آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,380,005 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,078 |
بازخوانی نقش و کارکرد فراخوانی شخصیّت‌های اسطورهای در شعر پایداری افغانستان (مطالعۀ موردی اشعار واصف باختری بر اساس نظریۀ ژرار ژنت) | ||
| ادبیات پایداری | ||
| دوره 14، شماره 26، آبان 1401، صفحه 127-152 اصل مقاله (667.29 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jrl.2022.3488 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد دانشگر* 1؛ سیدعلی قاسم زاده2؛ رضا چهرقانی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی محض دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران. | ||
| 3استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران | ||
| چکیده | ||
| اسطوره مهمترین تجلی تخیل در زبان و نمادی است روایتمند، تصویری و فرهنگیشده که بخشی از آن به واقعیت هستیشناختی و کیهانشناختی و بخش دیگر به باورهای ملّی مرتبط است. اسطورهها با ویژگیهای تکرارشوندگی، ماهیّتی بینامتنی دارند و به همین دلیل در طول تاریخ در آثار مختلف بازآفرینی میشوند. شاعرانِ پایداری افغانستان با آگاهی از این ظرفیت در بازتاب مسائل مرتبط با مقاومت از جلوههای نمادین اسطوره بهره بردهاند. یکی از شاعران پایداری افغانستان که به صورت گسترده از تخیل پایدار و الگوی تکرارشوندگی اسطورهها سود جسته، واصف باختری است. او با کاربرد زبانی سخته به‌صورت نمادین و چندسویه به بازآفرینی اسطوره پرداخته و به یاری اساطیر، صدای اعتراض خود را در برابر استبداد سیاسی حاکم و نیروهای متجاوز بلند کردهاست. در این جستار به تحلیل اسطوره در اشعار پایداری واصف باختری با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد بینامتنی بر پایۀ آرای نظری ژرار ژنت پرداخته شدهاست. یافتههای تحقیق نشان میدهد که اغلب اسطورههای بازتاب‌یافته در شعر پایداری باختری از گونۀ اساطیر ملّی است که حضور بینامتنی آنها بیشتر به گونۀ تلمیحی و با بینامتنیّت ضمنی مرتبط است و گاهی به صورت کنایی، نقل قول و ارجاع بینامنتیّت صریح نیز پیوستهاست. اسطوره در نظر واصف، ابزاری برای بازاندیشی هویّتی در مخاطبان محسوب میشود. گویا وی میخواهد از ظرفیت‌های اقناعی اسطورهها برای ایجاد حس اعتماد به نفس ملّی و تحریک به جنبش اجتماعی علیه استبداد داخلی و تجاوز خارجی بهره گیرد و با طرح اساطیر به تقویت مواضع حماسی و پایداری و تحریک احساسات جمعی بپردازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسطوره؛ ادبیات پایداری؛ شعر معاصر افغانستان؛ واصف باختری؛ بینامتنیّت؛ ژرار ژنت | ||
| مراجع | ||
|
آذرخش، سرور. (1378). در التقای رگ و خنجر (مجموعۀ شعر). پشاور: میوند.
آیدنلو، سجاد. (1388). «سیاوش، مسیح و کیخسرو». فصلنامۀ پژوهشهای ادبی، بهار، دورۀ 6، ش 23، صص 9- 44.
اسماعیل پور، ابوالقاسم. (1387). اسطوره، بیانِ نمادین. چاپ دوم. تهران: سروش.
اسماعیل پور، ابوالقاسم. (1396). «تحوّل اسطورههای ایرانی»، گسترۀ اسطوره (مجموعۀ گفتوگوها). به کوشش محمّدرضا ارشاد. تهران: هرمس. صص 1-25.
الیاده، میرچا. (1392). چشماندازهای اسطوره. چاپ سوم. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: توس.
باختری، واصف. (1388). سفالینهای چند بر پیشخوان بلورین فردا. کابل: پرنیان.
بزرگبیگدلی، سعید و همکاران. (1389). «تحلیل سیر بازتاب مضامین و روایتهای اسطورهای ایرانی در رمانهای فارسی (از 28 مرداد 1332 تا 1387)». فصلنامۀ علمی- پژوهشی «پژوهش زبان و ادبیات فارسی»، دورۀ 8، ش 19، صص 237- 262.
بهار، مهرداد. (1376). از اسطوره تا تاریخ. تهران: چشمه.
بهار، مهرداد. (1371). «شاهنامه، از اسطوره تا حماسه». چاووش، دورۀ 1، ش 9 و 10، صص 130- 144.
پهلوان، چنگیز. (1371). نمونههای شعر امروز افغانستان. تهران: بنیاد نیشاپور.
ثروتی، بهروز. (1386). مویههای پامیر؛ شعر فارسی در افغانستان امروز. تهران: الهدی.
دوالمالفیت، آنهماری و همکاران. (1386). دربارۀ انسانشناسی دین: سه مقدّمه. ترجمة ابراهیم موسیپور. تهران: نشر جوانۀ توس.
رستگار، علیشیر. (1397). طلایهداران تجدّد شعر دری در افغانستان. کابل: آکادمی علوم افغانستان.
رستگارفسایی، منصور. (1383). پیکر گردانی در اساطیر. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
رشیدیان، بهزاد. (1370). بینش اساطیری در شعر معاصر فارسی (نیما یوشیج، احمد شاملو، مهدی اخوانثالث، محمّدرضا شفیعیکدکنی، فروغفرخزاد). تهران: گستره.
رضایی، مهدی. (1384). آفرینش و مرگ در اساطیر ایران. تهران: اساطیر.
شمیسا، سیروس. (1400). اساطیر و اساطیروارهها. چاپ دوم. تهران: هرمس.
صباغی، علی. (1391). «بررسی تطبیقی محورهای سهگانۀ بینامتنیّت ژنت و بخش‌هایی از نظریۀ بلاغت اسلامی». فصلنامۀ پژوهشهای ادبی، دورۀ 9، ش 38، صص 59- 71.
طیبینژاد، غلامرضا. (1391). «چگونگی بازتاب اسطوره در شعر حافظ و احمد شاملو». پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بیرجند.
فروغ، خالده. (1390). گام بی‌توقف (شعر معاصر پارسی دری). کابل: برگ.
قاسمزاده، سیّدعلی و بزرگبیگدلی، سعید. (1397). رمان اسطورهای (نقد و تحلیل جریان اسطورهگرایی در رمان فارسی). تهران: نشر چشمه.
قویم، عبدالقیوم. (1387). مروری بر ادبیات معاصر دری. چاپ دوم. کابل: سعید.
لک، منوچهر. (1384). «درآمدی بر شناخت اسطوره و تبیین کارکردهای هویّت‌بخش آن در شعر جنگ». فصلنامۀ مطالعات ملّی، دورۀ 6، ش 3 (پیاپی23)، صص 63-83.
محمّدی، برات و حدّاد، مریم. (1398). «نمودهای اسطوره و زبان حماسی در شعر نصرالله مردانی». دوفصلنامۀ ادبیات دفاع مقدّس، دورۀ 3، ش 1(پیاپی4)، صص 127- 144.
نادری، پرتو. (1399). شعر پایداری و چگونگی آن در افغانستان. کابل: سعید.
نامورمطلق، بهمن. (1395). بینامتنیّت (از ساختارگرایی تا پسامدرنیسم). تهران: سخن.
نامورمطلق، بهمن. (1400). درآمدی بر اسطورهشناسی. چاپ سوم. تهران: سخن. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 356 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 358 |
||