
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,380,001 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,066 |
انگارهها، کنشها و رفتارشناسی اژدها در قصّههای ایرانی | ||
مجله مطالعات ایرانی | ||
دوره 19، شماره 38، اسفند 1399، صفحه 301-321 اصل مقاله (619.92 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2020.14727.1971 | ||
نویسندگان | ||
سحر یوسفی1؛ محمّد ایرانی* 2؛ خلیل بیگزاده2؛ امیرعبّاس عزیزی فر3 | ||
1دانشجوی دورۀ دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران | ||
2دانشیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
3استادیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه رازی. کرمانشاه، ایران | ||
چکیده | ||
اژدها موجودی مشترک در اسطوره، حماسه و قصّههای عامیانۀ ایرانی است که خاستگاه ظهور و بروز آن باورهای اساطیری و حماسی است و در اندیشه و خیال عامّه نیز پرورش یافتهاست. اژدها هم در آثار اساطیری و حماسی و هم در افسانهها و قصّههای عامیانه ظهور مییابد. این پژوهش انگارۀ اژدها را در مجموعۀ چهار جلدی قصّههای ایرانی انجوی شیرازی به شیوۀ توصیفی- تحلیلی کاویده است. هدف از این پژوهش، شناخت ویژگیهای ظاهری، خوراک، زیستگاه و رفتارشناسی اژدها در قصّههای عامیانه است. بررسیها نشان میدهد که انگارۀ انداموار اژدها، خوراک و زیستگاه وی در قصّههای عامه و باورهای حماسی و اساطیری همپوشانی چشمگیری دارد. رویارویی اژدها و قهرمان بنمایهای اساطیری- حماسی است که ریشه در نبرد میان خیر و شر دارد. در این نوشتار، با رفتارشناسی اژدها نشان دادهاست گاهی اژدها کنشها و رفتارهایی در قصّههای مورد مطالعه دارد که نمیتوان این موجود را شریرِ محض دانست، اگرچه بیشتر اژدها با کنشهایی ویرانگر ظاهر و در نبرد با قهرمان قصّه نابود خواهد شد. این کنشهای مخرّب در قصّههای ایرانی عبارت از: شکار، نبرد با قهرمان، محاصرۀ آب، گرفتن قربانی و افسونگری. سرنوشت و سرانجام اژدها در قصّهها با کنش-های مخرّب، انفعالی و یا سازندهاش تناسب دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
اژدها؛ خوراک؛ زیستگاه؛ رفتارشناسی؛ قصّه های ایرانی | ||
مراجع | ||
کتابنامه - اوستا (کهنترین سرودهای ایرانیان). (1382). گزارش و پژوهش جلیل دوستخواه. چاپ نهم. تهران: مروارید. - انجوی شیرازی، سیّدابوالقاسم. (1393). دختر نارنج و ترنج. چاپ سوم. جلد دوّم. تهران: امیرکبیر. - انجوی شیرازی، سیّدابوالقاسم. (1393). گل به صنوبر چه کرد. چاپ دوّم. جلد اوّل. تهران: امیرکبیر. - انجوی شیرازی، سیّدابوالقاسم. (1355). عروسک سنگ صبور (قصّههای ایرانی). چاپ اوّل. تهران: امیرکبیر. - انجوی شیرازی، سیّدابوالقاسم. (1353). قصّههای ایرانی. چاپ اوّل. تهران: امیرکبیر. - پاکباز، روئین. (1385). دایرهالمعارف هنر. جلد اوّل. چاپ اوّل. تهران: فرهنگ معاصر. - پیگوت، ژولیت. (1374). شناخت اساطیر ژاپن. ترجمۀ باجلان فرّخی. چاپ اوّل. تهران: اساطیر. - خالقیمطلق، جلال. (1372). گل رنجهای کهن. چاپ اوّل. تهران: مرکز. - رزمجو، حسین. (1381). قلمرو ادبیات حماسی ایران. جلد دوّم. چاپ اوّل. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. - رستگار فسائی، منصور. (1379). اژدها در اساطیر. چاپ اوّل. تهران: توس. - سرکاراتی، بهمن. (1385). سایههای شکار شده. چاپ دوّم. تهران: طهوری. - شوالیه، ژان و آلن گربران. (1384). فرهنگ نمادها. ترجمۀ سودابه فضایلی و علیرضا سید احمدیان. جلد اوّل. چاپ دوّم. تهران: جیحون - طوسی، محمّد بن محمود بن احمد. (1387). عجایبالمخلوقات. چاپ سوم. تهران: علمی و فرهنگی. - عسگری، زهرا ؛ فریده داوودیمقدّم. (1397). «بررسی بازتاب نزاع سیمرغ و اژدها در قالیهای ایرانی». جستارهای ادبی. سال چهاردهم. شمارۀ 50. صص168-137. - فیتس جرالد، چالز پاتریک. (1384). تاریخ فرهنگ چین. ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی. چاپ دوّم. تهران: علمی و فرهنگی. - قائمی، فرزاد. (1389) «تفسیر انسانشناختی اسطورۀ اژدها و بنمایۀ تکرارشوندۀ اژدهاکشی در اساطیر». جستارهای ادبی. سال چهل و سوم. شمارۀ 171. صص 26-1. - کرتیس، وستا سرخوش. (1376). اسطورههای ایرانی. ترجمۀ عبّاس مخبر. چاپ دوّم. تهران: نشر مرکز. - کویاجی، جی. سی. (1378). اسطورههای ایران و چین (ریشهشناسی اسطورههای شاهنامه و فنگ شین ین آی).ترجمۀ کوشیار کریمیطاری. چاپ اوّل. تهران: نواندیش. - مارزلف، اولریش. (1371). طبقهبندی قصّههای عامیانه. ترجمۀ کیکاووس جهانداری. چاپ اوّل. تهران: صدا و سیمای جمهوری اسلامی. - محجوب، محمّدجعفر (1387). ادبیات عامیانۀ ایران(مجموعه مقالات دربارۀ افسانهها، آداب و رسوم مردم ایران). به کوشش حسن ذوالفقاری. جلد اوّل. چاپ اوّل. تهران: چشمه. - مزداپور، کتایون (1386). داغ گل سرخ و چهارده گفتار دیگر دربارۀ اسطوره. چاپ دوّم. تهران: اساطیر. - ویدن گرن، گئو (1377). دینهای ایران. ترجمۀ منوچهر فرهنگ. چاپ اوّل. تهران: آگاهان ایده. - یونگ، کارل گوستاو (1387).انسان و سمبولهایش. ترجمۀ محمود سلطانی. چاپ ششم. تهران: جامی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 399 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 434 |