
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,379,991 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,057 |
بررسی و تحلیل ویژگیهای ساختاری و تزئینی و کارکرد قلعه شهید شهرستان نرماشیر | ||
مجله مطالعات ایرانی | ||
مقاله 7، دوره 18، شماره 35، شهریور 1398، صفحه 177-202 اصل مقاله (882 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2019.11256.1796 | ||
نویسندگان | ||
سارا سقائی* 1؛ فریده مقبلی قرائی2 | ||
1گروه باستان شناسی، دانشگاه جیرفت، ایران | ||
2دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه جیرفت | ||
چکیده | ||
شهرستان نرماشیر در مسیر راههای ارتباطی واقع است که مرکز و غرب ایران را به جنوبشرق، سواحل دریای عمان و هرمز پیوند میداد. در این شهرستان، علاوه بر محوطهها و آثار دوران اسلامی مانند برجها، کاروانسرا و یک تپه، قلاع با کارکرد نظامی- دفاعی و اربابی- مسکونی ساخته شده است. قلعه شهید یکی از این قلاع نرماشیر است. پرسش اینست که ویژگیهای معماری و تزئینی قلعه شهید چیست و تحت تأثیر چه عواملی قرار گرفته است؟ همچنین کارکرد بنا چه بوده است؟ روش گردآوری دادهها «میدانی و کتابخانهای» و روش پژوهش «توصیفیـ تحلیلی» است. قلعه کارکرد اربابی- مسکونی داشته و در مواقع ناامنی کارکرد دفاعی- نظامی نیز مییافته است. این بنا با مصالح بومآورد خشت و بطور مستقیم روی سطح زمین ساخته شده است. اتاقهای قلعه سقف تاقدار، طاقچه و بخاری دیواری دارند. ایجاد پنجره با کادرهای چندگانه در قسمت فوقانی، سنت تزئینی رایج در فضاهای معماری قلاع نرماشیر بشمار میآید. برجهای قلعه با پلان مدور و فرم استوانهای ایجاد شده و در سطح بیرونی آنها تزئینات هندسی دیده میشود. این نوع فرم و تزئینات بهعنوان الگوهای معماری و تزئینی بوده که در سایر برجها و منارهها در نرماشیر و دیگر نقاط ایران از دورة سلجوقی رایج بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
نرماشیر؛ قلعه شهید؛ برج دیدبانی؛ معماری اسلامی | ||
مراجع | ||
- اعتماد السلطنه، محمد حسن بن علی. (1367). مرآتالبلدان. جلد اول. به تحقیق هاشم محدث و عبدالحسین نوایی. تهران: دانشگاه تهران. -پیرنیا، محمد کریم. (1392/الف). آشنایی با معماری اسلامی ایران. تدوین غلامحسین معماریان. تهران: سروش دانش. - پیرنیا، محمد کریم. (1392/ب). سبک شناسی معماری ایرانی. تدوین غلامحسین معماریان. تهران: سروش دانش. - جعفری فارسانی، مریم و اکرم شمسیپور و زهرا نقدی دورباطی. (1392). «تأثیر اقلیم در معماری بومی و پایدار آسبادهای ایران». مقاله ارائهشده در همایش معماری و شهرسازی و توسعه پایدار با محوریت از معماری بومی تا شهر پایدار، مؤسسه آموزش عالی خاوران مشهد. - حدود العالم منالمشرق الیالمغرب. (1383). ترجمة میرحسن شاه. تهران: دانشگاه الزهراء. - زارع، شهرام. (1387). گزارش فصل دوم بررسی باستانشناختی شهرستان بم. جلد اول و دوم. آرشیو ادارة کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان. - زمرشیدی، حسین. (1387). معماری ایران؛ مصالحشناسی سنتی. تهران: زمرد. - سقائی، سارا و سعید امیرحاجلو. (1395). «منظر تاریخی و فرهنگی نرماشیر کرمان در دوره اسلامی». مطالعات باستانشناسی دوران اسلامی. سال اول، شمارة اول، صص 7- 36. - شاطریان، رضا. (1392). اقلیم و معماری. تهران: سیمای دانش. - شیروانی، زین العابدین. (1389). بستان السیاحه یا سیاحتنامه. تصحیح منیژه محمودی. تهران: حقیقت. - شوشیزاده، سمیه و پیمان سلیمانی و فوزیه فرحبخش. (1384). پرونده ثبتی قلعه شهید نرماشیر استان کرمان. آرشیو ادارة کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان. - قبادیان، وحید. (1385). بررسی اقلیمی ابنیه سنتّی ایران. تهران: دانشگاه تهران. - کفاشی، محمد قاسم. (1380). بررسی باستانشناسی شهرستان رامسر. پایان نامة کارشناسی ارشد باستانشناسی. به راهنمایی محمود طاووسی. دانشگاه تربیت مدرس. - کیانی، محمد یوسف. (1389). معماری ایران دوره اسلامی. تهران: سمت. - مقبلی قرائی، فریده و سعید امیرحاجلو و سارا سقائی. (1395). «مطالعه و تحلیل باستانشناختی استحکامات نظامی دفاعی دوران اسلامی در دشت نرماشیر کرمان». مطالعات تاریخ فرهنگی. در دست چاپ. - مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد. (1385). احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم. ترجمة علینقی منزوی. تهران: کومش. - معماریان، غلامحسین. (1392). سیری در مبانی نظری معماری. تهران: سروش دانش. - نوپارس، پژمان. (1385). «معماری سنتی ایران در چهار اقلیم با توجه به ساخت و ساز پایدار در چهار اقلیم ایران». مقاله ارائهشده در سیزدهمین کنفرانس دانشجویان مهندسی عمران سراسر کشور. دانشگاه شهید باهنر کرمان. - یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب. (1381). البلدان. ترجمة محمد ابراهیم آیتی. تهران: علمی و فرهنگی. - ییت، چارلز ادوارد. (1365). خراسان و سیستان؛ سفرنامه کلنل ییت به ایران و افغانستان. ترجمة قدرتالله روشنی زعفرانلو و مهرداد رهبری. تهران: یزدان. -Amirhajloo, s.; nayestani, J.; Moosavi, S. M.; khatib Shahidi, H.. (2012). “Architectural features of Qajar-era landlords’ forts in the Borkhar plain of Isfahan, Iran”. Archives Des Sciences. Vol. 65, No. 9, 115- 128. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 423 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 312 |