آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,380,003 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,072 |
سبک‌شناسی اشعار آیینی در دورۀ دفاع مقدس | ||
| ادبیات پایداری | ||
| دوره 13، شماره 24، شهریور 1400، صفحه 59-83 اصل مقاله (2.83 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jrl.2021.3004 | ||
| نویسندگان | ||
| منصوره رضایی1؛ اسحاق طغیانی* 2؛ حسین آقاحسینی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری، گروه ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 2استاد، گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 3استاد، گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| شعر آیینی یکی از گونه‌های شعری رایج در دورۀ دفاع مقدس است. شاعران متعهد این دوره در قالب‌های متنوع به توصیف وقایع دینی و مدح و مرثیۀ اهل بیت (ع) پرداخته‌اند. با بررسی ویژگی‌های سبکی این اشعار در سه سطح زبانی (موسیقایی، واژگانی)، ادبی و فکری می‌توان دریافت که شاعران دورۀ مذکور برای توصیف وقایع دینی کدام یک از قرائت‌های حماسی، عاطفی و عرفانی را انتخاب کرده‌‌اند. با بررسی ویژگی‌های سبکی، ضمن مرور اشعار مدایح و مراثی دینی این شاعران می‌توان به تأثیر دفاع مقدس در سروده‌های آیینی آنان نیز پی برد. این پژوهش موجب توجه بیشتر به سروده‌های دینی در شعر معاصر شده و بر ارتباط دوسویۀ شرایط جامعه و فضای ادبی کشور تأکید می‌کند. این پژوهش به شیوۀ کتابخانه‌ای و تحلیل محتوا انجام شده‌است. ابتدا شاعران آیینی برجستۀ دفاع مقدس شناسایی شده‌اند. سپس ویژگی‌های سبکی اشعارشان استخراج شده‌است و در پایان، این ویژگی‌ها مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. با بررسی ویژگی‌های زبانی اشعار آیینی این دوره می‌توان گفت که بسیاری از این اشعار در اوزان سنگین و فاخر سروده شده‌اند. همچنین شاعران برای افزایش استحکام لحن از تکرار واج‌های سخت، سایشی و انسدادی بهره گرفته‌اند. استفاده از واژگان کهن و مربوط به جنگ نیز به ارتقای بار حماسی کلام افزوده‌است. در حوزۀ ادبی نیز شاعران از آرایه‌هایی مانند تشبیه مرکب، اضافۀ تشبیهی و تشخیص بهرۀ زیادی گرفته‌اند که موجب پویایی شعر و طمطراق سخن شده‌است. در زمینۀ فکری نیز شاهد نگاه افتخارآمیز و حماسی به مفهوم عاشورا و انتظار هستیم. بنابراین می‌توان دریافت که بسیاری از اشعار آیینی در دورۀ دفاع مقدس دارای لحن و سبک حماسی است و این مسئله نشان‌دهندۀ تأثیر جریان دفاع مقدس بر فکر و کلام شاعران این دوره است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شعر آیینی؛ دفاع مقدس؛ سبک‌شناسی؛ واژه؛ بلاغت | ||
| مراجع | ||
|
اسرافیلی، حسین. (1383 الف). آیینه‌های شعله‌ور. تهران: سپیده باوران.
اسرافیلی، حسین.(1383 ب). مثل آتش که در دل سنگ. تهران: خورشید باران.
اسرافیلی، حسین. (1384). تولد در میدان. تهران: سوره مهر.
اسرافیلی، حسین. (1389). تشنه در باران زخم: مجموعه شعر آیینی. تهران: انجمن قلم ایران.
اسماعیلی، رضا. (1390). از آب تا آفتاب (تأملاتی در حوزۀ شعر انقلاب، شعر دفاع مقدس و ادب آیینی). تهران: انجمن قلم ایران.
امین‌پور، قیصر. (1387). مجموعه کامل اشعار. تهران: مروارید.
حاجیان، خدیجه؛ عامری، حیات. (1392). «شعر دفاع مقدس». مجموعه مقالات هفتمین همایش پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، صص432-447.
حسینی، سید حسن. (1388). از شرابه‌های روسری مادرم. تهران: انجمن شاعران. حسینی، سید حسن. (1375). گنجشک و جبرییل. تهران: افق.
ذاکری، گیتا و همکاران. (1396). «آوا و معنا در شاهنامه». مجلۀ شعرپژوهی دانشگاه شیراز. سال نهم، شمارۀ اول، صص 97-120.
رحمانی، اسحاق و همکاران. (1393). «زیبایی‌شناسی تکرار در شعر توفیق زیاد، شاعر مقاومت». نشریۀ ادبیات پایداری. شمارة 11، صص77-106.
رسولیان آرانی، صدیقه؛ مباشری، محبوبه. (1386). «بررسی نمادهای عرفانی و مذهبی و تأثیرات آن‌ها بر شعر پایداری». فصلنامۀ عرفانیات در ادب فارسی. شمارة 30، صص 138-158.
رضایی جمکرانی، احمد. (1384). «نقش تشبیه در دگرگونی‌های سبکی». نشریة پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی. شمارة 5، صص 85-100.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1387). موسیقی شعر. تهران: سخن.
شمیسا، سیروس. (1388). بیان. تهران: میترا.
شهری، بهمن. (1391). «پیوندهایی میان استعاره و ایدئولوژی». فصلنامۀ نقد ادبی. شمارة 19، صص 59-76.
صفوی، کوروش. (1390). از زبان‌شناسی به ادبیات. تهران: سوره مهر.
طهرانی ثابت، ناهید و پورنامداریان، تقی. (1390). «نگاهی دیگر به جناس». نشریۀ فنون ادبی. سال سوم، شمارة 1، صص 21-28.
عزیزی، احمد. (1387). خواب میخک. تهران: تکا.
عزیزی، احمد. (1383). شرجی آواز. تهران: سوره مهر.
عزیزی، احمد. (1390). قوس غزل. تهران: انتشارات نیستان.
علایی، سعید. (1387). جریان‌شناسی شعر انقلاب اسلامی. تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
فتوحی، محمود. (1398). بلاغت تصویر. تهران: سخن.
فروغی جهرمی، محمدقاسم. (1389). مقاله‌ها و مقوله‌ها. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس.
قویمی، مهوش. (1383). آوا و القا. تهران: هرمس.
کریمی، احمد؛ وقاری، کلثوم. (1390). «تحلیل اشعار سید حسن حسینی از منظر صور خیال». پژوهشنامۀ فنون ادبی، شمارة 5، صص 93-116.
کهدویی، محمدکاظم؛ حیدری ورزنه، مرضیه. (1395). «بررسی مضامین فاطمی در اشعار دهة شصت از احمد عزیزی». نشریة مطالعات ادبیات، عرفان و فلسفه. شمارة 1/2، صص190-202.
معلم دامغانی، علی. (1360). رجعت سرخ ستاره. تهران: سوره مهر.
مکارمی‌نیا، علی. (1385). بررسی شعر دفاع مقدس. تهران: ترفند.
مهرجو، حبیب‌الله. (1394). جریان‌شناسی شعر دفاع مقدس. تهران: سوره مهر.
مهری، فریبا؛ دلبری، حسن. (1394). «کارکرد ایدئولوژی در لایه‌های سبکی داستان حسنک وزیر». نشریۀ متن‌شناسی ادب فارسی. شمارة 26، صص 63-78.
نظری، نجمه؛ جعفرنیا، صغری‌سادات. (1389). «انعکاس عاشورا، یکی از خصیصه‌های شعر دفاع مقدس». نشریۀ بهار ادب، شمارۀ7، صص60-73.
وحیدیان کامیار، تقی. (1398). بدیع از دیدگاه زیبایی‌شناسی. تهران: سمت.
هراتی، سلمان. (1388). دری به خانۀ خورشید. تهران: سروش. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 527 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 433 |
||