
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,379,998 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,062 |
آموزههای سلوک در مثنوی مولوی و بازتاب آنها در مثنویهای سلطانولد | ||
مجله مطالعات ایرانی | ||
دوره 19، شماره 38، اسفند 1399، صفحه 269-299 اصل مقاله (627.57 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2019.13703.1920 | ||
نویسندگان | ||
داود واثقی* 1؛ مهدی ملک ثابت2؛ محمد کاظم کهدویی3 | ||
1دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد، ایران | ||
2استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد، ایران | ||
3دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد، ایران | ||
چکیده | ||
مولانا جلالالدّین از عرفای شهیر جهان اسلام است که تلاطم امواج تعلیماتش سراسر جهان را فرا گرفته است؛ مثنوی معنوی او مجموعهای است مشحون از تعالیم و آموزههای بیبدیل که بشر را به سعادت حقیقی رهنمون می-سازد. سلطانولد به عنوان فرزند و مرید مولانا از دریای معارف پدر سیراب گشته و با تجربیات و مکاشفات جدیدی که در عرصۀ عرفان دارد، به آنها تبلوری خاص بخشیده است. نگارندگان در این جستار آموزههای سلوک را در مثنوی مولوی بررسی میکنند و میزان بازتاب آنها را در مثنویهای سلطانولد آشکار میسازند. نتیجۀ پژوهش ما را به این حقیقت رهنمون میکند که بسیاری از آموزههای عرفانی موجود در مثنوی معنوی در این مثنویها بازتاب یافته و سلطانولد در مباحثی مانند ریاضت، جوع، چلهنشینی و ذکر از اندیشۀ مولانا تأثیر پذیرفته است. مولانا و به تبع او سلطانولد راه رستگاری را در ریاضت و جهاد اکبر میدانند و به سالکان توصیه میکنند که سخرۀ نفس امّاره نشوند و در سایۀ عنایت انسان کامل آن را مهار کنند؛ علاوه بر این، عارف بلخی و مریدش سلطانولد جوع را متعلق به خاصان حق و این موهبت الهی را موجب شکوفایی قابلیتهای معنوی انسان دانستهاند. در اندیشۀ مولانا و به تأسی از او سلطانولد خلوت و عزلت امری ضروری نیست و مصاحبت با انسان کامل بسی برتر از آن است؛ این دو مرشد طریقۀ مولویه ذکر خدا را زدایندۀ اوهام از خاطر مریدان میدانند و مراتب ذاکران را متفاوت میشمارند. | ||
کلیدواژهها | ||
مولوی؛ سلطانولد؛ مثنوی معنوی؛ مثنویهای سلطانولد؛ آموزههای سلوک | ||
مراجع | ||
کتابنامه قرآن کریم. - ابن بابویه، محمّد بن علی.(1403ه.ق). معانیالأخبار. به اهتمام علی اکبر غفاری. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیه قم. - ابن عربی، محییالدّین.(1384). فتوحات مکیه. ترجمه. تعلیق و مقدمه از محمّد خواجوی. باب 61 ـ74. چاپ دوم.تهران: انتشارات مولی. - ابن قیم جوزیه، ابو عبد الله محمّد بن ابى بکر الدمشقى.(1425ه.ق). مدارجالسالکین. به اهتمام عبد الغنى محمّد على الفاسى. بیروت: دارالکتب العلمیه. - افلاکی، شمسالدّین محمّد.(1362). مناقبالعارفین. به کوشش تحسین یازیجی. چاپ تهران: انتشارات دنیای کتاب. - باخرزی، یحیی.(1383). اورادالاحباب و فصوصالآداب. به اهتمام ایرج افشار. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. - بدلیسی، ابى یاسر عمار بن محمّد.(1999م). بهجةالطایفة. به اهتمام ادوارد بدین. بیروت: دار النشر فرانز شتاینر. - ترمذی، محمّد بن علی.(1428ه.ق). کیفیةالسلوک الى ربالعالمین. به اهتمام عاصم ابراهیم الکیالى الحسینى الشاذلى الدرقاوى. بیروت: دار الکتب العلمیه. - چیتیک، ویلیام.(1389). راه عرفانی عشق: تعالیم معنوی مولوی. ترجمۀ شهابالدّین عباسی. چاپ پنجم. تهران: نشر پیکان. - خرگوشی، ابو سعد عبد الملک بن محمّد.(1427ه.ق). تهذیبالاسرار فى أصول التصوّف. به اهتمام امام سیّد محمّد على. بیروت: دار الکتب العلمیه. - زروانی، مجتبی.(1384). «خلوت در تصوّف». مجلۀ مطالعات عرفانی کاشان. شمارۀ اول.صص147 ـ 134. - زمانی، کریم.(1389). میناگر عشق: شرح موضوعی مثنوی معنوی مولانا جلالالدّین بلخی. چاپ هشتم. تهران: نشر نی. - سپهسالار، فریدون بن احمد.(1387). رساله سپهسالار در مناقب حضرت خداوندگار. به تصحیح محمّد افشین وفایی. چاپ دوم. تهران: انتشارات سخن. - سلطانالعلما، بهاءالدّین محمّد بلخى.(1382). معارف. به اهتمام بدیعالزّمان فروزانفر. چاپ سوم. تهران: انتشارات طهوری. - سلطانولد، بهاءالدّین محمّد.( 1389). ابتدانامه. به تصحیح محمّدعلی موحد و علیرضا حیدری. تهران: انتشارات خوارزمی. - سلطانولد، بهاءالدّین محمّد.(1376).انتهانامه. به تصحیح محمّدعلی خزانه دارلو. تهران: انتشارات روزنه. - سلطانولد، بهاءالدّین محمّد.(1359). ربابنامه. به تصحیح علی سلطانی گردفرامرزی. تهران: انتشارات مؤسسه مطالعات اسلامی مک گیل. - سلطانولد، بهاءالدّین محمّد.(1377). معارف سلطانولد. به تصحیح نجیب مایل هروی. چاپ دوم. تهران: انتشارات مولی. - سلمی، ابو عبد الرحمن محمّد بن الحسین.(1414). تسعة کتب فى اصول التصوّف و الزهد. به اهتمام سلیمان ابراهیم آتش. الناشر للطباعه و النشر و التوزیع و الاعلان. - سنایی غزنوی، ابو المجد مجدود بن آدم.(1383). حدیقةالحقیقة و شریعةالطریقة. به اهتمام محمّد تقی مدرس رضوی. چاپ ششم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. - سهروردی، شهابالدّین ابوحفص.(1375). عوارفالمعارف. ترجمۀ ابومنصور بن عبدالمؤمن اصفهانی. به اهتمام قاسم انصاری. چاپ دوم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - شمس تبریزی، محمّد بن علی.(1391). مقالات شمس تبریزی. به تصحیح محمّدعلی موحد. چاپ چهارم. تهران: انتشارات خوارزمی. - شهیدی، سیّد جعفر.(1373). شرح مثنوى. تهران: انتشارات علمى و فرهنگى. - شیمل، آن ماری.(1374). ابعاد عرفانی اسلام. ترجمه و توضیحات از عبدالرحیم گواهی. تهران: دفتر نشر فرهگ اسلامی. - قشیری، عبدالکریم بن هوازن.(1374). رساله قشیریه. ترجمة ابوعلی حسن بن احمد عثمانی. به تصحیح بدیعالزّمان فروزانفر. چاپ چهارم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - مجلسی، محمّد باقر.( 1403ه.ق). بحارالأنوار. چاپ دوم. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. - محقق ترمذی، برهانالدّین.(1377). معارف: مجموعه مواعظ و کلمات سیّد برهانالدیّن محقق ترمذی. به تصحیح بدیعالزمان فروزانفر. چاپ دوم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. - مستملی بخاری. اسماعیل.(1363). شرح التعرف لمذهب التصوف. به تصحیح محمّد روشن. تهران: انتشارات اساطیر. - مولوی، جلالالدّین.(1389). فیه ما فیه. به تصحیح بدیعالزّمان فروزانفر. تهران. انتشارات امیر کبیر. چاپ سیزدهم. - مولوی، جلالالدّین. (1363). مثنوی معنوی. به تصحیح رینولد ا. نیکلسون. به اهتمام نصرالله پورجوادی. تهران: انتشارات امیرکبیر. - میبدی، ابوالفضل رشید الدّین.(1371). کشفالأسرار و عدةالأبرار. به اهتمام علیاصغر حکمت. چاپ پنجم. تهران: انتشارات امیر کبیر. - نجمالدّین کبری، احمد بن عمر.(1364). رساله الی الهائم الخائف من لومة اللائم. تصحیح و توضیح از توفیق هاشم سبحانی. تهران: سازمان انتشارات کیهان. - نجم رازی، ابوبکر عبدالله بن محمّد.(1389). مرصاد العباد. به اهتمام محمّد امین ریاحی. چاپ چهاردهم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - همایی، جلالالدّین.(1385). مولوینامه: مولوی چه میگوید؟. تهران: نشر هما. چاپ دهم. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 318 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 258 |