آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,380,001 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,066 |
بررسی تطبیقی شیوۀ کاربست وجه حماسی در شعر جنگ‌های ایران و روس با جنگ ایران و عراق | ||
| ادبیات پایداری | ||
| دوره 13، شماره 24، شهریور 1400، صفحه 1-29 اصل مقاله (4.25 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jrl.2021.3002 | ||
| نویسندگان | ||
| منوچهر جوکار* 1؛ داوود پورمظفری2؛ داودرضا کاظمی3 | ||
| 1دانشیار، گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید چمران اهواز. اهواز. ایران. | ||
| 2استادیار، گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید چمران اهواز. اهواز. ایران. | ||
| 3دانشجوی دکترای زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز. اهواز | ||
| چکیده | ||
| حماسه‌ها بنیانی پیشاتاریخی دارند و دوران آفرینش آنها به پایان رسیده؛ اما وجه حماسی و حماسی‌سرایی در پیوند با رخدادهای تاریخی و اجتماعی، بویژه جنگ‌ها ادامه دارد. جنگ‌های ایران با روس و عراق در دو قرن اخیر از جمله عظیمترین رویدادهای سرنوشت ساز کشور بوده‌اند. شعر جنگ، شاخهای مهم از ادبیات جنگ است که بارزترین و سودمندترین جلوههای خود را در پیوند با نوع ادبی حماسه و در کاربست وجه حماسی نشان می‌دهد. بررسی چگونگی پیوند با نوع ادبی حماسه و کاربست وجه حماسی در شعر دو جنگ مسأله‌ی این تحقیق است. بررسی تطبیقی شیوۀ کاربست وجه حماسی در شعر هر دو جنگ و حماسیسرایی‌های شاعران آنها به شناخت بهتر و بیشتر این رخداد و درنتیجه به شناخت بهتر و بیشتر بخش مهمی از تاریخ پر فراز و نشیب دو قرن اخیر خواهد انجامید و از این جهت کاری ضروری است و گونه‌ای از مطالعة تاریخی شعر به حساب می‌آید. در این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر ابزار اسنادی-کتابخانه‌ای، جنگسرودههای این دو رویداد مهم تاریخی (تمامی موجودی ادبی مکتوب از شعر جنگ‌های ایران و روس و بسیاری از شعرهای شاخص و مطرح شاعران جنگ ایران و عراق) را با هم تطبیق دادهایم تا تفاوت نگرشها و گزینش‌ها و و شباهت‌ها و تفاوت‌های اندیشگانی، زبانی و ادبیِ شاعران هر دو جنگ در شیوۀ بکارگیری وجه حماسی آشکار شود. شاعران هردو جنگ از انگیزه‌های میهنی و دینی نیرومندی بهره برده‌اند و از متون حماسی گذشته بویژه شاهنامه سرمشق گرفته‌اند؛ اما شاعران جنگ ایران و روس اغلب به تکرار و تقلید از گذشتگان پرداخته و گاه خود، شاه و شاهزادگان را برتر از شاعران گذشته و قهرمانان ملی دانسته‌اند. مردم در شعر آنان جایی ندارند و تنها شکست‌ها به مردم نسبت داده می‌شود. تملق و اغراق‌های حماسی دربارة شاه و دربار، جای تمجید از جانفشانی‌های سربازان را گرفته؛ در مقابل، شاعران جنگ ایران و عراق سبک‌آگاه‌اند و نگاهشان ژرفا و گستردگی فرامرزی دارد. آنها در شعر خود به تنوع گونه‌های ادبی درخدمت وجه حماسی توجه داشته و آرمانخواهانه به وحدت ملی و حتی اتحاد با دیگر ملت‌های ستمدیده می‌اندیشند؛ مردان و زنان در شعرشان حضوری پررنگ دارند و همچون رزمندگان تمجید و تکریم می‌شوند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شعر فارسی؛ وجه حماسی؛ جنگ‌های ایران و روس؛ جنگ ایران و عراق | ||
| مراجع | ||
|
ارسطو، (۱۳۹۸). بوطیقای ارسطو. ترجمه سعید هنرمند. تهران: نشر چشمه.
اشراقی، احسان. (۱۳۵۴). «شاهنامه از دیدگاه وحدت ملی». هنر و مردم. شماره ۸۵. صص ۸۵- ۷۴.
الگار، حامد. (1369). دین و دولت در ایران: نقش علما در دورة قاجار. ترجمة ابوالقاسم سری. تهران: انتشارات توس.
آموزگار، ژاله. (1374). تاریخ اساطیری ایران. تهران: انتشارات سمت.
امین پور، قیصر. (1363). تنفس صبح. تهران: حوزه‌ی هنری.
امین پور، قیصر. (1363). در کوچه‌ی آفتاب. تهران: حوزه‌ی هنری.
امین پور، قیصر. (1372). آینههای ناگهان. تهران: نشر افق.
بهبهانی، سیمین. (1397). مجموعه اشعار. چاپ دهم، تهران: موسسه انتشارات نگاه.
بهداروند، اکبر. (1362). مزامیر کال. تهران: رواق.
بهداروند، اکبر. (1379). گزیدۀ ادبیات معاصر، تهران: کتاب نیستان.
بیگی، پرویز. (1369). غریبانه. تهران: امیرکبیر.
جوادی آملی، عبدالله. (1387). حماسه و عرفان. محمد صفایی. چاپ 11. قم: اسرا.
حائری، عبدالهادی. (1378). نخستین رویارویی‌های اندیشه‌گران ایران با دو رویه تمدن بورژوازی غرب. تهران: امیرکبیر.
حسینی، سید حسن. (1385). در ملکوت سکوت. تهران: انجمن شاعران ایران
خاوری شیرازی (حسینی)، فضل الله. (1380). تاریخ ذوالقرنین. به اهتمام ناصر افشارفر. دوره دو جلدی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
زمانی اصل، مجید. (1387). من از عشیره سوسن‌هایم. تهران: نشرتکا.
سبزواری، حمید. (1368). دیوان اشعار. تهران: انتشارات سرود سپیده.
سرامی، قدمعلی. (۱۳۸۸). از رنگ گل تا رنج خار. چاپ پنجم، تهران: علمی و فرهنگی.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا. (1388). دراقلیم روشنایی. چاپ پنجم. تهران: آگاه.
شمیسا، سیروس. (1381). نقد ادبی. چاپ سوم، تهران: فردوس.
شیدای دزفولی، محمد. (یکشنبه 15 آذر 1366). «فرهنگ و ادبیات خوزستان». روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی 18339، ص2.
صبای کاشانی (ملک الشعرا)، فتحعلیخان. (بیتا). شهنشاهنامه. نسخه خطی موجود در کتابخانه ملی به شماره ۱۰۱۲۹-۵.
صفا، ذبیح الله. (1392). حماسهسرایی در ایران. چاپ دهم، تهران: امیرکبیر.
طهماسبی، قادر. (۱۳۸۵). پری ستاره‌ها (مجموعه غزل). تهران: انتشارات سوره مهر.
فرّخی سیستانی. (1371). دیوان. به کوشش محمد دبیرسیاقی. چاپ 4، تهران: کتابفروشی زوّار.
قاسمی پور، قدرت. (تابستان 1389). «وجه در برابر گونه: بحثی در قلمروی نظریۀ انواع ادبی». فصلنامۀ نقد ادبی. س 3. ش 10 . صص 89- 63.
قائم مقام فراهانی، میرزا ابوالقاسم. (1305). دیوان. تهران: مطبعه برادران باقرزاده.
کاسب، عزیزالله. (۱۳۶۸). منحنی قدرت در تاریخ ایران. تهران: ناشر مولف.
کاظمی، داودرضا. (1396). در سماع و در سجود. اهواز: نشر خوزان.
کاظمی، داودرضا. (1397). جریان شناسی شعر جنگ. انتشارات سوره مهر.
مجمر اصفهانی، حسین. (1345). دیوان مجمر اصفهانی. به کوشش محمدمحیط طباطبایی. تهران: انتشارات کتابفروشی خیام.
محمدی، محمد علی. (1370). ما آن شقایقیم. تهران: برگ.
محمودی، سهیل. (1365). دریا در غدیر. چاپ دوم، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
محمودی، سهیل. (1368). فصلی از عاشقانهها. تهران: همراه.
مردانی، نصرالله. (۱۳۷۰). خون نامه خاک. تهران: انتشارات کیهان.
مفتون دنبلی، عبدالرزاق بن نجفقلی. (1383). مآثر سلطانیه. تهران: انتشارات روزنامه ایران.
میرشکاک، یوسفعلی. (1368). از چشم اژدها. تهران: انتشارات مرکز فرهنگی و هنری اقبال.
میرشکاک، یوسفعلی. (1368). ماه و کتان. تهران: انتشارات برگ.
میرشکاک، یوسفعلی. (1369). از زبان یک یاغی. تهران: انتشارات برگ.
هیدجی، معصومعلی. (1363). دیوان اشعار به انضمام مثنوی دانشنامه. به کوشش علی هشترودی. زنجان: ستاره. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 600 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 526 |
||