آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,379,973 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,054 |
یورش باصریها به منطقه خور و بیابانک در دوره قاجار (با تکیه بر نسخه خطی قصیده جندقیه) | ||
| پژوهشنامه تمدن ایرانی | ||
| مقاله 5، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3، تیر 1399، صفحه 121-150 اصل مقاله (488.07 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jic.2019.2495 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدحسین سلیمانی1؛ رضا دریکوندی* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه خوارزمی تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه شیراز | ||
| چکیده | ||
| باصریها یکی از ایلات فارسزبان ساکن استان فارس هستند که در رخدادهای سیاسی اواخر عصر قاجار تأثیرگذار بودهاند. از جمله این نقشآفرینیها حمله تعدادی از تیرههای این ایل به منطقه خور و بیابانک در سال 1336 ق بوده است. پژوهش پیشرو درصدد است تا زمینههای یورش باصریها به منطقه خور و بیابانک و سرانجام آن را به شیوه توصیفی – تحلیلی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای مورد بررسی قرار دهد. مهمترین منبع درباره این رویداد نسخه خطی قصیده جندقیه سروده میرزا محمدعلی منشیباشی است. حضور سراینده در متن حادثه، اهمیت این اثر و لزوم بهرهگیری از آن در پژوهش حاضر را دوچندان کرده است. یافتهها بیانگر این واقعیت است که سه عامل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در یورش باصریها به منطقه خور و بیابانک مؤثر بوده است. بدین ترتیب که رمضانخان باصری پس از ناکامی در تحقق اهداف سیاسی و اقتصادی خود در فارس و بدنبال وضعیت اجتماعی بحرانی آن ایالت تلاش کرد تا در منطقه دیگری به اهداف خویش دست یابد. بنابراین با در نظر داشتن وضعیت آشفته خور و بیابانک که معلول ضعف حاکمیت مرکزی و عملکرد نامناسب حاکمان آنجا بود، این منطقه را برای تحقق بلندپروازیهای خود مناسب یافت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قاجار؛ ایل باصری؛ قصیده جندقیه؛ خور و بیابانک؛ رمضانخان باصری | ||
| مراجع | ||
|
الف) اسناد
کتابخانه موزه و اسناد مجلس شورای اسلامی، شکایت تجار یزد از حسینخان پسر رمضانخان [مبنی بر اخاذی از حاملین مالالتجاره در کویر خندق]، 30/1/27/58/6ج، 5/11/1305 تا 6/2/1306، برگ 1 – 7.
ب) نسخ خطی
میرزا محمدعلی منشیباشی دیهشکی طبسی، نسخه خطی قصیده جندقیه، مجموعه خصوصی.
ج) کتابها
آبراهامیان، یرواند (1392). ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گلمحمدی و محمدابراهیم فتاحی ولیلایی، تهران: نی.
اصطخری، ابواسحاق ابراهیم (1347). مسالک و ممالک، به کوشش ایرج افشار، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
امان اللهی بهاروند، سکندر (1360). کوچنشینی در ایران: پژوهشی درباره عشایر و ایلات، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ابن حوقل، محمد بن علی (1345). صورهالارض، ترجمه جعفر شعار، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1368). مرآهالبلادان، با تصحیحات و حواشی و فهارس به کوشش عبدالحسین نوائی و میرهاشم محدث، تهران: دانشگاه تهران.
افشار سیستانی، ایرج (1368). مقدمه ای بر شناخت ایلها، چادرنشینان و طوایف عشایری ایران، تهران: نسل دانش.
امینیان مدرس، محمدمهدی (1337). درباره حضرت آیتالله آقاشیخ محمدعلی امینیان مدرس، یزد: بینا.
بارث، فردریک (1343). ایل باصری، ترجمه کاظم ودیعی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
بیات، کاوه (1365). شورش عشایری فارس (سالهای 1307 – 1309)، بیجا: نشر نقره و زرین.
جیهانی، ابوالقاسم (1368). اشکالالعالم، ترجمه علیبن عبدالسلام کاتب، با مقدمه و تعلیقات فیروز منصوری، تهران: شرکت بهنشر.
حدودالعالم منالمغرب الیالمشرق (1340). به کوشش منوچهر ستوده، تهران: دانشگاه تهرن.
حسینی فسائی، میرزاحسن (1367). فارسنامه ناصری، تصحیح و تحشیه منصور رستگار فسائی، تهران: امیرکبیر.
حقیقت، عبدالرفیع (1362). تاریخ قومس، تهران: آفتاب.
حکمتیغمائی، عبدالکریم (1353). جندق روستایی کهن بر کران کویر، تهران: توس.
دومورینی، ژ (1375). عشایر فارس (اصلاحات اداری)، ترجمه جلالالدین رفیعی فر، تهران: دانشگاه تهران.
رحمانیان، داریوش (1391). ایران بین دو کودتا (تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی ایران از انقراض قاجاریه تا کودتای 28 مرداد)، تهران: سمت.
سهامپور، هوشنگ (1377). تاریخچه ایلات و عشایر عربخمسه فارس، شیراز: کوشامهر.
شهبازی، عبدالله (1369). مقدمهای بر شناخت ایلات و عشایر، تهران: نی.
شریف کاشانی، محمدمهدی (1362). واقعات اتفاقیه در روزگار، به کوشش منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان، تهران: نشر تاریخ ایران.
صفینژاد، جواد (1395). جامعهشناسی ایلات و عشایر ایران، تهران: سمت.
فوران، جان (1386). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی، ترجمه احمد تدین، چ 7، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
قبادیانی مروزی، ناصرخسرو (1370). سفرنامه، به کوشش محمد دبیرسیاقی، چ 4، تهران: زوار.
کدی، نیکی. آر (1381). ایران دوران قاجار و برآمدن رضاخان (1175 – 1304)، ترجمه مهدی حقیقتخواه، تهران: ققنوس.
لمبتون، ا.ک.س (1363). مالک و زارع در ایران، ترجمه منوچهر امیری، چ 3، تهران: علمی فرهنگی.
_________ (1362). تاریخ ایلات ایران، ترجمه علی تبریزی، مجموعه مقالات ایلات و عشایر، ص 195 – 240، تهران، آگاه.
لسترنج، گای (1393). جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمه محمود عرفان، چ 9، تهران: علمی فرهنگی.
مستوفی، حمدالله (1362). نزههالقلوب، به سعی و اهتمام گای لسترنج، تهران: دنیای کتاب.
منجم، ملا جلالالدین (1366). تاریخ عباسی یا روزنامه ملاجلال، به کوشش سیفالله وحیدنیا، تهران: وحید.
نجفی، علی محمد (1391). وقایع ایلات خمسه و پژوهشی در تبارشناسی ایل عرب جباره و شیبانی، چ 4، شیراز: تخت جمشید.
وقایع اتفاقیه: گزارشهای خفیهنویسان انگلیسی در ولایت جنوبی ایران از سال 1291-1332 (1362). به کوشش علی اکبر سعیدی سیرجانی، تهران: آسیم.
هنریغمائی، اسماعیل (1363). جندق و قومس در اواخر دوره قاجار، تصحیح و توضیح عبدالکریم حکمت یغمائی، تهران: نشر تاریخ ایران.
یغمائی، حبیب (بیتا). واحه جندق و بیابانک یا کویرنشینان مرکزی، تهران: چاپخانه دولتی ایران.
یوسفی، احسان (1395). رویدادهای تاریخی ایل باصری، شیراز: نوید.
____________ (1392). عشایر پارس، ایل باصری، طایفه کردشولی، شیراز: قشقایی.
ه) مقالات
امیری، مهرداد (1387). «بحثی درباره فرضیه نسبیت زبانی در گویش باصری فارس»، فصلنامه زبان و ادب، شماره هفتم و هشتم، صص 97-84.
اشرف، مجتبی و کیانی اسکندر (1396). «هویت ایرانی در ایلات خمسه با تکیه بر ایل عرب»، پژوهشنامه تاریخهای محلی ایران، سال ششم، شماره دوم، پیاپی دوازدهم، صص 109 – 122.
انتخابی، نادر (1372). «ناسیونالیسم و تجدد در فرهنگ سیاسی بعد از مشروطیت»، ایران نامه، شماره چهل و دوم، صص 185 – 208.
حکمت یغمایی، عبدالکریم (1392). «زندگی اقتصادی و شیوه معیشت مردم خور و بیابانک در اواخر عصر قاجاریه»، پیام بهارستان، شماره اول، صص 225 – 254.
سادات، سیدمحمود، و میرجعفری، حسین (1389). «علل و عوامل بروز و ادامه طغیان نایبیان»، گنجینه اسناد، شماره هفتاد و هشتم، صص 48 – 71.
قصابیان، محمدرضا (1388). «نگاهی به سلسله نسب و شجره بنیشیبان (حکمرانان تون و طبس)»، پیام بهارستان، دوره دوم، سال دوم، شماره ششم، صص 903 – 908.
ملک، مرضیه و محسن کلانتری (1393) «تحلیل فضایی و سطحبندی جاذبه های گردشگری و زیرساخت ارتباطی و شبکه راه در مناطق کویری ایران (مطالعه موردی: شهرستان خور و بیابانک)»، مجله مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، شماره هفدهم، صص 53 – 70.
مشفقی فر، ابراهیم (1386). «بررسی اهداف سیاسی – نظامی کوچ و اسکان اجباری برخی طوایف ایلات ایران (از اوایل قرن 11 تا اواخر قرن 13 ق)، فصلنامه گنجینه اسناد، شماره شصت و هفتم، صص 25 – 44. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,322 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 471 |
||