پاینده، محدثه، غفرانی، علی و عبدالرحیم قنوات (1393). «اهمیت تاریخی و ساختار اقتصادی شهر غزنه در پرتو حیات سیاسی عصر غزنویان»، مجله تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال پنجم، شماره شانزدهم، صص 156-131. - خسروبیگی، هوشنگ و نوروزی، جمشید (1396). «عوامال دیرپایی دوران حکومت غوریان«، مجله پژوهشهای تاریخی، سال پنجاه و سوم، شماره چهارم، صص 237 – 252. - رضوی، ابوالفضل (1388). «ساختار زندگی شهری درایران دوره اسلامی»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، صد سی و چهارم، صص 2-17. - گراوند، مجتبی، جعفری، فرشید و مصطفی رسولپور (1394). «واکاوی اوضاع فرهنگی غزنه از قرن سوم تا قرن ششم ه.ق»، پژوهشنامه خراسان بزرگ، سال ششم، شماره نوزدهم، صص 113 – 135.
ج) پایاننامهها - صنعتگر، فتانه (1392). «سیاستهای نظامی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی غوریان در شرق ایران»، استاد راهنما اسماعیل حسن زاده، دانشگاه الزهرا، تهران. References
- Bosworth, Clifford Edmund (1962). »the imperial policy of the early Ghaznavids«, Islamic studies, journal of the central institute of Islam research, V 1, N 3, P P: 49-82.
- Bombaci, Alession (1959). »summary report on the Italian archaeo logical mission in afganistan, introduction to the excaration at ghazni«, east and west, instituto italiano per Africa a loriente(ISIAO), V 10, N ½, P: 3-22.
- King, Anya (2011). »eastern Islamic rulers and the trade with eastern and inner Asia in the 10th_11th centuries«, bulletin of the Asia institute, V 25, p p: 175-185.
- Thomas, Edward (1847).»on the coins of the king of Gazni«, journal of the royal Asiatic society of great Britian an Irland, V 9, university press, London, p p: 267-386.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,539 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 607 |