
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,379,998 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,062 |
مطالعۀ فراتحلیلی-تطبیقی «سلوک» در ادبیات ایران و جهان | ||
نشریه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 1، دوره 13، شماره 24، شهریور 1400، صفحه 1-37 اصل مقاله (1.31 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jcl.2021.17434.3245 | ||
نویسنده | ||
محمود افروز* | ||
استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
چکیده | ||
مطالعات فراتحلیلی نتیجۀ نهایی یافتههای پژوهشهایی با بنمایههای مشترک را مستخرج و در اختیار پژوهشگران قرار میدهد. رویکرد فراتحلیلی در حوزۀ ادبیات تطبیقی نیز نقشۀ راهی برای مطالعات آتی محققان فراهم میکند. در جستار حاضر، بیش از چهل و سه مقاله با بنمایۀ مشترک «سلوک» مطالعه و تلاش شد از یافتههای آنها در ایجاد شبکهای منسجم از پیکرههای تطبیقپذیر استفاده گردد تا از این رهگذر دریچهای نوین از مطالعات تطبیقی پیش روی پژوهشگران آتی گشوده شود. علیرغم اهمیت این نوع از مطالعات، تا جایی که نگارنده مطلع است، تاکنون هیچیک از پژوهشگران داخل و خارج در حوزه ادبیات تطبیقی، رویکرد فراتحلیلی اتخاذ نکرده، و دستکم، در حوزۀ سلوک، هیچ مطالعۀ فراتطبیقی تا به این لحظه منتشر نشده است. از این رو، پژوهش حاضر در حوزۀ ادبیات تطبیقی کاملاً بدیع است. پیکرههای مورد بررسی شامل ارداویرافنامه، کمدیالهی دانته، سیرالعباد الیالمعاد، منطقالطّیر عطار نیشابوری، خمسۀ حکیم نظامی، جاناتان مرغ دریایی و ماهیسیاه کوچولو و برخی دیگر از آثار تطبیقپذیر است. پس از معرفی آثار فوق و مجموعه آثار قابل تطبیق با هریک، در نهایت، زمینههای تطبیقپذیر و آثار بکری که هنوز توسط محققان مورد مطالعه تطبیقی قرار نگرفته-اند، معرفی شده است. طبق یافتههای تحقیق، دسترسی به ترجمۀ آثار دیگر ملل، اقتباس ضمنی، الهام از کُتب مقدّس، پیشزمینۀ مشترک مذهبی و عرفانی آثار سلوک-محور، و وجود دغدغههای مشترک در ترسیم مسیر سلوک، تطبیقپذیری آثار مطالعه شده در پژوهش حاضر را رقم زدهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیات تطبیقی؛ رویکرد فراتحلیلی؛ ادبیات فارسی؛ ادبیات جهان؛ سلوک | ||
مراجع | ||
کتابنامه
الف.منابع فارسی
- آذر، اسماعیل. (1387). «دانته و تأثیرپذیری او از منابع شرقی». فصلنامۀ ادبیات تطبیقی. دورۀ دوم، شمارۀ 6، صص 11-34.
- آلیگیری، دانته. (1378). کمدی الهی (برزخ و بهشت). ترجمه، مقدمه، شـرح و حـواشی شـجاع الدّین شفا. تهران: امیــرکبیر.
- آلیگیری، دانته. (1378). کمدی الهی (دوزخ). ترجمه فریده مهدوی دامغانی. تهران: تیر
- امینیلاری، لیلا؛ میرقادری، فضلالله. (1388). «بررسی تطبیقی افکار و عقاید ابوالعلاء و خیام». بوستان ادب. دورۀ اول، شمارۀ 1، صص 15-33.
-ابراهیمی، حسن؛ کسراییفر، مرضیه. (1388). «بررسی نمادگرایی در سیرالعباد الی المعاد سنایی و ارداویرافنامه». مجلۀ ادیان و عرفان. دورۀ چهل و یکم، شمارۀ 1، صص 141-161.
-اصغری، علی؛ عبیدینیا، محمدامیر؛ طلوعیآذر، عبدالله. (1398). «تبارشناسی ماهی سیاه کوچولو در متون نثر فنی داستانی و تحلیل نمادهای آن». متن پژوهی ادبی. دورۀ بیست و سوم، شمارۀ 80، صص 175-202.
- افروز، محمود. (1396). «بررسی تطبیقی مراحل سفر معنوی در آثار عطار و امانوئلاشمیت». پژوهشهای ادبیات تطبیقی. دورۀ پنجم، شمارۀ 1، صص 1-14.
- اکبریبیرق، حسن؛ بابایی، الیاس. (1388). «صراطهای آسمان؛ مطالعه تطبیقی دو اثر عرفانی سیر العباد الی المعاد سنایی و کمدی الهی دانته»، مطالعات ادبیات تطبیقی. دورۀ سوم، شمارۀ 10، صص 71-100.
- اوجاق علیزاده، شهین. (1386). «نردبان سلوک». پژوهشنامۀ فرهنگ و ادب. دورۀ سوم، شمارۀ 5، صص 79-116.
- بصیری، محمّدصادق؛ ابراهیمی فرد، نعیمه. (1393). «بررسی روشمند ترجمۀ ابوالمعالی نصرالله منشی از کلیله و دمنه». نشریه ادبیات تطبیقی. دورۀ پنجم، شمارۀ 10، صص 1-32.
- بصیری، محمّدصادق؛ ابراهیمی فرد، نعیمه. (1394). «بررسی سیر ترجمۀ عربی به فارسی از آغاز تا قرن ششم». نشریه ادبیات تطبیقی. دورۀ هفتم، شمارۀ 12، صص 25-52.
- بهرنگی، صمد. (1347). ماهیسیاه کوچولو. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
- بهمنی، کبری؛ صلاحیمقدم، سهیلا. (1396). «مقایسۀ ارداویرافنامه و التوهم حارث محاسبی». پژوهشهای ادبیات تطبیقی. دورۀ پنجم، شمارۀ 2، صص 23-47.
- بیانی، احمد. (1379). «تحلیل تطبیقی قصۀ ماهی سیاه کوچولو». در: یادمان صمد بهرنگی. به همت علیاشرف درویشیان (صص 127-120). تهران: کتاب و فرهنگ.
- بیگزاده، خلیل؛ زندیطلب، احسان. (1396). «تحلیل سفر روحانی ویراف در ارداویرافنامه بر اساس الگوی کمبل». جستارهای نوین ادبی. دورۀ پنجاهم، شمارۀ 96، صص 55-76.
- تقوی، محمد. (1389). «از کعبه تا روم (بررسی تطبیقی داستان شیخ صنعان و فاوستِ گوته)». پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی. دورۀ اول، شمارۀ 2، صص 1-28.
- تمیمداری، احمد؛ دولت آبادی، شیوا؛ عبادتی، شهناز. (1398). «بررسی تطبیقی داستان جاناتان مرغ دریایی و داستان مرغان در منطقالطیر بر مبنای نظریۀ گلسر». متنپژوهی ادبی. دورۀ بیست و سوم، شمارۀ 81، صص 7-38.
- جعفری، طیبه. (1390). «تحلیل عناصر نمادین و کهنالگویی در معراجنامههای نظامی». ادب پژوهی. دورۀ پنجم، شمارۀ 16، صص 123-145.
- حجازی، بهجتالسادات. (1389). «الگوبرداری یا خلاقیت در بازآفرینی کمدیالهی». فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی. دورۀ ششم، شمارۀ 20، صص 9-43.
- حجازی، بهجتالسادات؛ حجازی، علیرضا. (1393). «تحلیلی بینامتنی بر داستان شیخ صنعان با نظری به داستان حضرت موسی و خضر (علیهما السلام)». پژوهشهای ادبی-قرآنی. دورۀ دوم، شمارۀ 4، صص 134-160.
- حکمت، شاهرخ؛ پریزاد، مریم. (1394). «نقد تطبیقی منطقالطیر اثر عطار و داستانهای کانتربری اثر چوسر». مطالعات ادبیات تطبیقی. دورۀ نهم، شمارۀ 35، صص 45-62.
- حیدری، علی؛ احمدیتبار، حبیب الله. (1393). «مقایسه تطبیقی سفرنامههای تخیّلی ارداویرافنامه و «ار» افلاطون». نشریه ادبیات تطبیقی. دورۀ ششم، شمارۀ 11، صص 119-139
- دهقان، علی؛ خلیل، حدیدی؛ زارعی، رقیه. (1392). «نمادپردازی معراج در خسرو و شیرین نظامی بر اساس نظریه کهنالگوی یونگ». زبان و ادب فارسی. دورۀ شصت و ششم، شمارۀ 227، صص 45-70.
- ریحانی، محمد؛ عبدالهزادهبرزو، راحله. (1396). «عناصر کهنالگویی در داستان ماهان از هفتپیکر نظامی بر اساس نظریۀ تکاسطورۀ کمپبل». زبان و ادبیات فارسی. دورۀ بیست و پنجم، شمارۀ 82، صص 155-174.
- ریحانی، محمد؛ عبدالهزادهبرزو، راحله. (1397). «عناصر کهنالگویی سفر قهرمان در داستان گنبد اولِ هفتپیکر». پژوهشهای نقد ادبی و سبکشناسی. دورۀ نهم، شمارۀ 34، صص 91-114.
- سلیمیکوچی، ابراهیم، و قاسمیاصفهانی، نیکو. (1398). «بررسی بینامتنی هفت وادی عشق منطقالطیر عطار در مردنیمتنه و مسافرش از آندرهژید». پژوهش ادبیات معاصر جهان. دورۀ بیست و چهارم، شمارۀ 2، صص 411-431
- سیفی، محسن؛ لطفیمفردنیاسری، فاطمه. (1391). «جستاری تطبیقی در مراحل سفر عرفانی عطّار نیشابوری در منطقالطّیر و نسیب عریضه در علیطریقإرم». کاوشنامۀ ادبیاّت تطبیقی. دورۀ دوم، شمارۀ 7، صص 97-116.
- صادقی شهپر، علی؛ صادقی شهپر، رضا. (1392). «بررسی تطبیقی مراحل سلوک در منطقالطیر عطار و یوگاسوترههای پاتنجلی». فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی. دورۀ نهم، شمارۀ 31، صص 78-104.
- صدرزاده، ماندانا. (1381). «بررسی چهار سفر روحانی و معنوی به دنیای پس از مرگ (ارداویرافنامه، رؤیای صادقه، رسالۀآمرزش، کمدیالهی)». پژوهش ادبیات معاصر جهان. دورۀ هفتم، شمارۀ 13، صص 37-50.
- ضرغام، ادهم؛ عظیمی، ندا. (1395). «مطالعه تطبیقی شرایط اجتماعی سیاسی تأثیرگذار بر شکلگیری کمدیالهی دانته و معراجنامه». پژوهشهای ادبیات تطبیقی. دورۀ چهارم، شمارۀ 3، صص 27-58.
- ضیاءالدّینی، علی؛ فرّخنیا، مهیندخت. (1392). «بررسی تطبیقی سیرالعباد سنایی غزنوی و رسالۀ الغفران ابوالعلاء معرّی از دیدگاه فرجامشناسی». جستارهای ادبی. شمارۀ 183، صص 31-60.
- عبدالهزادهبرزو، راحله؛ ریحانی، محمد؛ قادریمقدم، محمد. (1397). «عناصر کهنالگویی معراج پیامبر در هفتپیکر نظامی». پژوهشهای نقد ادبی و سبکشناسی. شمارۀ 32، صص 153-176.
- عبدالهزادهبرزو، راحله؛ ریحانی، محمد. (1398 الف). «نقد تطبیقی سفر قهرمان درون در داستانهای جاناتان مرغ دریایی و شازده کوچولو براساس نظریه پیرسن». مطالعات زبان و ترجمه. دورۀ پنجاه و دوم، شمارۀ 3، صص 75-100.
- عبدالهزادهبرزو، راحله؛ ریحانی، محمد. (1398 ب). «نقد کهن الگویی سفر قهرمان در داستان ماهی سیاه کوچولو بر اساس نظریه کمپبل و پیرسن». مطالعات ادبیات کودک. دورۀ دهم، شمارۀ 1، صص 101-122.
- عطار نیشابوری، فریدالدین محمد. (1385). منطقالطیر. تصحیح محمد رضا شفیعی کدکنی. چاپ دوم. تهران: سخن.
- فدوی، صبا. (1396). «منازل عرفانی در رسالهالطیر احمدغزالی». عرفانیات در ادب فارسی. دورۀ هشتم، شمارۀ 31، صص 90-109.
- فروزانفر، بدیعالزمان. (1340). شرح احوال و نقد آثار شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری. تهران: انجمن آثار ملی.
- قاسمزاده، سیدعلی. (1395). «کیفیت بیداری قهرمان درون در داستان ماهیسیاه کوچولو». ادبیات پارسی معاصر. دورۀ ششم، شمارۀ 3، صص 55-75.
- کوپا، فاطمه؛ حجازی، بهجتالسادات؛ غضنفریمقدم، صالحه. (1389). «از منطقالطیر عطار تا جاناتان مرغ دریایی ریچارد باخ». جستارهای ادبی. شمارۀ 170، صص 49-70.
- مبارک، وحید؛ هامانی، الهام. (1390). «تحلیل تطبیقی هفت وادی عرفان با سورۀ حضرت یوسف و داستان شیخصنعان». فصلنامۀ نقد و ادبیات تطبیقی. دورۀ اول، شمارۀ 3، صص 83-103.
- مبارک، وحید؛ یوسفی، سحر. (1395). «مطالعه تطبیقی مسیر تعالی در دو اثر عرفانی حکمی (رسالۀ الطیر و جاناتان مرغ دریایی)». مطالعات ادبیات تطبیقی. دورۀ دهم، شمارۀ 37، صص 57-78.
- مجاهد، احمد. (1376). مجموعه آثار فارسی احمد غزالی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- محمدی بدر، نرگس؛ غضنفریمقدم، صالحه. (1391). «اسطوره سیمرغ در آینۀ مرغ بزرگ باخ». ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی. دورۀ هشتم، شمارۀ 27، صص 119-139.
- محمدی، گردآفرین؛ افتخاری، عطاءالله. (1389). «بررسی و مقایسه دو سفر روحانی زرتشتی و یهودی به دنیای پس از مرگ (ارداویرافنامه و رؤیای خنوخ)». ادبیات تطبیقی جیرفت. دورۀ چهارم، شمارۀ 13، صص 160-172.
- محمدی، گردآفرین؛ نظری، جلیل. (1387). «مقایسه نگاه ارداویرافنامه و رساله الغفران در دنیای پس از مرگ». نشریه ادبیات تطبیقی. دورۀ دوم، شمارۀ 8، صص 195-211.
- محمدی، هاشم. (1387). «از منظومة فنیکس تا منطقالطیر عطار و استرالیا». ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی. دورۀ چهارم، شمارۀ 12، صص 52-63.
- مرندی، محمد؛ احمدیان، ناهید. (1385). «کمدیالهی و منطقالطیر: نگاهی به تفاوتها و شباهتها». پژوهش ادبیات معاصر جهان. دورۀ یازدهم، شمارۀ 33، صص 147-166.
- مشاوری، زهره؛ طغیانی، اسحاق. (1393). «بررسی تطبیقی مفهوم سلوک در رمان سیذارتا و حکایت شیخصنعان». فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی. دورۀ دهم، شمارۀ 34، صص 161-191.
- مظفری، سولماز. (1398). «سفر قهرمانی کهنالگویی در ملکوت بهرام صادقی». پژوهش ادبیات معاصر جهان. دورۀ بیست و چهارم، شمارۀ 2، صص 583-610.
- نصراصفهانی، محمدرضا؛ تهمتن، نسرین. (1395). «مقایسه سفر روحانی ادریس (ع) در فرهنگ اسلامی و دانته در کمدی الهی». مطالعات ادبیات تطبیقی، دورۀ دهم، شمارۀ 39، صص 9-26.
- نوحی، نزهت. (1387). «از دنیای چاوسر تا عرفان عطار (نگاهی به مجلسمرغان و منطقالطیر)». فصلنامه تخصصی عرفان. دورۀ چهارم، شمارۀ 15، صص 57-81.
- نوری، علی؛ بیرانوند، یوسفعلی. (1396). «مقایسۀ سرگذشت مرغان در منطقالطیر عطار و سرگذشت اولیس در اودیسۀ هومر». نشریۀ ادبیات تطبیقی. دورۀ نهم، شمارۀ 17، صص 249-265.
- نیکبخت، عباس؛ موسویقومی، صدیقه. (1395). «سفر به ملکوت». مطالعات ادبیات تطبیقی. دورۀ دهم، شمارۀ 37، صص 123-144.
- نیکلسون، رونالدآلین. (1323). «سنایی پیشرو ایرانی دانته». ترجمه عباس اقبالآشتیانی. مجلۀ یادگار. دورۀ اول، شمارۀ 4، صص 48-57.
- ولیپور، عبداله؛ همتی، رقیه. (1396). «در جستجوی کمال مطلوب؛ بررسی تطبیقی ماهی سیاه کوچولو نوشتۀ صمد بهرنگی با جاناتان مرغ دریایی، اثر ریچارد باخ». مطالعات ادبیات کودک. دورۀ هشتم، شمارۀ 2، صص 161-178.
ب.منابع لاتین
-Guerin, W., Labor, E., Morgan, L., Reesman, J., & Willingham, J. (2010). A Handbook of Critical Approaches to Literature. Oxford: Oxford University Press. -Mousavi Razavi, M. S., & Tahmasbi Boveiri, S. (2019). A meta-analytical critique of Antoine Berman’s retranslation hypothesis. Translation Studies Quarterly, 17(65), 21-36. -Van Poucke, P. (2017). Aging as a motive for literary retranslation: A survey of case studies on retranslation. Translation and Interpreting Studies, 12(1), 91–115. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 627 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 509 |