
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,380,005 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,083 |
میرزا صالح شیرازی و سنتگرایی بازتابی | ||
مجله مطالعات ایرانی | ||
مقاله 3، دوره 18، شماره 35، شهریور 1398، صفحه 67-93 اصل مقاله (715.57 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2018.11847.1823 | ||
نویسنده | ||
کرامت اله راسخ* | ||
دانشکده علوم اجتماعی، گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی - واحد جهرم | ||
چکیده | ||
هدف مقاله بررسی امکان کاربرد مفهوم «سنتگرایی بازتابی» بامطالعه تجربی سفرنامه میرزا صالح شیرازی است. منظور از سنتگرایی بازتابی واکنش سنت در ایران در مقابل خود سنت ناشی از برخورد با مدرنیسم غربی است. روش تحقیق کتابخانهای و با استفاده از اسناد تاریخی انجام شد. پنج نفر ایرانی در سال 1230 ق برای تحصیل به انگلستان فرستاده شدند. اینها دومین گروه از دانشجویان ایرانی بودند که برای تحصیل به انگلستان اعزام میشدند. میرزا صالح شیرازی یکی از اعضای این گروه بود که شرح این سفر و چگونگی زندگی خود در انگلستان را بهصورت سفرنامهای باقی گذاشته است. محصلان پیش از 3 سال در انگلستان ماندند. میرزا صالح جریان این سفر را از جمادیالثانی 1230 (آوریل 1815) روز حرکت و تا صفر 1235 (نوامبر 1819) یعنی زمان حرکت از ارز روم به سمت تبریز شرح میدهد. سفرنامه میرزا صالح را در چند محور زیر از دیدگاه او بررسی میکنیم: 1) روسیه و روسها؛ 2) وضعیت سیاسی و اجتماعی انگلستان؛ 3) مردم انگلیس؛ 4) ایرانیها در سفرنامه او؛ 4) خودزندگینامه. سفرنامه میرزا صالح در این مقاله با رهیافت جدید «سنتگرایی بازتابی» بررسی شد. بررسی سفرنامه میرزا صالح نشان داد: 1) ایرانیان در برخورد به مناسبات غربی از آغاز احساسی دوگانه داشتند: حیرت و تنفر؛ 2) آگاهی ملی و ایراندوستی به شکل جدید عمدتاً پیامد مواجهه بافرهنگ غربی بوده است؛ 3) ناکامی در تقلید از غرب سبب تقویت حرکت «بازگشت به خود»، انفعال، پرخاشگری و درنهایت تحول سنت به سنت بازتابی شد. | ||
کلیدواژهها | ||
«سنتگرایی بازتابی»؛ «سفرنامه»؛ «سفرنامه میرزا صالح شیرازی»؛ «اعزام دانشجو» | ||
مراجع | ||
آدمیت، فریدون. (1323). امیرکبیر و ایران. تهران: خوارزمی. - آدمیت، فریدون. (1340). فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت ایران. تهران: سخن. - افشار، ایرج. (1330). نثر فارسی معاصر. تهران: انتشارات معرفت. - راسخ، کرامتاله. (1391). فرهنگ جامع جامعهشناسی و علوم انسانی، شامل 5000 مدخل با معادلهای انگلیسی و آلمانی. جلد اول: الف- ظ. چاپ اول، شیراز: نوید شیراز. - راسخ، کرامتاله. (1391). فرهنگ جامع جامعهشناسی و علوم انسانی، شامل 5000 مدخل با معادلهای انگلیسی و آلمانی. جلد دوم: ع- ی. شیراز: نوید شیراز. - راسخ، کرامت اله (1385). «اندیشه اصلاحات در ایران قرن نوزدهم و انعکاس آن در سفرنامههای ایرانیان». فصلنامۀ علمی پژوهشی دانشگاه آزاد آشتیان. ویژۀ علوم سیاسی. سال اول. شماره 1، صص 160-184. -راسخ، کرامتاله (1382). «دو نگرش درباره اصلاحات در عصر قاجار». اطلاعات سیاسی- اقتصادی. سال هیجدهام. شمارۀ 195-196، صص 162- 166. -راسخ، کرامتاله (1383) (آذر و دی)، «روشنفکران ایرانی: اراده معطوف به قدرت». اطلاعات سیاسی- اقتصادی. سال نوزدهم. شماره 208-207، صص 16- 24. - شهرستانی، محمدعلی (1378)، «سفرنامه میرزا صالح شیرازی»، فصلنامۀ گنجینه اسناد، شماره 33/34، صص 51-59. - فسائی (حسینی فسائی)، حسن. (1382). فارسنامۀ ناصری. تصحیح منصور رستگار فسائی. تهران: امیرکبیر. - مور، برینگتون. (1369). ریشههای اجتماعی دیکتاتوری و دموکراسی، نقش ارباب و دهقان در پیدایش جهان نو. ترجمۀ حسین بشیریه. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. - میرزا صالح شیرازی. (1347). سفرنامه. به کوشش اسماعیل رائین. ، تهران: روزن. - میرزا ملکمخان (ناظم الدوله). (1327). مجموعۀ آثار میرزا ملکم. به کوشش محمدمحیط طباطبائی. تهران: کتابخانه دانش. - مینوی، مجتبی. (1332). «اولین کاروان معرفت». یغما. سال ششم. مهر 1332، شمارۀ 7، صص 274-278. - ناتل خانلری، پرویز. (1385). نخستین کنگرۀ نویسندگان ایران. به اهتمام نورالدین نوری. چاپ دوم، تهران: اسطوره. - هابرماس، یورگن. (1392). دگرگونی ساختاری حوزه عمومی: کاوشی در باب جامعه بورژوای. ترجمۀ جمال محمدی. تهران: نشر افکار. ب. منابع لاتین - Alavi, B. (1964), Geschichte und Entwicklung der modernen persischen Literatur. Berlin.
- Assmann, A. (1999). Zeit und Tradition: kulturelle Strategien der Dauer, Köln: Böhlau.
- Baringer, Franz,(1964). Die Geschichtsschreiber der Osmanen und ihre Werke. Leipzig.
- Beck, U. (1993). Die Erfindung des Politischen. Frankfurt/M.
- Beck, U. (1996). „Das Zeitalter der Nebenfolgen und die Politisierung der Moderne“, in: Beck, Ulrich/ Giddens, Anthony/ Lash, Scott, Reflexive Modernisierung, Frankfurt,, Reflexive Modernisierung, Frankfurt, S. 19-112.
- Beck, U./Giddens A./Lash S. (1996) Reflexive Modernisierung. Frankfurt/M.
- Dietmann, K. (2004). Tradition und Verfahren, Philosophische Untersuchungen zum Zusammenhang von kultureller Überlieferung und kommunikativer Moralität,Norderstedt: Books on Demand.
- Duda, H. W. (1948). Vom Kalifat zur Republik, Wien.
- Fischer Weltgeschichte ( 1971). Der Islam II. Frankfurt(M): Fischer Taschenbuch Verlag, 24-159.
- Fragner, B. (1978). Persische Memoirenliteratur als Quelle zur neueren Geschichte, Habil. Schr. Freiburg (Breisgau).
- Greiffenhagen, M. (1986). Das Dilemma des Konservatismus in Deutschland Mit einem neuen Text „Post-histoire?“: Bemerkungen zur Situation des „Neokonservatismus“ aus Anlaß der Taschenbuchausgabe. Frankfurtam(M): Suhrkamp.
- Hammer-Purgstall, J. F. v. (1963).. Band 1-10, Graz.Geschichte des Osmanischen Reiches
- Jaeschke, G.;Pritsch, E. (1955). Die Tuerkei seit dem Weltkriege, Geschichtskalender 1918-1928, Berlin : Deutsche Gesellschaft für Islamkunde.
- Pieper, J. (1958). Über den Begriff der Tradition, Köln und Opladen: Westdeutscher Verlag.
- Rasekh, K. (2000). Das politische Denken der Reformisten im Iran 1811-1906, Eine Untersuchung über das politische Denken der iranischen Intellektuellen, SPEKTRUM 71. Münster; Hamburg; London: Lit-Verlag.
- Schmalz-Bruns, R. (1995), Reflexive Demokratie, die demokratische Transformation moderner Politk, Baden-Baden.
- Shils, E. (1981). Tridtion, Chicago:Chicago Press.
-Weber, M. (1980). Wirtschaft und Gesellschaft, Grundriss der verstehenden Soziologie, Tübingen.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 810 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 442 |