
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,379,991 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,057 |
سیاست اقتصادی شاه عباس اول و زیارت مشهد | ||
مجله مطالعات ایرانی | ||
مقاله 6، دوره 19، شماره 37، شهریور 1399، صفحه 111-137 اصل مقاله (1 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2019.12859.1879 | ||
نویسندگان | ||
رضا دریکوندی* 1؛ محمد علی رنجبر2 | ||
1دانشجوی دکتری دوره ایران اسلامی دانشگاه شیراز | ||
2دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شیراز | ||
چکیده | ||
سیاست اقتصادی شاهعباس اول و زیارت مشهد چکیده در دورههایی که شهرهای مذهبی عراق در تصرف صفویان بود زوار ایرانی میتوانستند با آسودگی به زیارت مشاهد متبرکه شیعه بروند و هزینههایی که در طول سفر میکردند نیز درنهایت نصیب والیان صفوی میشد؛ اما در برهههایی که عثمانیها بر این شهرها چیره میشدند به بهانههای مختلف هزینههای گزافی از زوار ایرانی میگرفتند. این امر به همراه مبالغ کثیری که توسط حجاج در زیارت سالانه حج خرج میشد موجب خروج حجم عظیمی از نقدینگی از قلمرو صفویان میشد. پژوهش حاضر باهدف بررسی نحوه مواجهه شاهعباس با این مسئله به روش توصیفی – تحلیلی مبتنی بر متون کتابخانهای انجامگرفته و درصدد پاسخ به این سؤال است که شاهعباس برای جلوگیری از خروج سرمایه از قلمرو خود چه سیاستی در پیش گرفته است؟ بر اساس نتایج شاهعباس ازیکطرف شروط مالی سنگینی برای زوار و حجاج گذاشت و از جانب دیگر تلاش نمود تا با اقدامات تبلیغی و فعالیتهای عمرانی مشهد را به کانون نخست زیارتی شیعیان تبدیل کند. واژههای کلیدی: زیارت مشهد، شاهعباس اول، عتبات، اقتصاد، سیاستهای مذهبی. | ||
کلیدواژهها | ||
واژههای کلیدی: زیارت مشهد؛ شاهعباس اول؛ عتبات؛ اقتصاد؛ سیاستهای مذهبی | ||
مراجع | ||
کتابنامه الف. منابع فارسی و عربی - ابنقولویه، ابوالقاسم جعفربن محمد بن جعفر. (1356). کاملالزیارات. ترجمۀ سید محمدجواد ذهنی تهرانی. نجف: نشر مرتضوی. - ابنطاووس، سید رضیالدین علی بن موسی بن جعفر. (1419 ق). اعقابالاعمال. المحقق جواد القیومی الاصفهانی. الطبعهالثانیه، المجلدالثالث. قم: مرکز النشر التابع لکتب الاعلام الاسلامی. - اوزون چارشیلی، اسماعیل حقی. (1370). تاریخ عثمانی (از فتح استانبول تا مرگ سلیمان قانونی). ترجمه وهاب ولی. ج 3، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. - احمدی، نزهت. (1384). «تشیّع و وقف در عصر صفوی». مجلۀ علمی پژوهشی دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان، دوره دوم، شماره 40، صص 41- 62. - استرآبادی، سیدحسین بن مرتضی حسینی. (1364). تاریخ سلطانی از شیخ صفی تا شاه صفی. به کوشش احسان اشراقی. تهران: علمی. - افوشتهای نطنزی، محمود بن هدایتالله. (1350). نقاوةالآثار فی ذکرالاخبار. به کوشش احسان اشراقی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - ایزدی، حسین. (1391). «شاهان صفوی و زیارت». فصلنامۀ علمی پژوهشی شیعهپژوهی، سال دهم، شماره 39، صص 131- 152. - باستانی پاریزی، محمدابراهیم. (1357). سیاست و اقتصاد در عصر صفوی. چ 2، تهران: صفیعلیشاه. - پیگلوسکایا، آ. یو. یاکوبوسکی و دیگران. (1354). تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده هجدهم میلادی. چ 4، تهران: پیام. - ترکمان، اسکندربیگ. (1350). تاریخ عالمآرای عباسی. ج 3 و 2. تهران: امیرکبیر. - تاورنیه، ژان باتیست. (بیتا). سفرنامه. ترجمه ابوتراب نوری. با تجدیدنظر کلی و تصحیح حمید شیرانی. چ 2. تهران: کتابخانه سنایی و کتابفروشی تأیید اصفهان. - جعفریان، رسول. (1373). میراث اسلامی ایران. ج 3، قم: کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی. - جنابدی، میرزابیگ (1378). روضةالصفویه. به کوشش غلامرضا طباطبایی. تهران: بنیاد موقوفات دکتر افشار. -جوادی، مرتضی. (1385). فلسفه زیارت و آیین آن. چ سوم. قم: اسراء. - حسینی قمی، قاضی احمد بن شرفالدین. (1359). خلاصةالتواریخ. تصحیح احسان اشراقی. تهران: دانشگاه تهران. - درهوهانیان، هاروتون. (1379). تاریخ جلفای اصفهان، ترجمۀ لئون گ. میناسیان و م. ع. موسوی فریدنی. اصفهان: انتشارات زندهرود با مشارکت نقش خورشید. - دولتشاهی، بهروز؛ پهلوانی، هاجر. (1384). «بررسی نقش زیارت دینی در سلامت روانی فرد». فصلنامۀ نقد و نظر، سال دهم، شماره 2 و 1. - رازنهان، حسن، دهقانی، رضا و هادی بیاتی. (1395). «بررسی جایگاه اقتصادی عتبات عالیات در روابط ایران و عثمانی در دوره صفوی». فصلنامۀ پژوهشهای تاریخی، سال 52، دوره جدید، سال 8، شماره 3(پیاپی 31)، صص 25- 40. - رحمانیان، داریوش و شهسواری، ثریا. (1391). «جایگاه عتبات عالیات در مناسبات ایران و عثمانی عصر قاجار مطالعه موردی: «زوار و حمل جنائز». مطالعات تاریخ فرهنگی، پژوهشنامه انجمن ایرانی تاریخ، سال 4، شماره 13، صص 1- 20. - رنجبر، محمدعلی. (1389). مراسم مذهبی در ایران عصر صفوی. شیراز: کوشا مهر. - روملو، حسنبیگ. (1342). احسنالتواریخ. به سعی و تصحیح نارمن سیدن. تهران: انتشارات کتابخانه صدر. - زارعیان، مریم. (1391). «مناسبات روحانیان با دولت در عصر صفوی». فصلنامه جامعهشناسی تاریخی، دوره 4، شماره 2، صص 87 – 116. - سیرو، ماکسیم. (1949 م). کاروانسراهای ایران و ساختمانهای کوچک میان راه. ترجمۀ عیسی بهنام. قاهره: انجمن فرانسوی شرقشناسی قاهره. - شاملو، ولیقلی بن داوودقلی. (1371). قصصالخاقانی. تصحیح سید حسن سادات ناصری. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - شانواز، بلال و خاقانی، راضیه. (1394). کاروانسراهای ایران. تهران: پازینه. - شاردن، ژان. (1335). سیاحتنامه. ترجمۀ محمد عباسی. تهران: امیرکبیر. - شرلی، سر رابرت. (1362).سفرنامه. ترجمۀ آوانس. به کوشش علی دهباشی. تهران: نگاه. - شهیدی، حمیده. (1394). «نقش وقف در توسعه آبی و شکلگیری فضاهای شهری مشهد در دوره صفوی». مطالعات تاریخ اسلام، سال 7، شماره 25، صص 95 – 120. - عیسوی، چارلز. (1362). تاریخ اقتصادی ایران. ترجمۀ یعقوب آژند. تهران: گستره. - عالمآرای صفوی. (1350). به کوشش یدالله شکری. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - فلسفی، نصرالله. (1342). سیاست خارجی ایران در دوره صفویه. چ 2. تهران: سازمان کتابهای جیبی. - فوران، جان. (1380). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی. ترجمه احمد تدین. چ سوم. تهران: خدمات فرهنگی رسا. - فیگوئروا، دن گارسیا دسیلوا. (1363). سفرنامه. ترجمه غلامرضا سمیعی. تهران: نشر نو. - فیگوئروا، دن گارسیا دسیلوا.(1347). زندگانی شاهعباس. ج 3. چ 2. تهران: دانشگاه تهران. - کروسینسکی، تادیوز. (1363). سفرنامه (یادداشتهای کشیش لهستانی عصر صفوی). ترجمۀ عبدالرزاق دنبلی. با مقدمه و تصحیح و حواشی مریم میراحمدی. تهران: توس. - طوسی، ابوجعفر محمد بن الحسن. (1390 ق). الاستبصار. التصحیح شیخ محمد الآخوندی. المجلد الرابع. تهران: دارالکتب الاسلامیه. - قائدان، اصغر، امامی، محمدتقی و اسرا دوغان. (1392). «جایگاه حج در مناسبات ایران و عثمانی در عصر قاجار». مطالعات تاریخ اسلام، سال 5، شماره 17، صص 142-117. - لاکهارت، لارنس. (1344). انقراض سلسلۀ صفویه. ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - لمبتون، ا. ک. س. (1362). مالک و زارع در ایران. ترجمۀ منوچهر امیری. چ 3. تهران: علمی فرهنگی. - لیتواک، میر. (1384). «بررسی جمعیتشناختی علمای نجف و کربلا در خلال سالهای 1205 1232 ه. ق». فصلنامه شیعهشناسی، ترجمه نصرالله صالحی، سال سوم، شماره ده، صص 137 – 185. - معصوم، میرزامحمد. (1351). تاریخ سلاطین صفویه. به سعی و اهتمام امیرحسین عابدی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - منجّم، ملا جلالالدین. (1366). تاریخ عباسی (روزنامه ملاجلال). به کوشش سیفالله وحیدنیا. تهران: وحید. - متی، رودلف. پ. (1387). اقتصاد و سیاست خارجی عصر صفوی. ترجمه حسن زندیه،. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. - میراحمدی، مریم. (1363). دین و مذهب در عصر صفوی. تهران: امیرکبیر. - نوائی، عبدالحسین. (1377). روابط سیاسی و اقتصادی ایران در دورۀ صفویه. تهران: سمت. - نوایی، عبدالحسین و عباسقلی غفاری فرد. (1392). تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوران صفویه. چ 9. تهران: سمت. - نراقی، احمد. (1371). معراجالسعادة. بیجا: بینا. - وحید قزوینی، محمدطاهر. (1329). عباسنامه (شرح زندگانی 22 ساله شاهعباس ثانی 1073-1052). تصحیح و تحشیه ابراهیم دهگان. اراک: کتابفروشی داوودی اراک (فردوسی سابق). - ه. ر، رویمر. (1393). تاریخ ایران (دورۀ صفویان)/پژوهش در دانشگاه کمبریج. ترجمۀ یعقوب آژند. چ 6. تهران: جامی.
ب. منابع لاتین و ترکی استانبولی - Syikes, sir percy. (1951). History of iran. v 2, London.
-Amir Arjomand. Said (1985). »The clerical estate and the the emergence of a shiite hierocracy in safavid iran.« journal of the economic and social history of the orient, V 28, N 2, pp: 169-219.
-Babayan, Kathryn. (1994). »The safavid synthesis: from qizilbash islam to immamite shiism.« Iranian studies, studies on Isfahan: proceeding of the Isfahan colloquim, V 27, N ¼, PP: 135-161.
-Matthee, rudi. (1998). »The safavid, afshar and zand.« Iranian studies, studies on Isfahan: proceeding of the Isfahan colloquim, V 31, N ¾, PP: 483-493.
-Aydogmusoglu, Chiat. (2011). »Hukumdari Sah Abbasin Dini Siaseti.« Turkish studies international periodical for the language, literature and history of Turkish or Turkic, V 6/3, PP: 1329-1337. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 368 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 384 |