
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,380,003 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,074 |
تحلیل سبک شناختی عناوین شعری جریان شعر مقاومت مذهبی (با تکیه بر اشعار شفیعیکدکنی، طاهره صفّارزاده و موسوی گرمارودی) | ||
ادبیات پایداری | ||
مقاله 6، دوره 11، شماره 21، اسفند 1398، صفحه 137-174 اصل مقاله (3.18 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jrl.2010.2608 | ||
نویسندگان | ||
محسن ذوالفقاری1؛ محسن میرصادقی سالکویه* 2 | ||
1استاد دانشگاه اراک | ||
2دانشجوی دانشگاه اراک | ||
چکیده | ||
بعد از مشروطه بهواسطة آشنایی شاعران ایرانی با شعر اروپایی، عنوان و نام اثر بیشتر از پیش مورد توجه قرار گرفت؛ به گونهای که عناوین شعری در ساختار کلی شعر معاصر جایگاه ویژهای یافت و عنوان شعر به نوعی، عصارة متن محسوب گردید. بررسی عنوان شعر به مثابة درگاه ورود به متن میتواند نوع نگاه، جهانبینی و گرایشهای زیباشناختی شاعران را نشان دهد. در این پژوهش، عناوین شعریِ یکی از جریانهای دورة سوم شعر معاصر (از کودتا تا انقلاب) که دورة تعدّد صداها و تثبیت شعر معاصر است؛ یعنی جریان شعر مقاومت مذهبی، مورد بررسی قرار گرفتهاست؛ به این منظور، عناوین تمام مجموعهشعرهای قبل از انقلاب محمّدرضا شفیعیکدکنی، طاهره صفّارزاده، علی موسویگرمارودی که از معروفترین شاعران این جریان شعری هستند، در سه قلمرو زبانی، ادبی و فکری با رویکردی سبکشناختی مورد نقد و تحلیل قرار گرفتهاست. در نقد و تحلیل زبانی، عناوین شعری این شاعران به چهار دستة ساخت واژه، ساخت ترکیبی، ساخت عبارت و ساخت جمله تقسیمبندی شد و سپس به بررسی آماری و مقایسهای پرداخته شد. در سطح ادبی نیز، انواع آرایههای ادبی استفاده شده در عناوین شعری مشخص گردید و از نظر آماری مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و در سطح فکری نیز، با دستهبندی پنجگانة مفاهیمِ اندیشگانیِ عناوینِ شعری این شاعران به صورتِ فردی و رمانتیک، اسطوره و حماسه، عناصر طبیعت، سیاسی و اجتماعی و باورهای دینی و مذهبی و ارائة جدول آماری از عناوین شعری هر کدام از این شاعران در حوزههای گفتهشده، به نقد و تحلیل عناوین شعری این شاعران از این منظر پرداخته شد و در نهایت، این نتیجه حاصل شد که عناوین شعری هر کدام از این شاعران با مضامین مورد استفاده ارتباطی طولی دارند؛ با این تفاوت که شیوه و نوع گزینش عناوین شعری این جریان ادبی با هم در بعد زبانی، ادبی و فکری تفاوتهایی دارد که این تفاوتها در نهایت، سبب ایجاد شاخصههای سبکی در مورد هر کدام از شاعران این جریان ادبی میگردد. | ||
کلیدواژهها | ||
عنوان شعر؛ جریان شعر مقاومت مذهبی؛ سبکشناسی عناوین | ||
مراجع | ||
اکبری، منوچهر؛ خلیلی، احمد. (1389). «بررسی اشعار صفّارزاده از دیدگاه فکری». چاپشده در فصلنامۀ سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، س 3، ش 4، زمستان، ش 10، صص 45-67 . تسلیمی، علی. (1387). گزارههایی در ادبیات معاصر ایران (شعر). تهران: نشر اختران. حسینپور چافی، علی. (1387 ). جریانهای شعری معاصر فارسی از کودتا (1332 ) تا انقلاب (1357). تهران: انتشارات امیرکبیر. دهرامی، مهدی. (1394). «بررسی چگونگی نامگذاری عنوان شعر در ادبیات سنّتی و معاصر وکارکردهای زیباشناختی آن». چاپشده در مجلة شعرپژوهی (بوستان ادب)، س 7، ش 3، صص 19-36. دهرامی، مهدی. (1395). «بررسی و تحلیل عنوان کتابها و سرودههای اخوان ثالث». چاپشده در ادب فارسی، س 6، ش1. رؤیایی، یدالله .(1397). از سکوی سرخ (مسائل شعر). تهران: نگاه. زرقانی، مهدی. (1391). چشمانداز شعر معاصر ایران (جریانشناسی شعر ایران در قرنبیستم). تهران: نشر ثالث. شفیعیکدکنی ، محمّدرضا. (1376). آیینهای برای صداها. تهران: نشر سخن. شفیعیکدکنی، محمّدرضا . (1391). رستاخیز کلمات. تهران: نشر سخن. شفیعیکدکنی، محمّدرضا. (1386). زمینههای اجتماعی شعر فارسی. تهران: نشر زمانه و اختران. شمس لنگرودی (محمّدتقی جواهری گیلانی). (1377). تاریخ تحلیلی شعر نو. ج 4. تهران: نشر مرکز. صادقزاده، محمود. (1389). «بررسی مهمترین عوامل تحوّلآفرین در شعر و اندیشۀ طاهره صفّارزاده». چاپشده در فصلنامۀ اندیشههای ادبی، س 2 از دورۀ جدید، ش 5، صص 78-108. صفّارزاده، طاهره. (1391). مجموعهاشعار. تهران: پارس کتاب. صهبا، فروغ. (1384). «مبانی زیباییشناسی شعر». چاپشده در مجلة علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دورة 20، ش 3، صص 90-109. علیپور، مصطفی. (1387). ساختار زبان شعر امروز. چاپ 3. تهران: انتشارات فردوس. فاولر، راجر. (1381). زبانشناسی و نقد ادبی. ترجمة مریم خوزان و حسین پاینده. تهران: نشر نی. فتوحی، محمود. (1390). سبکشناسی: نظریهها، رویکردها و روشها. تهران: سخن. فرکلاف، نورمن. (1389). تحلیل انتقادی گفتمان. گروه مترجمان. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. دفتر مطالعات و توسعۀ رسانهها. گرجی، مصطفی؛ میری، افسانه. (1388). «بررسی و تحلیل نامهای اشعار قیصر امینپور». چاپشده در جستارهای ادبی، دورة 42 ، ش 176، صص 79 -104. موسویگرمارودی، علی . (1349). عبور. تهران: رَز. موسویگرمارودی، علی. (1356). در سایهسار نخل ولایت. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. موسویگرمارودی، علی. (1358). در فصل مردن سرخ. تهران: انتشارات راه امام. موسویگرمارودی، علی. (1357). سرود رگبار. تهران: انتشارات رواق. نیکوبخت، ناصر و دیگران. (1388). «بررسی کهنالگوی آب و درخت در شعر طاهره صفّارزاده».چاپشده در پژوهشهای ادبی، تابستان، ش 24، صص 78-108. نیما یوشیج. (1385). دربارة شعر و شاعری (از مجموعه آثار نیما یوشیج). به کوشش سیروس طاهباز. چاپ 3. تهران: نگاه. یاحقّی، محمّدجعفر. (1385). جویبار لحظهها. چاپ 8. تهران: جامی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 417 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 474 |