
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,380,003 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,069 |
آیینهای مرگ در تمدن ایرانی با تکیه بر شاهنامه فردوسی | ||
پژوهشنامه تمدن ایرانی | ||
دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5، تیر 1400، صفحه 1-28 اصل مقاله (324.89 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jic.2021.2917 | ||
نویسندگان | ||
علی بازوند* 1؛ آرش امرایی2 | ||
1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان بحرالعلوم شهرکرد | ||
2استادیار گروه عمومی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر | ||
چکیده | ||
سرچشمة مرگ را همزمان با منشأ حیات باید جستوجو کرد. در فرهنگ اساطیری و باستانی ایران به مسألة مرگ و اعتقاد به سرای باقی و بهشت و دوزخ اشاره شدهاست. مطالعة پیشینة انسان ناظر بر آمیختگی مرگ و زندگی است و به تبع آن دیدگاههای متفاوتی در پیوند میان مرگ و زندگی وجود دارد. برخی مرگ و زندگی را مانند شب و روز جز ذات جداییناپذیر طبیعت دانستهاند و گروهی دیگر مرگ را در مقابل زندگی قرارمیدهند و اعتقاد دارند که تقابل و تضاد میان این دو پدیده، بنیادیترین تضادی است که در انسان و سایر موجودات وجود دارد. به هر حال، مرگ و زندگی چه در کنار هم و چه در تقابل با هم باشند، همراهان جداییناپذیر یکدیگرند. جداییناپذیری مرگ و زندگی از اصول بنیادی هستی است. زندگی با مرگ به نتیجه میرسد و از طریق همین مرگ است که زندگی معنا و مفهوم پیدا میکند. تنها در سایة مرگ است که میتوان به شناخت زندگی دست یافت؛ زیرا با مرگ، حقیقتی که آن را زندگی میدانیم به صورتی منطقی و معیّن پایان میپذیرد؛ بنابراین میتوان گفت چون هستیم میمیریم؛ زیرا جوهر زندگی در کنار مردن قابل تشخیص است. در این مقاله برآنیم با تکیه بر شاهنامة فردوسی، به بررسی مرگ و چگونگی برپایی مراسم سوگ، مدت سوگواری و آداب و رسوم مرتبط با آن و به چگونگی تدفین مردگان پرداختهمیشود و در ادامه به صورت گذرا به پدیدة مرگ در باور مذاهب باستانی رایج در ایران باستان اشاره میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
مرگ؛ آیین؛ سوگ؛ ایران؛ شاهنامه | ||
مراجع | ||
-قرآن، ترجمة مهدی الهیقمشهای، انتشارات جمهوری.
-نهج البلاغه، ترجمة محمد دشتی، انتشارات حضور.
-آریا، غلامعلی(1379): آشنایی با تاریخ ادیان، چاپ سوم، انتشارات پایا، تهران.
-احتشامی، ابوالحسن.(1384): «عروسی و عزا از نظر زردشت»، مجلة وحیــــد. شماره 65.
-اسماعیلپور، ابوالقاسم (1375): اسطوره و آفرینش در آیین مانی، انتشارات فکر روز، تهران.
-اسمیت، جینآی.(1388):«باور به زندگی پس از مرگ در تفکر اسلامی»، فصلنامة علوم انسانی و اسلامی، شمارة سوم و چهارم.
-امامی، نصرالله (1369): مرثیهسرایی در ادبیات فارسی ایران، چاپ اوّل، انتشارات جهاد دانشگاهی، اهواز.
-اوشیدری، جهانگیر(1386): دانشنامة مزدیسنا، چاپ چهارم، نشر مرکز، تهران.
-باقری، مهری (1376): دینهای ایران باستان، چاپ چهارم نشر قطره، تهران.
-بنونیست، امیل (1354): دین ایرانی بر پایة متنهای مهم یونانی.ترجمة بهمن سرکاراتی، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
-بویس، مری (1395): زردشتیان، ترجمه عسگر بهرامی، تهران، ققنوس.
-بهار، مهرداد (1352): اساطیر ایران، چاپ اوّل، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، تهران.
-بیوکزاده، صبا.(1393): «آیینهای سوگواری در حماسه با تأکید بر سوگواری زنان(بر اساس شاهنامه)»، فصلنامة زن و فرهنگ، سال ششم، شمارة 21، صص 61-43.
-پورخالقیچترودی، مهدخت، حقپرست، لیلا.(1389):«بررسی آیینهای سوگ در شاهنامه و بازماندههای تاریخی-مذهبی سوگواری در ایران باستان»، نشریة ادب و زبان فارسی دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دورة جدید، شمارة 27 (پیاپی 24).
-پورداود، ابراهیم (1394): اوستا، چاپ اول، دورة 4جلدی، انتشارات نگاه، تهران.
-تفضلی، احمد (1354): مینوی خرد، چاپ اوّل، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، تهران.
-جعفریدهقی، محمود، صالح، مهتاب.(1394): «مرگ و سرنوشت روان در ساکنان بینالنهرین باستان»، فصلنامة پژوهشنامة ادیان، دورة 9، شمارة17.
-حکمت، علیاصغر(1348): تاریخادیان، انتشارات ابنسینا، تهران.
-دارمستتر، جیمس (1384): مجموعه قوانین زردشت(وندیداد اوستا)، دنیای کتاب، تهران.
-دهخدا، علیاکبر (1373): لغتنامة دهخدا، چاپ اوّل از دورة جدید، انتشارات دانشگاه تهران موسسة دهخدا، تهران.
-رضایی، عبدالعظیم(1374):اصل و نسب و دینهای ایرانیان باستان، چاپ سوم، انتشارات مروی، تهران.
-رضی، هاشم(1382): آیینمغان، پژوهشی دربارة دینهای ایران باستان، چاپ اوّل، انتشارات سخن، تهران.
-......................(1376): وندیداد، جلد2و1، چاپ اوّل، انتشارات فکر روز، تهران.
-......................(1381): تاریخ آیین رازآمیز میترایی، چاپ اول، انتشارات بهجت، تهران.
-......................(1384) : دین و فرهنگ ایرانی پیش از عصر زرتشت، سخن، سخن.
-.....................(1382) : گاهشماری و جشنهای ایران باستان، چاپ دوم، انتشارات بهجت، تهران.
-سبحانی، محمدتقی(1370) : معادشناسی در پرتو کتاب سنت و عقل، ترجمه علی شیروانی، انتشارات الزهرا، تهران.
-شرف الدینی، سعیده (1379) : چگونگی تدفین مردگان در عصر آن در فلات ایران، تهران: زهد.
-فردوسی، ابوالقاسم (1384): شاهنامه، به کوشش سعید حمیدیان، چاپ اوّل، نشر قطره، تهران.
-کرباسیان، ملیحه.(1384):«تداوم آیینهای کهن سوگواری در ایران امروز»، نشریة نــــــــــامة انجمن.شماره19.
-کزازی، میرجلالالدین(1379): نامة باستان، جلد اول، چاپاول، انتشارات سمت، تهران.
-گراردو،جولی.(1382):«آیین زروان»،نشریة ادیان و عرفان هفت آسمان، شمارة 18.
-معقولی، نادیا و طاووسی،محمود.(1387):«مرگ و آیینهای مربوط به آن در ایران باستان»، در نشریة نامة فرهنگستان. شمارهی 39.
-مظاهر، مصفا و پیامنی، بهناز.(1387):«بررسی آیین دخمه و سوگ با تکیه بر ساختار فرهنگی جامعه در شاهنامة فردوسی»، در فصلنامة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شمارة 187، صص54-37.
-مهر، فرهنگ(1374): دیدی نو از دینی کهن، چاپ اوّل، انتشارات جام، تهران.
-نظامی، گنجهای(1376): خسرو و شیرین، به کوشش سعید حمیدیان،چاپ اوّل، نشر قطره، تهران.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,635 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 380 |