
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,379,991 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,057 |
بررسی ویژگیهای شعری شاملو و نزار قبانی با تکیه بر نظریۀ زبانشناسی قطبهای استعاری و مجازی یاکوبسن | ||
نشریه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 2، دوره 12، شماره 23، اسفند 1399، صفحه 27-56 اصل مقاله (1.03 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jcl.2021.16120.3105 | ||
نویسندگان | ||
سمیه آقابابائی1؛ زهره قربانی مادوانی* 2 | ||
1استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
2استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
آنچه در این مقاله مورد بررسی قرار میگیرد نحوة انتخاب و ترکیب بر روی «محور جانشینی» و «محور همنشینی» در شعر دو شاعر معاصر فارسی «شاملو» و شاعر عرب «نزار قبانی» است تا از منظر زبانشناسی، شیوهی زیباییآفرینی این دو شاعر بررسی و مقایسه شود. در راستای این هدفْ به تبیین بررسی ادبیات از دیدگاه زبانشناسی پرداخته و دفتر «آیدا در آینه» از شعر شاملو و «بلقیس» از شعر نزار قبانی را بررسی کردهایم. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که شاملو شعر خود را به گونهای نوشته کرده است که درک هر بیت در گرو اندیشیدن خواننده و دستیابی وی به انتخابهای شاعر از روی محور جانشینی است درحالیکه مخاطب در اشعار قبانی غالباً با ترکیبهای شاعر بر روی محور همنشینی روبهرو است و همین عامل سبب درک آسان اشعار و مفاهیم آن شده است. در نهایت گرایش شاملو به سمت فرایند انتخاب بر روی محور جانشینی، سبب ایجاد فضای خاصی چون ایجاد معانی ضمنی در ابیات، پیچیدگی، ابهام، دوری مدلول و مصداق از یکدیگر و گرایش قبانی به سمت فرایند ترکیب سبب توضیح ابیات، نزدیکی مدلول و مصداق و درک آسان ابیات شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
قطب استعاری؛ قطب مجازی؛ نقشهای زبان؛ رومن یاکوبسن؛ شاملو؛ نزار قبانی | ||
مراجع | ||
کتابنامه - آقابابایی، سمیه. (1395). سبکشناسی ادراکی: تحلیل مقایسهای سبک در آفرینشهای هنری (معماری، نقاشی، خوشنویسی) دورة مکتب هندی. نعمتالله ایرانزاده. رسالة دکتری. دانشگاه علامهطباطبائی. - ادونیس، علی احمد سعید. (1985). سیاسة الشعر. بیروت: دار الآداب. - انوشه، حسن. (1376). فرهنگنامه ادب فارسی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات. - بالو، فرزاد. (1395). «نگاهی به بوطیقای شعر در اندیشهی احمد شاملو و نزار قبانی». مجلة پژوهشهای تطبیقی زبان و ادبیات ملل. س2. ش 7. صص 73ـ89. - بدیده، رشید. (2010). «البنیات الأسلوبیة فی مرثیة بلقیس لنزار قبانی». بلقاسم لیباریر. رسالة الماجستیر. جامعة الحاج لخضر- باتنة. - برتنس، یوهانتس. (1384). مبانی نظری ادبی. ترجمهی محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: نشر ماهی. - بهار، محمدتقی. (1369). سبکشناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی. جلد اول. تهران: موسسۀ انتشارات امیرکبیر. - پاشایی، عسکری. (1378). نام همه شعرهای تو: زندگی و شعر احمد شاملو. تهران: ثالث. - پورنامداریان، تقی. (1374). سفر در مه، تاملی در شعر احمد شاملو. تهران: نگاه. - جیوسی، سلمی خضراء. (2001). الاتجاهات و الحرکات فی الشعر العربی الحدیث. ترجمه: عبدالواحد لؤلؤة، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة. - حیدری، رسول. (1390). «رویکردهای شعر معاصر عربی»، فصلنامه درّ دری. سال اول، شماره اول، زمستان، صص 61-81. - حداد، قاسم. (2000). الأعمال الشعریة. المجلد الثانی. بیروت: الموسوعة الشعریة. - دستغیب، عبدالعلی. (1373). نقد آثار شاملو از دستغیب. تهران: آروین. - راشد، ذیاب و داؤد، جمانة إبراهیم. (2015). «السمات الأسلوبیة فی قصیدة بلقیس لنزار قبانی». مجلة دراسات فی اللغة العربیة و آدابها. العدد العشرون. شتاء. صص 51- 70. - سلیمی، علی. (1385). «ایهام و پیچیدگی در شعر معاصر». مجلة دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد. دوره39، شماره1، صص25-38.. - سوسور، فردینان دو. (1378). دوره زبانشناسی عمومی. ترجمۀ کورش صفوی. تهران: هرمس. - شاملو، احمد. (1387). مجموعه آثار، دفتر یکم: شعرها. تهران: نگاه. - شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1393). شعر معاصر عرب. تهران: سخن. - شمیسا، سیروس. (1374). بیان و معانی. تهران: نشر فردوس. - شمیسا، سیروس. (1386). سبکشناسی شعر فارسی. تهران: میترا. - صفوی، کورش. (1390). از زبانشناسی به ادبیات. جلد اول ـ نظم. تهران: انتشارات سورهی مهر. - صفوی، کورش. (1390). از زبانشناسی به ادبیات. جلد دوم ـ نثر. تهران: انتشارات سورهی مهر. - صفوی، کورش. (1391). آَشنایی با زبانشناسی در مطالعات ادب فارسی. تهران: علمی. - صلاحیمقدم، سهیلا و اصغرنژاد فرید، مرضیه. (1392). «مضامین تغزل اجتماعی در اشعار - نزار قبانی و احمد شاملو». مجلة مطالعات ادبیات تطبیقی. س7. ش26. صص69ـ89. - طالبی قرهقشلاقی، جمال. (2016). «التحلیل الصوتی و الدلالی فی قصیدة بلقیس لنزار قبانی، مقاربة فی ضوء منهج النقد الصوتی». مجلة الجمعیة الإیرانیة للغة العربیة و آدابها. العدد الأربعون، خریف. صص 79- 98. - عیدة، عطار و انتصار، عبدی. (2016). «ذات الحزن فی قصیدة بلقیس لنزار قبانی» منصوریه فتحی. رسالة الماجستیر. جامعة العربی التبسی- تبسة. - گلی چناری، پروانه. (1394). بررسی تطبیقی عنصر رنگ در اشعار احمد شاملو و نزار قبانی. رضا سمیعزاده. پایاننامةکارشناسی ارشد. دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره). - غلامرضایی، محمد. (1381). سبکشناسی شعر فارسی: از رودکی تا شاملو. تهران: جامی. - غیاثی، محمدتقی. (1368). درآمدی بر سبکشناسی ساختاری. تهران: شعله اندیشه. - فالر، راجر و همکاران. (1381). زبانشناسی و نقد ادبی. ترجمۀ مریم خوزان و حسین پاینده. تهران: نشر نی. - فؤاد، نعمات. (2009). خصائص الشعر الحدیث.دمشق: دارالفکر العربی. - فهمی، عین النازل. (2016). قصیدة بلقیس لنزار قبانی (دراسة تحلیلیة سمائیة لریفاتیر). کالیجاکا: کلیة الآداب و العلوم الثقافیة. - قبانی، نزار. (2013). الأعمال الکاملة للشاعر، نزار قبانی شاعر الحب و الثورة، الطبعة الأولی، بغداد: مکتبة هانی. - «قراءة تطبیقیة فی قصیدة بلقیس لنزار قبانی». https://www.addustour.com/articles/22384
- کزازی، میرجلالالدین. (1368). زیباییشناسی سخن فارسی(1)ـ بیان. تهران: نشر مرکز. - مجابی، جواد. (1380). آینه بامداد طنز و حماسه در شعر شاملو. تهران: فصل سبز. - محمد القعود، عبدالرحمن. (2002). الإبهام فی شعر الحداثة، الکویت: علم المعرفة. - مریدن، عزیزة. (1971). حرکات الشعر فی العصر الحدیث. دمشق: نشر الریاض. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 492 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 541 |