آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,380,003 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,072 |
سیمای ایرانِ عهدِ قاجاریه در «سرگذشت حاجی‌بابای اصفهانی» و «ستارگان فریبخورده» | ||
| نشریه ادبیات تطبیقی | ||
| مقاله 2، دوره 13، شماره 24، شهریور 1400، صفحه 39-65 اصل مقاله (1.27 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jcl.2021.2962 | ||
| نویسنده | ||
| ابراهیم رنجبر* | ||
| دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مایۀ اصلی رمانِ پیکارسکِ «سرگذشت حاجی‌بابای اصفهانی» به احتمال قریب به یقین نوشتۀ یک ایرانی است نه جیمز موریه. تاریخ نگارش آن به قبل از سال 1195ش. برمیگردد. بعد از آن، دومین اثر داستانی منعکس کنندۀ اوضاع اجتماعی ایران «ستارگان فریبخورده» (تاریخ نشر 1253ش.) نوشتۀ میرزافتحعلی آخوندزاده است. در این مقاله تفاوتها و تشابهات این دو نویسنده را از نظر آبشخورهای فکری و جهانبینی و نحوۀ نگاه به ایران و همچنین تفاوتها و تشابهات این دو اثر را از نظر چگونگی انعکاس اوضاع اجتماعی و فرهنگی و اعتقادی ایرانیان بررسی کردهایم. روش بررسی دقت در جزئیات داستانها و تحلیل آن‌ها و استنباط مفاهیم مرتبط با آن‌هاست. نتیجۀ این بررسی این است که نویسندۀ «سرگذشت حاجی‌بابا» از جزئیات زندگی و فرهنگ و ادب ایرانیان شناخت نسبتا جامعی داشته است. او نه تنها از دستگاه حاکم بلکه از تعدادی از قشرهای مردمی دل خوشی نداشته و ناگزیر ترک وطن کرده و با استفاده از طنز و مبالغه تعدادی از عیوب و نقایص اجتماعی ایرانیان را برجسته کرده است. آخوندزاده با مقایسۀ ایران با ممالک صنعتی کمبودهای علمی و اجتماعی و رفاهی ایران را یادآوری کرده اما به با فاصلۀ زیاد، بسیار کمتر از نویسندۀ «سرگذشت حاجی‌بابا» از جزئیات زندگی ایرانیان اطلاع داشته است. این نوشته برای مطالعات داستاننویسی و جامعهشناسی ادبیات فارسی می‌تواند مفید باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سرگذشت؛ حاجی؛ موریه؛ ستارگان؛ آخوندزاده | ||
| مراجع | ||
|
- آجودانی، ماشاءالله. (1383). مشروطۀ ایرانی. چاپ دوم. تهران: اختران.
- آخوندزاده، میرزافتحعلی. (1253ش). تمثیلات. ترجمۀ محمدجعفر قراجهداغی. چاپ اول. تهران: خوارزمی.
- آدمیت، فریدون. (1349). اندیشههای میرزا فتحعلی آخوندزاده. چاپ اول. تهران: خوارزمی.
- آرینپور، یحیی. (1372). از صبا تا نیما. چاپ پنجم. تهران: زوار.
- آلداوود، سیدعلی. (1389). «نخسین ترجمۀ سرگذشت... اصفهانی به زبان فارسی». نامه فرهنگستان. دوره 11، شماره 3، صص 129-150.
- اسکندربیگ. (1350). تاریخ عالم‌آرای عباسی. (سه جلد). چاپ چهارم. تهران: امیرکبیر.
- اقبال، عباس. (1323). «کتاب حاجی‌بابا و داستان نخستین محصلان ایرانی در فرنگ». یادگار. دورۀ اول، شماره 5، صص 28-50.
- جوادی، حسن. (1345). «بحثی درباره سرگذشت‌حاجی بابا اصفهانی و نویسنده آن». (ماهنامه) وحید. دوره 3، شماره 12، صص 1026-1033.
- قائمی، فرید و اسمعیلی، فاطمه. (1389). «رمان ماجراهای حاجی‌بابا اصفهانی و شرق‌شناسی پسااستعماری». فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی. (دانشگاه آزاد جیرفت). دوره 4، شماره 13، صص 117-136.
- کسروی، احمد. (1387). تاریخ هجده سالۀ آذربایجان. چاپ چهاردهم. تهران: امیرکبیر.
- گنجبخش، سعید. (1387). «بررسى تطبیقى اندیشههاى ولتر و آخوندزاده». فصلنامه ادبیات تطبیقی (دانشگاه آزاد جیرفت). دوره2، شماره7، صص 125-143.
- مدرسصادقی، جعفر. (1380). سرگذشت‌حاجی‌بابای‌اصفهانی. ترجمۀ میرزا حبیب اصفهانی. ویرایش جعفر مدرسصادقی. (مقدمه به قلم مدرس صادقی). چاپ دوم. تهران: نشرمرکز.
- موریه، جیمز. (1380). سرگذشت‌حاجی‌بابای‌اصفهانی. ترجمۀ میرزا حبیب اصفهانی. ویرایش جعفر مدرسصادقی. تهران: نشرمرکز.
- میرعابدینی، حسن. (1366). صد سال داستاننویسی در ایران. چاپ اول. تهران: تندر.
- میرعابدینی، حسن. (1387). سیر تحول ادبیات داستانی و نمایشی از آغاز تا 1320. چاپ اول. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
- مینوی، مجتبی. (1383). پانزده گفتار. چاپ چهارم. تهران: توس.
- مینوی، مجتبی. (1369). تاریخ و فرهنگ. چاپ سوم. تهران: خوارزمی.
- ناطق، هما. (1353). «حاجی موریه و قصۀ استعمار». الفبا. دوره 2، شماره4، صص22-48.
- ناظمالاسلام. (1376). تاریخ بیداری ایرانیان. به کوشش علیاکبر سعیدی‌سیرجانی. چاپ پنجم. تهران: پیکان.
- نجفی، ابوالحسن. (1387). ادبیات تطبیقی و قلمرو آن. چاپ اول. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
- ندا، طه. (1393). ادبیات تطبیقی. چاپ سوم. تهران: نی.
- ولک، رنه و وارن، آوستن. (1968م). نظریه ادبیات. ترجمه ضیاء موحد و پرویز مهاجر. چاپ اول. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 713 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 688 |
||