دانشگاه شهید باهنر کرمان

 آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها447
تعداد مقالات4,557
تعداد مشاهده مقاله5,380,003
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,580,074
صادقی, ریحانه, محمدیان, عباس, خواجه ایم, احمد, علوی مقدم, مهیار. (1400). مقایسۀ دو مکتب تأویلی صوفیانه در زمینة آیۀ «تأویل» (مطالعة موردی: مصنّفات عین‌القضات همدانی و کشف‌الاسرار میبدی). , 24(49), 211-234. doi: 10.22103/jll.2021.17317.2885
ریحانه صادقی; عباس محمدیان; احمد خواجه ایم; مهیار علوی مقدم. "مقایسۀ دو مکتب تأویلی صوفیانه در زمینة آیۀ «تأویل» (مطالعة موردی: مصنّفات عین‌القضات همدانی و کشف‌الاسرار میبدی)". , 24, 49, 1400, 211-234. doi: 10.22103/jll.2021.17317.2885
صادقی, ریحانه, محمدیان, عباس, خواجه ایم, احمد, علوی مقدم, مهیار. (1400). 'مقایسۀ دو مکتب تأویلی صوفیانه در زمینة آیۀ «تأویل» (مطالعة موردی: مصنّفات عین‌القضات همدانی و کشف‌الاسرار میبدی)', , 24(49), pp. 211-234. doi: 10.22103/jll.2021.17317.2885
صادقی, ریحانه, محمدیان, عباس, خواجه ایم, احمد, علوی مقدم, مهیار. مقایسۀ دو مکتب تأویلی صوفیانه در زمینة آیۀ «تأویل» (مطالعة موردی: مصنّفات عین‌القضات همدانی و کشف‌الاسرار میبدی). , 1400; 24(49): 211-234. doi: 10.22103/jll.2021.17317.2885

مقایسۀ دو مکتب تأویلی صوفیانه در زمینة آیۀ «تأویل» (مطالعة موردی: مصنّفات عین‌القضات همدانی و کشف‌الاسرار میبدی)

نثرپژوهی ادب فارسی
دوره 24، شماره 49، تیر 1400، صفحه 211-234    اصل مقاله (699.64 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jll.2021.17317.2885
نویسندگان
ریحانه صادقی1؛ عباس محمدیان* 2؛ احمد خواجه ایم3؛ مهیار علوی مقدم4
1دانشجوی دکترای زبان و ادبیّات فارسی دانشکده‌ی علوم انسانی دانشگاه حکیم سبزواری. ایران
2عضو هیات علمی دانشگاه
3گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشکده‌‌‌ی علوم انسانی دانشگاه حکیم سبزواری.
4دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری،سبزوار،ایران
چکیده
مبنای اصلی نوشتار حاضر، دربارۀ برخی از نکات مربوط به آیۀ تأویل (آل‌عمران(3)/7) است با تکیه بر دیدگاه‌های دو نویسندۀ اهل تصوّف و عرفان، عین‌القضات همدانی و رشیدالدین میبدی است. این دو متفکّر اسلامی را باید به عنوان نمایندگان دو جریان اندیشۀ تأویل‌گرا در نیمۀ دوم قرن پنجم و آغاز قرن ششم هجری قمری دانست. هدف کلی ما، شناخت دریافت‌های ذوقی و عارفانه و تبیین تفکّرات تأویل‌گرایانۀ عارفان، بخصوص عین‌القضات و میبدی، نسبت به متن قرآن کریم است. این پژوهش در روش گردآوری اطّلاعات، از منابع کتابخانه‌ای بهره گرفته و سپس به صورت کیفی به تحلیل داده‌ها با روش استدلایی می‌پردازد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که عین‌القضات دانش راسخان را برای تأویل آیات متشابه در کنار دانش الهی می‌پذیرد. او هرچند مدعی آن نیست که به تأویل همۀ متشابهات، دست یافته، به طور ضمنی، از خود به عنوان یکی از مصادیق راسخان یاد می‌کند. درصورتی‌که میبدی با نگاه تفسیری و متشرعانه، به آیۀ تأویل می‌نگرد و بر این باور است که دانش تأویل متشابهات تنها مختص خداوند است؛ اما به طور مطلق هم مخالف تأویل نیست. در کشف‌الاسرار، با دو رویکرد تأویلی نکوهیده و پسندیده مواجه هستیم. تأویلاتی که از جادۀ شریعت و کتاب و سنّت عدول کند، نکوهیده و در غیر آن، پسندیده و مطلوب است. آن‌چه از دیدگاه هر دو متفکّر تأویلگرا باید به عنوان وجوه اشتراک مدّ نظر قرار داد، آن است که هر دو بی‌هیچ تردیدی، ایمان و سرسپردگی محض و تسلیم و اعتقاد قلبی راسخان را در برابر متشابهات قرآن کریم لازم می‌دانند.
کلیدواژه‌ها
عین‌القضات همدانی؛ ابوالفضل میبدی؛ آیۀ تأویل؛ راسخان در علم؛ آیات محکم و متشابه
مراجع
فهرست منابع

الف) منابع فارسی

  1. قرآن مجید. (1379). ترجمۀ محمّد مهدی فولادوند. چاپ اوّل. قم، دارالقرآن الکریم «دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی».
  2. آملی، سیدحیدر. (1375). نصّ‌النصوص، ترجمۀ محمّدرضا جوزی. چاپ اوّل، تهران: علمی-فرهنگی.
  3. امام علی (ع). (1390). نهج­البلاغه. زیر نظر ناصر مکارم شیرازی، ترجمۀ محمّدرضا آشتیانی و محمّدجعفر امامی. چاپ هفتم، قم: امام علی بن ابیطالب (ع).
  4. ابن فارس، احمد. (1366ق). معجم مقاییس اللّغة. محقّق: محمّد هارون عبدالسّلام، چاپ اوّل. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  5. اسعدی، محمّد؛ طیب حسینی، سیدمحمود. (1390). پژوهشی در محکم و متشابه. چاپ اوّل، قم: (پژوهشگاه حوزه و دانشگاه). تهران: سمت.
  6. پورنامداریان، تقی. (1364). رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. چاپ اوّل، تهران: علمی- فرهنگی.
  7. حجازی، بهجت‌السّادات؛ امیری خراسانی، احمد؛ مظفّری، مسلم. (1398). «تحلیلی بر آیات متشابه از منظر هرمنوتیک با تکیه بر کشف‌الاسرار». پژوهش‌های ادبی-قرآنی. دانشگاه اراک، سال هفتم، شمارۀ سوم، صص161-133.
  8. دیباجی، سیدمحمّدعلی. (1384). «ساختار فلسفی کلام». قبسات. سال دهم، شمارۀ 38، صص208-185.
  9. راغب اصفهانی، ابی القاسم حسین بن محمّد. (1374). مفردات الفاظ القرآن. (4جلد). ترجمه و تحقیق غلامرضا خسروی حسینی. چاپ دوم، تهران: مرتضوی.
  10. سعادتی، سحر. (1389). «بررسی تحلیلی-تطبیقی دیدگاه‌های عین‌القضات همدانی دربارۀ «تأویل» و «فهم متن». مهیار علوی مقدّم. پایان‌نامۀ ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت معلّم سبزوار.
  11. سیوطی، عبدالرّحمن بن ابی بکر. (1382). الاتقان فی علوم القرآن. (دوجلد). ترجمۀ مهدی حائری قزوینی. چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر.
  12. شاکر، محمّدکاظم. (1376). روش‌های تأویل قرآن:‌ معناشناسی و روش‌شناسی تأویل در سه حوزۀ روایی، باطنی و اصولی. چاپ اوّل، ‌قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  13. طباطبایی، سید محمّد حسین. (1346). ترجمۀ تفسیر المیزان. (چهل جلد)، جلد پنجم. ترجمۀ عبدالکریم نیّری بروجردی. قم: مؤسّسۀ مطبوعات دارالعلم.
  14. عرب، مریم؛ مدرّسی، فاطمه. (1390). «جایگاه قرآن و تأویل آن در تمهیدات عین‌القضات همدانی». مجلّۀ معرفت. سال بیستم، شمارۀ دوم، پیاپی:161، صص 112-97.
  15. علوی مقدّم، مهیار. (1397). مطالعات ادبی هرمنوتیک متن‌شناختی. چاپ اوّل، تهران: سخن.
  16. غفاری، فرخنده. (1386). «بررسی آراء و اندیشه‌های عین‌القضات». سیدمحمّد راستگو. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحدکاشان.
  17. قاسمی، فاطمه. (1388). «ابلیس در ادبیات عرفانی با تکیه بر کشف‌ا‌لاسرار و آثار عین‌القضات». مریم شعبانزاده. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
  18. قرشی، سیّد علی اکبر. (1353). قاموس قرآن. ( 7جلد)، مجلّد4-3، چاپ هشتم، تهران: دارالکتب الاسلامیّه.
  19. کیلر، آنابل. (1394). هرمنوتیک صوفیانه در تفسیرکشف‌الاسرار میبدی. ترجمۀ جواد قاسمی. چاپ اوّل، تهران: میراث مکتوب.
  20. محمّدی، محمّدعلی. (1381). «تأویل از نگاه موافقان و مخالفان». بیّنات. شمارۀ 36، صص 43-32.
  21. معرفت، محمّدهادی. (1381). علوم قرآنی. چاپ چهارم، قم: مؤسسۀ فرهنگی تمهید.
  22. میرزایی، نرجس‌‌خاتون؛ نوروزپور، لیلا. (1397). «تأویل آیات قرآن در تمهیدات»، فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناسی. سال14، شمارۀ 53، صص354-321.
  23. میبدى، ابوالفضل رشیدالدین. (1361). کشف‌الأسرار و عدّة‌الأبرار. (10جلد)، به‌کوشش علی اصغر حکمت، چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر.
  24. نصری، عبدالله. (1381). «مبانی زبان‌شناختی فهم». سروش اندیشه. سال اوّل، شمارۀ دوم، صص 303-264.
  25. همّتی، همایون. (1380). «هرمنوتیک و مسألۀ فهم متن». فصلنامۀ مطالعات راهبردی زنان، شمارۀ 12، صص49-38.
  26. همدانى، عین‌القضات. (1341). تمهیدات. به‌کوشش عفیف عسیران. چاپ دوم، تهران: منوچهری.
  27. همدانى، عین‌القضات. (1360). دفاعیات. ترجمۀ قاسم انصاری. چاپ اوّل، تهران: منوچهری.
  28. همدانى، عین‌القضات. (1362). نامه‌های عین‌القضات. (2جلد)، به‌کوشش علینقی منزوی و عفیف عسیران، چاپ دوم، تهران: منوچهری و زوّار.
  29. همدانى، عین‌القضات. (1392). زبدةالحقایق. ترجمۀ غلامرضا جمشید نژاد اوّل. چاپ اوّل، تهران: اساطیر.
  30. یزدان‌پناه، سیدیدالله. (1392). «بررسی اصول و مبانی تأویل عرفانی از منظر روایات». حکمت عرفانی. سال دوم، شمارۀ اوّل، صص 24-7.
 

ب) منابع عربی

  1. همدانى، عین‌القضات. (1962 م). شکوى الغریب عن الأوطان إلى علماء البلدان. چاپ اوّل، پاریس، دار بیبلیون.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 263
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 200


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب