آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,379,991 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,057 |
نگاهی به تاریخ شهرسازی ایران در دورة صفوی: نمونة موردی شهر کرمان | ||
| مجله مطالعات ایرانی | ||
| دوره 20، شماره 40، دی 1400، صفحه 33-61 اصل مقاله (1.8 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2021.16854.2108 | ||
| نویسنده | ||
| مجتبی خوارزمی* | ||
| دانش آموخته | ||
| چکیده | ||
| شواهد و مدارک نشان می‌دهد تا پیش از دورۀ صفوی، ساختار فضایی شهر کرمان بر سه عنصر مسجد جامع مظفری، کهندژ و بازار کوچک استوار بود، اما در دورۀ صفوی این ساختار دگرگون شد. بررسی متون و آثار موجود نشانگر تحوّلات قابل توجه در دورۀ صفوی در ساختارهای شهری کرمان است. پرسش‌های این پژوهش این است که ویژگی‌های تاریخی معرّف ساختار کالبدی-فضایی و تغییرات فضاهای ارتباطی شهر کرمان در دورۀ صفوی بر چه مبنایی بوده است؟ آیا شهر کرمان بر اساس الگوی شهرسازی اصفهان در دورۀ صفوی ساخته شده است؟ فرضیاتی که در ارتباط با این پرسش‌ها قابل طرح است، ساخت میدان گنجعلیخان در روند گسترش و تحوّلات بعدی شهری کرمان، بهویژه در زمان قاجار تأثیر چشمگیری داشت. با ساخت میدان، محلّه‌هایی در نزدیک میدان و اصولاً در شمال آن، بازسازی و محلّه‌های جدیدی هم احداث شد. در همین راستا در زمان شاه عباس دوم نیز در جنوب شهر در فاصلۀ بین کهندژ و مجموعۀ گنجعلیخان، بازاری ساخته شد. هدف نوشتار حاضر مطالعۀ تغییر و تحوّلات و ارتباط ساختارهای شهری کرمان در دورۀ صفویه است. نتایج این تحقیق نشان داد که در دورۀ صفوی، حاکمان محلّی نقش مهمّی در تغییر ساختارهای شهری داشتند و جهت توسعه شهر از جنوبی-شمالی، به غربی- شرقی تغییر یافت؛ همچنین میدان، نقش ساختار اصلی شهر کرمان را داشته و بیشتر تغییر و تحوّلات پس از دورۀ صفوی بر پایۀ این عنصر مهم شهری صورت گرفته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کرمان؛ مجموعۀ گنجعلیخان؛ صفویه؛ کالبدی-فضایی | ||
| مراجع | ||
|
- اهری، زهرا.( 1380).سبک اصفهان در شهرسازی. تهران:دانشگاه هنر.
- بازار ایرانی تجربه‌ای در مستند‌سازی بازارهای ایران.(1388). تهران: جهاد دانشگاهی.
- باستانی پاریزی،محمد ابراهیم.( 1368). گنجعلیخان، تهران: اساطیر.
- پاتینجر، هنری.( 1348). سفرنامه پاتینجر. ترجمۀ شاپور گودرزی. تهران: کتابفروشی دهخدا.
- پوراحمد، احمد. (1376). جغرافیا و کارکردهای بازار کرمان. کرمان: مرکز کرمانشناسی.
- پیرنیا، محمد کریم. (1387). سبکشناسی معماری ایرانی. چاپ سوم. تهران: سروش.
- حافظ ابرو. (1378). جغرافیا. تصحیح صادق سجادی. چاپ دوم. تهران: مرکز نشر میراث مکتوب.
- خانیکوف، نیکولای ولادیمیروویچ.( 1375) سفرنامه. ترجمۀ اقدس یغمایی و ابوالقاسم بیگناه. مشهد: مؤسسۀ چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
- زارعی، محمدابراهیم.( 1387). «بازار و میدان علاف‌های شهر سنندج». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی. شماره 4-186،دوره 59، صص 31- 49.
- سیوری، راجر. (1363). ایران عصر صفوی. ترجمۀ احمد صبا. تهران: کتاب تهران.
- سلطان‌زاده، حسین.( 1365). مقدمه‌ای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران. تهران. نشر آبی.
-کنبی، شیلا. (1386) عصر زرین هنر ایران. ترجمۀ حسنافشار. تهران: نشر مرکز.
-کیانی، محمدیوسف. (1376). تاریخ هنر معماری ایران در دورۀ اسلامی. تهران: سمت.
- سایکس، سر پرسی. (1336). ده هزار مایل در ایران. ترجمۀ حسین سعادتنوری. تهران: ابن‌سینا.
-گلمبک، لیزا.( 1385). «صنعت سفال صفویه کرمان». ترجمۀ فریباکرمانی. فصلنامۀ علمی. فنی و هنری اثر. شماره 40 تا 41، ص 151- 167.
- محرابی کرمانی، سعید. (1383). تذکرة الاولیا یا مزارات کرمان. به کوشش حسین کوهی کرمانی. کرمان: مرکز کرمانشناسی.
-محمدابن ابراهیم، خبیصی. (1343). سلجوقیان و غز در کرمان. تصحیح باستانی
پاریزی. تهران: کتاب فروشی طهوری.
- مشیزی، میرزا محمدسعید.(1369). تذکره صفویه. مقدمه تصحیح و تحشیه: محمدابراهیم باستانیپاریزی. تهران: نشرعلم.
- منشی کرمانی، خواجه محمد امین.( 1391). جغرافیای ایالت کرمان در عهد ناصری. تصحیح علی نیکپور. کرمان: انتشارات مرکز کرمان شناسی.
- مهریار، محمد؛ شامیل، فتح الله‌یف؛ فخاری تهرانی، فرهاد؛ قدیری، بهرام.( 1378). اسناد تصویری شهرهای ایرانی دورۀ قاجار. تهران: سازمان میراث فرهنگی و دانشگاه شهید بهشتی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 534 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 482 |
||