
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,380,003 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,072 |
تجلّی گروه اجتماعی عیّاران، ویژگی ها، سنّت ها و آموزههای آنان در شعر حافظ شیرازی | ||
پژوهشنامه تمدن ایرانی | ||
دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 6، دی 1400 اصل مقاله (497.02 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
محمد کشاورز بیضایی | ||
دکترای تاریخ ایران اسلامی دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
عیّاران، از زمرۀ گروههای اجتماعی تأثیرگذار در تاریخ ایران به شمار میروند. هجوم مغول و پیامدهای سیاسی و اجتماعی حاصل از آن، در سدههای هفتم و هشتم هجری، زمینۀ فعالیّت و کنشگری عیّاران را فراهم نمود و دامنۀ پارهی از ویژگیها، آموزهها و سنّتهای اجتماعی و تاریخی آنان را به متون ادبی و عرفانی این دوره، از جمله دیوان حافظ، کشانید. نوع نگاه حافظ به این گروه اجتماعی و چگونگی تجلّی ویژگیها و سنّتهای اجتماعی آنان در شعر وی موضوع قابلدرنگی است که به آن پرداخته نشدهاست. این جستار با روشی توصیفیـ تحلیلی درصدد پاسخگویی به این سوالات است که حافظ چه ویژگیها و آموزههایی از عیّاران را در شعر خود واردنموده؟ و نوع نگاه وی به این گروه اجتماعی و میزان همپوشی آن با واقعیّتهای اجتماعی و تاریخی چگونهاست؟ یافتهها بیانگر آن است که حافظ با شناخت از شهرت و اثرگذاری عیّاران در فعل و انفعالات سیاسی و اجتماعی گذشته و زمانۀ خود، به بازتولید پارهای از ویژگیها، سنّتها و آموزههای مثبت عیّاران، از قبیل: شجاعت و بیباکی، خوشباشی، زیرکی و چالاکی و برخی ویژگیهای نکوهیده و منفی آنان، نظیر: سنگدلی، شهرآشوبی، شبروی و راهزنی در دیوانش مبادرت ورزیدهاست. وی ازمنظری واقعبینانه و به اشکالی مستقیم و غیرمستقیم، این گروه اجتماعی، ویژگیها و آموزههای اجتماعی و فردی آنان را در خدمت غنابخشی به معماری و محتوای برخی از اشعارش قرارداده و با خلق مضامین عاشقانه، عارفانه، تعلیمی، نیز تصاویر، فضاهای حسی و ذهنی سحرانگیز و تازه از آن، به توفیقی کمنظیر دست یافتهاست. | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,298 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 162 |