آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,379,992 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,057 |
مدل سازی ساختاری – تفسیری عوامل مؤثر بر تابآوری کالبدی و اجتماعی شهر شیراز در برابر سانحۀ طبیعی سیل | ||
| جغرافیای اجتماعی شهری | ||
| مقاله 9، دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 17، مهر 1399، صفحه 149-172 اصل مقاله (2.13 M) | ||
| نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/JUSG.2020.2024 | ||
| نویسندگان | ||
| محبوبه نوری1؛ محمدرضا رضایی* 2؛ ابراهیم عسگری3 | ||
| 1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
| 2استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیز. دانشگاه یزد. یزد. ایران | ||
| چکیده | ||
| تبیین موضوع: سیل مهمترین سانحه طبیعی می‌باشد که تلفات و خسارات زیادی در بخش‌های مختلف کشور به جا میگذارد و با توجه به احتمال وقوع سیل در شهر شیراز و اهمیت تابآوری به ویژه در برابر سیل، پژوهش حاضر با هدف مدلسازی مهمترین عوامل مؤثر بر تابآوری اجتماعی و کالبدی شهر شیراز در برابر سیل صورت گرفته است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری؛ 50 نفر از اساتید دانشگاهی، خبرگان و مدیران حوزه مدیریت بحران شهر شیراز است که به شیوه نمونهگیری هدفمند قضاوتی انتخاب شدند. پس از شناسایی ابعاد و عوامل اولیه با استفاده از روش دلفی این عوامل مورد ارزیابی قرار گرفته و برای تجزیه و تحلیل دادهها از مدلسازی ساختاری – تفسیری (ISM)، استفاده شد. یافتهها: بر اساس نتایج تحلیل میک مک، شاخصهای وضعیت محله سکونت (C11)، وضعیت قرارگیری وسایل و تأسیسات (C8)، میزان توانمندی و اثربخشی (C10) و میزان اعتماد و همبستگی (C9) دارای قدرت نفوذ و وابستگی ضعیف هستند. شاخصهای عمل جمعی و همکاری (C2)، تمرین (C4)، عضویت در گروهها و شبکههای اجتماعی (C13) از قدرت نفوذ، توان و وابستگی بالایی برخوردارند. متغیرهای میزان مقاومت ابنیه (C1)، وضعیت دسترسی (C7)، نوع نگرش (C5) جزء عناصر اثرپذیر و وابسته میباشند. شاخصهای میزان آگاهی (C3)، میزان مهارت اکتسابی (C14)، میزان دانش حاصله (C6)، سطح تدارکات (C12)، جزء متغیرهای مستقل (کلیدی) هستند که تأثیر زیادی بر فرآیند تابآوری کالبدی و اجتماعی دارد. نتایج: در تحلیل تابآوری سیستم‌های انسانی و محیطی در برابر سوانح طبیعی مانند سیل و در تحلیل و کاهش آسیبپذیری شهرها و محلات نباید فقط به بعد کالبدی و ویژگیهای فیزیکی جوامع تأکید نمود بلکه باید به ساختارها و ابعاد اجتماعی نیز توجه کرد و شهروندانی توانمندتر به‌منظور مقابله با سوانح آماده نمود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاب آوری اجتماعی و کالبدی؛ ISM؛ سیل؛ شهر تاب‌آور؛ شهر شیراز | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
ابدالی، یعقوب؛ پوراحمد، احمد؛ امینی، میلاد؛ خندان، اسحاق (1398). بررسی و مقایسه تاب آوری اجتماعات از پیش ایجاد شده و اجتماعات برنامهریزی شده به‌منظور کاهش اثرات سوانح طبیعی (زلزله) مطالعه موردی: شهر نوراباد و مسکن مهر شهر نوراباد، اطلاعات جغرافیایی، دوره 28، شماره 110، صص 148-161. ابدالی، یعقوب؛ رجایی، سیدعباس (1398). تعیین مؤلفههای تاب آوری کالبدی در بافت مسکونی شهر بجنورد با استفاده از خودهمبستگی فضایی موران، پژوهش و برنامهریزی شهری، سال 10، شماره 39، صص 16-1. آتشسوز، علی؛ فیضی، کامران؛ کزازی، ابوالفضل؛ الفت، لعیا (1395). مدلسازی تفسیری-ساختاری ریسکهای زنجیره تأمین صنعت پتروشیمی، مطالعات مدیریت صنعتی، سال 4، شماره41، صص63-39. آذر، عادل؛ بیات، کریم (1387). طراحی مدل فرآیند محوری کسب و کار با رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM)، نشریه مدیریت فناوری اطلاعات، دوره1، شماره1، صص18-3. بذرافکن، شهرام؛ آروین، محمود؛ شاکری، اله (1397). ارزیابی تاب آوری در محلات منطقه 9 شهر تهران با استفاده از تکنیک تاپسیس، دانش پیشگیری و مدیریت بحران، دوره 8، شماره 2، صص 187-197. پاشاپور، حجتالله، پوراکرمی، محمد (1396). سنجش ابعاد کالبدی تاب آوری شهری در برابر مخاطرات طبیعی (زلزله) منطقه 12 شهر تهران، مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، دوره 12، شماره 4، صص 1002-985. پوراحمد، احمد؛ ابدالی، یعقوب؛ صادقی، علیرضا؛ اللهقلی پور، سارا (1397). سنجش و تحلیل فضایی مؤلفههای ناب آوری کالبدی در بافت مرکزی شهر همدان با استفاده از خودهمبستگی موران، برنامهریزی توسعه کالبدی،سال 3، شماره 1، پیاپی 9، صص 106-93. پورطاهری، مهدی؛ پریشان، مجید؛ رکنالدین افتخاری، عبدالرضا؛ عسگری، علی (1390). سنجش و ارزیابی مؤلفههای مبنایی مدیریت ریسک زلزله (مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان قزوین). پژوهشهای روستایی، سال 2، شماره 1، صص150-115. جزایری، الناز؛ صمدزاده، رسول؛ حاتمینژاد، حسین (1398). ارزیابی ظرفیت تابآوری شهری در برابر خطر زمینلرزه با تأکید بر ابعاد اقتصادی و کالبدی زیرساختی (مطالعه موردی: منطقه 12 تهران)، آمایش محیط، شماره45، صص 198-184. داداشپور، هاشم؛ عادلی، زینب (1394). سنجش ظرفیتهای تابآوری در مجموعه شهری قزوین، مدیریت بحران، شماره8، صص 84-73. دلاکه، حسن؛ ثمره محسن بیگی، حسین؛ شاهیوندی، احمد (1396). سنجش میزان تابآوری اجتماعی در مناطق شهری اصفهان، جامعهشناسی نهادهای اجتماعی، دوره 4، شماره 9، صص 252-227. رشیدی، مریم؛ حسینزاده، محمدمهدی (1398). نقش زیر حوضههای مشرف به شهر در وقوع سیلاب شهری در شهر ایذه (خوزستان)، جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره 29، صص 42-25. رضایی، محمدرضا ( 1392). ارزیابی تاب اوری اقتصادی و نهادی جوامع شهری در برابر سوانح طبیعی (مطالعه موردی: زلزله محلههای شهر تهران)، فصلنامه مدیریت بحران، شماره 3، صص 27-38. رضایی، محمدرضا (1389). تبیین تاب آوری اجتماعات شهری به منظور کاهش اثرات سوانح طبیعی (زلزله) مطالعه موردی: کلانشهر تهران، رساله دوره دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس. رضایی، محمدرضا؛ رفیعیان، مجتبی؛ حسینی، سیدمصطفی (1394). سنجش و ارزیابی میزان تابآوری کالبدی اجتماعهای شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: محلههای شهر تهران). پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 47، شماره4، صص 623-609. رضاییپندری، عباس؛ یکهزارع، محسن (1395). طراحی مدل ساختاری – تفسیری عوامل انتقال فناوری موفقیتآمیز در راستای رسیدن به توسعه پایدار، پژوهشهای مدیریت در ایران، دوره 20، شماره1، صص80-61. رفیعیان، مجتبی؛ رضایی، محمدرضا؛ عسگری، علی؛ پرهیزکار، اکبر (1390). تبیین مفهومی تاب آوری و شاخصسازی آن در مدیریت سوانح اجتماع محور، برنامهریزی و آمایش فضا، دوره 15، شماره 4، صص 41-19. رمضانزاده لسبوئی، مهدی (1395). مبانی و مفاهیم تاب آوری شهری (مدلها و الگوها)، معاونت مطالعات و برنامهریزی امور زیرساخت و طرح جامع، مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران. شریفینیا، زهرا (1398). ارزیابی میزان تابآوری اجتماعی ناحی روستایی در برابر سیلاب با استفاده از مدل FANP و WASPAS (مطالعه موردی: بخش چهاردانگه شهرستان ساری)، جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره30، صص 26-1. عبادالهزاده ملکی، شهرام؛ خانلو، نسیم؛ زیاری، کرامتالله؛ شالیامینی، وحید (1396). سنجش و ارزیابی تابآوری اجتماعی جهت مقابله با بحرانهای طبیعی (مطالعه موردی: زلزله در محلات تاریخی شهر اردبیل)، مدیریت شهری، شماره 48، صص 280-263. عبادالهزاده ملکی، شهرام؛ خانلو، نسیم؛ زیاری، کرامتالله؛ شالیامینی، وحید (1398). اولویتسنجی عوامل مؤثر بر تابآوری اجتماعی در برابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر زلزله، هویت شهر، سال 13، شماره 37، صص58-45. عسگری، ابراهیم؛ مصطفیزاده، رئوف؛ اسمعلیعوری، اباذر (1396). تعیین سهم مشارکت مؤلفههای هیدروگراف در جریان رودخانهای برخی از ایستگاههای هیدرومتری استان اردبیل. فصلنامه مهندسی آبیاری و آب، سال 8، شماره 30، صص 71-56. فرجی، امین؛ قرخلو، مهدی (1389). زلزله و مدیریت بحران شهری (مطالعه موردی: شهر بابل). فصلنامه جغرافیا، دوره 8 ، شماره 25، صص 164-143. فلاحی، علیرضا؛ جلالی، تارا (1392). بازسازی تاب آور از دیدگاه طراحی شهری پس از زلزله1382 بم. نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، دوره 18، شماره3، صص 16-5. قهرودی تالی، منیژه؛ مجیدی هروی، آنیتا؛ عبدلی، اسماعیل (1395). آسیبپذیری ناشی از سیلاب شهری (مطالعه موردی: تهران، درکه تا کن). جغرافیا و مخاطرات محیطی، سال 5، شماره 17، صص 35-21. کارگروه سیل و طغیان رودخانه، (1389). مدیریت ریسک سیلاب شهری، کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی، وزارت نیرو، چاپ اول، صص 66-1. کرمپور، مصطفی؛ زارعی چقابلکی، زهرا؛ میرهاشمی، اکرم؛ رستمی فتحآبادی، محمد (1395). تحلیل همدید-ترمودینامیک مخاطره سیلابهای لحظهای ناشی از بارشهای رگباری مناطق کوهستانی (حوزه قرهسو). دانش مخاطرات، دوره3، شماره1، صص90-75. لطفی، حیدر؛ مفرح بناب، مجتبی؛ آفتاب، احمد؛ مجنونی توناخانه، علی (1397). نقش حکمروایی مطلوب شهری در افزایش تاب آوری سکونتگاههای غیررسمی در ایران (نمونه موردی: کلانشهر تبریز). جغرافیا (برنامهریزی منطقهای). دوره 30، شماره 1، صص 209-224. محقق، مصطفی؛ تقیزاده، عباس، کریملو، کیوان (1394). چارچوب سندای برای کاهش خطر بلایا (2020-2015)، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران. ملکی، سعید؛ امانپور، سعید؛ شجاعیان، علی؛ رضوی، معصومه (1399). بررسی و سنجش میزان تابآوری در ابعاد کالبدی و اجتماعی در برابر زلزله(مطالعه موردی: شهر ایذه)، مطالعات ساختار و کارکرد شهری، سال 7، شماره 22، صص 118-81. نوجوان، مهدی؛ صالحی، اسماعیل؛ امیدوار، بابک؛ فریادی، شهرزاد (1395). تحلیل رویکرد نظری مدیریت سوانح طبیعی در ایران با استفاده از مفهوم فراتحلیل، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، شماره2، صص 15-1. نیکمرد نمین، سارا؛ برکپور، ناصر؛ عبداللهی، مجید (1393). کاهش خطرات زلزله با تأکید بر عوامل اجتماعی رویکرد تاب آوری (نمونه: منطقه 22 تهران). مدیریت شهری، شماره 37، صص 19-34. Ainuddin, S., Routray, J.K (2012). Community resilience framework for an earthquake prone area in Baluchistan. International Journal of Disaster Risk Reduction, 2(1), 25-36.
Arnell, N. W., Gosling, S. N (2016). The impacts of climate change on river flood risk at the global scale. Climatic Change, 134 (3), 387-401.
Attri, R., Dev, N., Sharma, v (2013). Interpretive Structural Modelling (ISM) approach: An Overview. Research Journal of Management Sciences, 2(2), 6.
Beilin, R., Wilkinson, C (2015). Introduction: governing for urban resilience. Urban Studies Journal Limited, 9 (2), 38-51.
Brown, K (2014). Global environmental change l: A social Turn for resilience? Progress in Human Geography, 38,107-117.
Charleson, A., Kusliansjah, K., Widjaja, P (2018). Improving the seismic resilience of housing in developing countries: time to transform local government building departments. MATEC Web of Conferences, 229, 1-7.
Cimellaro, G. P., Nagarajaiah, S., Kunnath, S. K (2014). Computational Methods, Seismic Protection, Hybrid Tes ting and Resilience in Earthquake Engineering. (2th.ed). New York: Springer.
Govindan, K., Palaniappan, M., Zhu, Q., Kannan, D (2012). Analysis of third party reverse logistics provider using interpretive structural. International Journal of Production Economics, 140 (1), 204- 211.
Guzman, M.B.D (2014). A vision of social ecology to access the urban resilience. Resilience and Society.
Hall, P.A., Lamont, M (2013). Social resilience in the neoliberal era. Cambridge: Cambridge University Press.
Havko, J., Titko, M., Kováčová, J (2017).Vulnerability of the city infrastructure as a part of the resilient city concept. Procedia engineering, 192, 307-312. Herreria, E., Byron, I., Kancans, R., Stenekes, N (2006). Assessing dependence on water for agriculture and social resilience. Canberra: Bureau of Rural Sciences.
Jha, A.K., Miner, T.W., Stanton-Geddes, Z (2013). Building Urban Resilience: principles, tools, and practice (English). World Bank Publications, The World Bank, number 13109.1 (1).
Kannan, G., Pokharel, Sh., Sasi Kumar, P (2009). A hybrid approach using ISM and fuzzy TOPSIS for the selection of reverse logistics provider. Resources, Conservation and Recycling, 54(1), 28-36
Karholm, M., Nylund, K., Fuente, P (2015). Spatial resilience and urban planning: Addressing the interdependence of urban retail areas. Cities, 36, 121-130.
Krausmann, E (2011). Industrial accidents triggered by natural hazards: an emerging risk issue, Natural Hazards and Earth System Science. 11(3), 921-929.
Labaka, L., Comes, T., Hernantes, J., Sarriegi, J. M., Gonzalez, J (2014). Implementation methodology of the resilience framework. In Sys tem Sciences (HICSS), 2014 47th Hawaii International Conference on New jersy, pp.139-148.
Lechner, S., Jacometti, J., McBean, G., Mitchison, N (2016). Resilience in a complex world – Avoiding cross-sector collapse. International Journal of Disaster Risk Reduction, 19, 84-91.
Lemon, J., March, A (2014). Urban morphology as a tod for supporting sunami repid resilience, A case study of Talchuano ehile. Habitat international. 43, 250-262.
Mayunga Joseph, S (2007). Understanding and applying the concept of community disaster resilience: A capital-based approach. A draft working paper prepared for the summer academy for social vulnerability and resilience building, 22-28 july 2007, Munich, Germany.
Mignot, E., Dewals, B (2019). Experimental modelling of urban flooding: a review, Journal of Hydrology, 568, 334-342.
Nirupama, N., Adhikari, I., Sheybani, A (2014). Natural hazards in Ontario, Canada: An Analysis for Resilience building. Procedia Economics and Finance, 18, 55-61.
Obrist, B., Pfeiffer, C., Henley, R (2010). Multilayered social resilience: A new approach in mitigation research. Progress in Development Studies, 10 (4), 283-293.
Ozel, B., Mecca, S (2014). Rethinking the Role of Public Spaces for Urban Resilience: Case-Study of Eco-Village in Cenaia. In Past Present and Future of Public Space-International Conference on Art, Architecture and Urban Design Bologna (Italy).
Patrick, B. C., Michael, P.B (2018).Towards resilient cities in Ghana: Urban planners’ perspective and strategies. Futures. 101, 55-66.
Platts-Fowler, D., & Robinson, D (2013). Neighbourhood resilience in Sheffield: getting by in hard times. Centre for Regional Economic and Social Research, Sheffield Hallam University.
Reinhorn, A (2015). computational methods, seismic protection, hybrid testing and resilience in earthquake Engineering, springer International Publishing.
Singh, M. D., Kant, R (2011). Knowledge management barriers: An interpretive structural modeling approach. International Journal of Management Science and Engineering Management, 3(2), 10.
The World Bank (2012). Building urban resilience: principles, tools and practice.
Yuan, W., Liu, M., Wan, F (2019). Study on the impact of rainfall pattern in small watersheds on rainfall warning index of flash flood event. Natural Hazards, 97(2), 665-682.
Zhou, H., Wang, J., Wan, J., Jia, H (2009). Resilience to natural hazards: a geographic perspective. Natural Hazards, 53, 21-41. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 929 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 647 |
||
