آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,380,000 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,066 |
واکاوی بازتاب سیمای هفت شهر ایرانی در مقامات بدیعالزمان همدانی | ||
| مجله مطالعات ایرانی | ||
| مقاله 2، دوره 21، شماره 41، تیر 1401، صفحه 31-59 اصل مقاله (1.43 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2022.18329.2229 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن اسماعیل زاده* 1؛ وحید زینال زاده2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات عرب، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز | ||
| 2دانش‌آموختة کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز | ||
| چکیده | ||
| یکی از هنرهای نویسندگی که در دوره عباسی پا به عرصه ادب عربی گذاشت، هنر مقامه‌نویسی بود. این روش هنرنمایی ادبی، با بدیعالزمان همدانی آغاز شد و با ابوالقاسم حریری به اوج رسید. مقامه‌نویسی به بیان موضوعات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و غیره در قالب‌های ادبی می‌پردازد که به صورت طنز‌گونه آغاز شده و با توصیف‌گری ماهرانه به پایان می‌رسد. 16 مقامه از 51 مقامه همدانی به نام شهرهای ایرانی نام‌گذاری شده و در متن آن‌ها از شهرهای ایران فرهنگی و جغرافیایی نام برده شده است. لذا پژوهش حاضر با توجه به بسامد بالای اسامی شهرهای ایرانی در مقامات همدانی علی الخصوص در عناوین آن‌ها، در صدد است تا به روش توصیفی- تحلیلی، بازتاب سیمای هفت شهر مهم از این شهرها را در مقامات بدیعالزمان بررسی کرده، یک تحلیل آماری از نسبت مقامات مسمّی با اسامی شهرها در مقایسه با سایر مقامات ارائه نموده و وجه تسمیه و چرایی انتخاب این عناوین برای مقامات را تبیین کند. این امر با اتکا به تحلیل و واکاوی متن دربر‌گیرنده اسم شهر و بررسی بلاغی و معناشناختی عنوان مقامه صورت گرفته است. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که دلیل نام‌گذاری برخی از مقامات به اسم شهرهای ایرانی، علاوه بر توصیف شرایط آب و هوایی، فرهنگ، جامعه و همچنین توصیف برخی از آداب و رسوم رایج در این شهرها، تنوع‌بخشی به مقامات، ذکر نشانه‌های تمدنی و شهرنشینی این شهرها به عنوان عنصر مکانی حوادث درونی مقامات و مجهولالهویه ماندن قهرمان غالبا متکدی و متظاهر داستان در محیط پرهیاهوی شهر نیز مد نظر بوده است | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دوره عباسی؛ مقامه؛ بدیعالزمان همدانی؛ شهرهای ایرانی؛ تحلیل دلالتشناختی | ||
| مراجع | ||
|
الف. منابع فارسی
- ابراهیمی‌حریری. فارس. (1346). مقامه‌نویسی در ادبیات فارسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- احمدابراهیم. فارس. (1342). «مقامه‌نویسی در ادبیات فارسی». ماهنامه وحید. شماره 12. صص 49-56.
- امین‌مقدسی. ابوالحسن و ابوبکر محمودی. (1390). «مقایسه تحلیلی مقامات حریری با مقامات سیوطی». مجله ادب عربی. سال سوم. شماره سوم. صص 113- 134.
- پروینی. خلیل. نصیری. روحالله. خاکی. محمدرضا و کبری روشنفکر. (1391). «واکاوی عناصر نمایشی در مقامات حریری». مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی. شماره 23 . صص 125 – 148.
- حقدادی. عبدالرحیم. (1379). «بحثی درباره چگونگی پیدایش مقامات در ادب عربی». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. شماره 155. صص 251- 268.
- ذکاوتی‌قراگزلو. علیرضا. (1363). «مقامه‌نویسی بعد از بدیع الزمان». فلسفه و کلام. شماره 2. صص 59- 86.
- ذکاوتی‌قراگوزلو. علیرضا. (1364). بدیع الزمان همدانی و مقامات نویسی. همدان: انتشارات اطلاعات.
- رحیمیان. مریم. (1392). بررسی تطبیقی مقامه‌نویسی در ادب عربی و فارسی (همدانی، حریری و حمیدی) با پیکارسک‌نویسی در ادب اسپانیا (لاثاریو تُرمِسی، پابلوس اِل بوسکون). پایان‌نامه دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده زبان و ادبیات فارسی.
- قدمیاری. کرمعلی. (1389). شرح و ترجمه مقامات بدیعالزمان همدانی. ارومیه: انتشارات دانشگاه ارومیه.
- کرامتی‌مقدم. سیدعلی. (1392). «کندوکاوی در مقامه‌نویسی و مقامات حمیدی». فصلنامه پژوهش‌های ادبی و بلاغی. سال اول. شماره چهارم. صص 78- 91.
- مجرد. مجتبی و حسن عبداللهی. (1395). «مقامه‌نویسی و پیکارسک با تکیه بر مقامات حریری و داستان زندگانی عصاکش تُرمِسی». فصلنامه لسان مبین. سال هشتم. شماره بیست و پنجم. صص 117- 135.
- همدانی. ابوالفضل احمدبن حسین. (2005). مقامات بدیع الزمان همدانی. ترجمه سید حمید طبیبیان. بیروت. دار الکتب العلمیة.
ب. منابع عربی
- ابن منظور. محمد بن مکرم. (1956). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
- الکک. فیکتور. (1986). بدیعیات الزمان. بیروت: دارالمشرق.
- بلاوی. رسول. ناصر زارع و مینا غانمی اصل عربی. (1398). «سیمیائیة العنونة ووظائفها الدلالیة فی دیوان «نوبات شعریة» لصالح الطائی». مجلة الجمعیة الایرانیة للغة العربیة وآدابها، فصلیة محکمة. العدد 53. صص63-80.
- الحنبلی. ابوالفلاح. (1986). شذرات الذهب فی أخبار من ذهب. تحقیق: الأرناؤوط. بیروت: دار ابنکثیر.
- خضری. محمدرضا. (1395). «دلالة المکان فی مقامات الحریری». مجله ادب عربی. دوره 8 شماره 1. صص 117-136.
- الشکعة. مصطفی. (1403). بدیعالزمان الهمذانی؛ رائد القصة العربیّة والمقالة الصحفیّة. بیروت: عالم الکتب.
- ضیف. شوقی. (1954). المقامة. قاهره. دارالمعارف.
- عبد الحمید. محمد محی الدین. (2002). مقامات أبی الفضل بدیع الزمان همدانی. مهرجان القراءة للجمیع.
- عواوده. محمد. (2016). «الفضاء المکانی فی مقامات الحریری». مجلة دراسات العلوم الانسانیة والاجتماعیة. المجلد 43. العدد 2. صص 851-865.
- مهدی. صباح عبدالکریم. (2009). «اثر المقامات العربیة فی الادب الفارسی». مجلة آداب البصرة. العدد 49. صص 31-46.
- النویری. اسماء محمد. (2009). فنّ المقامات فی القرنین السّادس والسّابع الهجریین. کلیّة اللغة العربیة. جامعة ام درمان الاسلامیة. رسالة لنیل درجة الدکتوراة. ام درمان. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 305 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 294 |
||