
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,379,991 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,057 |
تحلیل تطبیقی «دیگری هژمونیک» در نمایشنامههای جزیره از آثول فوگارد و پرواربندان از غلامحسین ساعدی | ||
نشریه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 10، دوره 14، شماره 26، شهریور 1401، صفحه 291-325 اصل مقاله (978.29 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jcl.2022.17907.3314 | ||
نویسندگان | ||
آبتین گلکار1؛ بهروز محمودی بختیاری2؛ محمدرضا دبیرنیا* 3 | ||
1استادیار رشته زبان و ادبیات روسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس | ||
2دانشیار پردیس هنرهای زیبا، دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، دانشگاه تهران | ||
3کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی دانشگاه تربیت مدرس | ||
چکیده | ||
یکی از کارکردهای ادبیات تطبیقی آمریکایی امکان برابر نهادن آثاری از جغرافیاهای متفاوت است که هیچ گونه برخوردی از لحاظ تاریخی با یکدیگر نداشتهاند. در واقع این مکتب بستری را برای فراتر رفتن از محدودیتهای مکتب فرانسوی چون شرط برخورد تاریخی به ما میدهد. این پژوهش با استفاده از این رویکرد اندیشگانی موجود در قلمرویی فرامرزی، به تحلیل تطبیقی دو اثر از آثول فوگارد و غلامحسین ساعدی میپردازد که از حیث مفهومی به نام «دیگری» با یکدیگر قرابت دارند. در واقع نگرۀ فکری دو نویسنده معطوف کردن توجه خود به تقابلهای دوگانی موجود در جامعه از حیث مفهوم «دیگری» است. از سوی دیگر دگرگونی در امر استعمار صرفاً به صورت گذشته که به شکل حکومت مستقیم یا حاکمیّت دستنشانده در جریان بود نیست و در جهان کنونی با روشهای متفاوت از گذشته و در چهرۀ سلطۀ خاموش قد علم کرده است. دو نمایشنامۀ جزیره و پرواربندان در این تلاش بودهاند که در کشاکش دگرگونیهای اجتماعی و فرهنگی، واکنشی درخور نسبت به این تغییرات داشته باشند که همین امر موجب شده است تا از منظری تطبیقی قابل بحث و بررسی باشند؛ بنابراین با توجه به ظرفیت متنی و فضای دو نمایشنامه در به تصویر کشیدن سلطه و هژمونی، نتایج آن بر روی شخصیتها و واکنش دیگری سرکوب شده به آن و استفاده از رویکرد تطبیقی به خوانش پسااستعماری این دو نمایشنامه میپردازیم. این پژوهش میکوشد تا در کنار واکنش شخصیتها و جهتگیری روایی متون، این دو متن را در بستری فرهنگی و جریانی واسازانه مورد تحلیل قرار دهد. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیات تطبیقی؛ دیگری؛ مطالعات پسااستعماری؛ غلامحسین ساعدی؛ آثول فوگارد | ||
مراجع | ||
کتابنامه
الف. منابع فارسی
- انصاری، منصورو درودی، مسعود. (1393). «مطالعات پسااستعماری، تلاش متن محور در جهت وارونهسازی چشماندازها (با تأکید بر بازشناسی رویکردهای متفاوت)». جستارهای سیاسی معاصر. (2) 5، صص 1- 23.
- ابوت، اچ. پورتر. (1397). سواد روایت. ترجمۀ رؤیا پورآذر و نیما م. اشرفی. چاپ دیجیتال، تهران: نشر اطراف.
- ادیبزاده، مجید. (1391). امپراتوری اسطورهها و تصویر غرب. چاپ اول. تهران: انتشارات ققنوس.
- اسدی، کورش. (1397). شناختنامۀ غلامحسین ساعدی. چاپ اول. تهران: نشر نیماژ.
- اکبری، محمدعلی. (1384). تبارشناسی هویت جدید ایرانی (عصر قاجاریه و پهلوی اول). چاپ اول. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- برتنس، هانس. (1394). مبانی نظریۀ ادبی. محمدرضا ابوالقاسمی، چاپ چهارم. تهران: نشر ماهی.
- بای، عبدالرضا. (1390). «قدرت دانش و هژمونی در فرایند جهانیشدن». فصلنامۀ تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، (1) 7 (پیاپی 15 بهار تابستان 1390)، صص 43- 74.
- برنز، اریک. (1381). میشل فوکو. چاپ اول. تهران: نشر ماهی.
-پراور، زیگبرت سالمن. (1397). درآمدی بر مطالعات ادبی تطبیقی. ترجمۀ علیرضا انوشیروانی و مصطفی حسینی، چاپ سوم. تهران: نشر سمت.
-تایسن، لوئیس. (1387). نظریههای نقد ادبی معاصر. ترجمۀ مازیار حسینزاده و فاطمه حسینی، چاپ اول. تهران: نگاه امروز: حکایت قلم نوین.
-تروبی، جان. (1398). آناتومی داستان. محمد گذرآبادی، چاپ سوم. تهران: انتشارات ساقی.
- جول، جیمز. (1388). گرامشی. ترجمۀ محمدرضا زمرّدی چاپ اول. تهران: نشر ثالث.
- جی. سی. یانگ، رابرت. (1391). درآمدی اجمالی بر پسااستعمارگری. ترجمۀ فاطمه مدرّسی و فرح قادری، چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علومانسانی و مطالعات فرهنگی.
- جینکینز، ریچارد. (1394). هویّت اجتماعی. ترجمۀ تورج یاراحمدی، چاپ دوم. تهران: نشر شیرازه.
- چلبی، مسعود. (1375). جامعهشناسی نظم. چاپ اول. تهران: نشر نی.
- حاجمحمدی، حسن. (1397). بررسی و نقد مبانی نظری مکتب مطالعات فرهنگی بیرمنگام. چاپ اول. قم: انتشارات بوستان کتاب.
- حبیبی، حسن. (1393). شهر گمشده/ بازخوانی زندگی و آثار غلامحسین ساعدی. چاپ اول. تهران: انتشارات هرمس.
- حشمتی، سولماز؛ آقاجانی، زهرا. (1397). جامعهشناسی فرهنگی. چاپ اول. تهران: انتشارات ادیبان روز.
- دالمایر، فرد راینهارد. (1384). راههای بدیل: فراسوی شرقشناسی و غربشناسی. ترجمۀ فاطمه صادقی، نرگس تاجیک. تهران: آبادان، پرسش.
- دانینگ، لیسا. (1398). میشل فوکو. قاسم مؤمنی، چاپ اول. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- دریفوس، هیوبرت و رابینو، پل. (1379). میشل فوکو: فراسوی ساختگرایی و هرمنیوتیک با مؤخّرهای به قلم میشل فوکو. ترجمۀ حسین بشیریه. چاپ دوم. تهران: نشر نی.
- رشیدیان، عبدالکریم. (1393). فرهنگ پسامدرن. چاپ اول. تهران: نشر نی.
- زرقانی، سیدمهدی و دیگران. (1398). تاریخ بدن در ادبیات. چاپ اول. تهران: انتشارات سخن.
- ساعدی، غلامحسین. (1348). پرواربندان. چاپ اول. تهران: انتشارات نیل.
- سیّداحمدیان، علیرضا. (1396). خدایگانی و بندگی از پدیدارشناسی روح هگل. چاپ دوم. تهران: نشر چشمه.
- شاهمیری، آزاده. (1389). نظریه و نقد پسااستعماری. چاپ اول: نشر علمی.
- شعبانی، رضا. (1385). ایرانیان و هویت ملی. چاپ اول. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- شیری، قهرمان. (1398). همسایۀ هدایت (نگاهی به کارنامه غلامحسین ساعدی)، شناختنامه، خلاصه آثار، نقد. چاپ اول. تهران: نشر ورا.
- ضیمران، محمد. (1392). ژاک دریدا و متافیزیک حضور. چاپ دوم. تهران: نشر هرمس.
- علویزاده، فرزانهسادات.(1400). «مطالعات میانرشتهای ادبیات تطبیقی، رویکردهای روششناسی آن و بحران هویت ادبیات تطبیقی». نشریۀ ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان، (13)25، 179- 207.
- فانون، فرانتس. (1351). پوست سیاه صورتکهای سفید. ترجمۀ محمدامین کاردان.
- فرهمندفر، مسعود. (1394). «جایگاهِ آستانهایِ فرهنگ»: هُمی بابا و نظریۀ پسااستعماری. مجله مطالعات انتقادی ادبیات. شماره 4، زمستان، صص 17-34.
- فیستر، مانفرد. (1387). نظریه و تحلیل درام. ترجمۀ مهدی نصرالهزاده، چاپ دیجیتال. تهران: نشر مینوی خرد.
-کریگان، کیت. (1395). جامعهشناسی بدن: نظریههای مدرن، پستمدرن، پساساختارگرایانه. ترجمۀ محسن ناصریراد، چاپ اول. تهران: نشر نقش و نگار.
-کلیگز، مری. (1399). درسنامۀ نظریهی ادبی. ترجمۀ جلال سخنور، الاهه دهنوی و سعید سبزیان . چاپ سوم. تهران: نشر اختران.
-گاندی، لیلا. (1391). پسااستعمارگرایی. ترجمۀ مریم عالمزاده و همایون کاکاسلطانی. چاپ دوم. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- لاکس، آدام. (1398). مطالعات فرهنگی بدن. ترجمۀ حسین حسنی، چاپ اول، تهران: نشر نیو.
- لیندولم، چارلز. (1397). فرهنگ و هویت( تاریخ، نظریه و کاربرد انسانشناسی روانشناختی). ترجمۀ محسن ثلاثی. چاپ دوم. تهران: نشر ثالث.
- محسنینیا، ناصر. (1393). ادبیات تطبیقی در جهان معاصر (کلیات، مبانی نظری، مکاتب). چاپ اول. تهران: انتشارات علم و دانش.
- معلوف، امین. (1392). هویّتهای مرگبار. ترجمۀ عبدالحسین نیکگهر. چاپ دوم. تهران: نشر نی.
- ممی، آلبر. (1351). چهرۀ استعمارگر، چهرۀ استعمارزده. ترجمۀ هما ناطق. چاپ دوم. تهران: خوارزمی.
- مور گیلبرت، بارت. (1386). «هومی بابا» . ترجمۀ پیمان کریمی. فصلنامۀ زریبار. پیاپی 63، ص 30.
- میتو، دنیس. (1397). مطالعات پسااستعماری. ترجمۀ تورج رحمانی، چاپ اول. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- میلز، سارا. (1392). میشل فوکو. ترجمۀ مرتضی نوری. چاپ دوم. تهران: نشر مرکز.
- نوابخش، مهرداد. (1388). کاربرد نظریههای اجتماعی در روششناسی تحقیق. چاپ اول. تهران: موسسه فرهنگی - هنری جهان کتاب.
- واعظی، حسن. (1386). استعمار فرانو جهانی سازی و انقلاب اسلامی. چاپ دوم. تهران: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
- والدر، دنیس. (1398). آتول فوگارد. ترجمۀ یدالله آقاعباسی، چاپ اول، تهران: نشر کیانافراز.
- واعظی، حسن. (1386). استعمار فرانو جهانی سازی و انقلاب اسلامی. چاپ دوم. تهران: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
- هورکهایمر، ماکس. (1380). سپیدهدمان فلسفه تاریخ بورژوایی. ترجمۀ محمدجعفرپوینده. چاپ سوم. تهران: نشر نی.
- یانگ، رابرت. (1389). اسطوره سفید: غرب و نوشتن تاریخ. ترجمۀ جلیل کریمی و کمال خالقپناه، چاپ دیجیتال. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- یوست، فرانسوا. (1397). درآمدی بر ادبیات تطبیقی. ترجمۀ علیرضا انوشیروانی و لاله آتشی و رقیه بهادری، چاپ اول. تهران: نشر سمت.
ب.منابع لاتین
-Alessandrini, Anthony C. (2000); "Humanism in Question: Fanon and Said", In A Companion to Postcolonial Studies, Henry Schwarz and Sangeeta Ray (eds.) Blackwell Publishing. PP 431-450. -Ashcroft, B., Griffiths, G., & Tiffin, H. (2000). Post-colonial studies: the key concepts. Routledge: London. -Bhabha, H. K. (2004). The Location of Culture. London: Routledge. -Carmina, Yu Untalan. (2020). "Decentering the Self, Seeing Like the Other: Toward a Postcolonial Approach to Ontological Security", International Political Sociology, Volume 14, Issue 1, pp. 40–56. -CÉSAIRE, A. (1972). Discourse on colonialism. New York: MR. -Chawla, D. (2017). Othering and Otherness. In The International Encyclopedia of Intercultural Communication, Y.Y. Kim (Ed.). -Collins, M. (1983). The Sabotage of Love: Athol Fugard's Recent Plays. World Literature Today, 57(3), pp 369-371. -Crow, B., and Banfield, C. (1996). An Introduction to Post-Colonial Theatre. Cambridge: Cambridge University Press (Cambridge Studies in Modern Theatre). -Edgar, A. & Sedgwick, P. R. (2008). Cultural theory : the key concepts . 2nd ed. London: Routledge. -Edited by Bill Ashcroft., Gareth Griffiths, and Helen Tiffin. (2006). The Post-Colonial Studies Reader. London; New York: Routledge. -Fugard, Athol. (1977). The Township Plays. Oxford University Press. -Huggan, G. (2013). The Oxford handbook of postcolonial studies. -Loomba, Ania. (2007).Colonialism/Postcolonialism.Abingdon, Oxon: Routledge. -Shanguhyia, M. S., & Falola, T. (2018). The Palgrave Handbook of African Colonial and Postcolonial History. Springer Ebooks. -Shang, N. G. (2016). "A question of the body: Colonial legacies and postcolonial imaginaries of power in African literary texts". International Journal of English and Literature, 7(9), pp. 143-151.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 629 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 316 |