آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,380,005 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,083 |
یأس و امید در شعر أمل دنقل و سیاوش کسرایی (تحلیل نشانهشناسی مؤلفه‌های: مکان-زمان و اسطورهها) | ||
| نشریه ادبیات تطبیقی | ||
| مقاله 11، دوره 14، شماره 27، اسفند 1401، صفحه 333-353 اصل مقاله (946.98 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jcl.2023.19521.3476 | ||
| نویسندگان | ||
| سمانه نوروزی1؛ علی سلیمی* 2؛ مریم رحمتی ترکاشوند3؛ فاطمه کلاهچیان4 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| 3استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| 4دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در سال‌های اخیر دانش نشانهشناسی بابی تازه در تحلیل، فهم و نقد متون ادبی و کشف زوایای پنهان آن به وجود آورده‌‌است. أمل دنقل شاعر معاصر مصری و سیاوش کسرایی از جمله شاعران دغدغه‌مندی هستند که در زمانه‌‌ای متلاطم زیسته‌اند. نابسامانی‌های سیاسی و اجتماعی در محتوا و ساختار شعر این دو به شدت تأثیر گذاشته است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، مضمون «یأس و امید» در مؤلفه‌های نشانهشناسی مکان-زمان و اسطورهها، در سروده‌های این دو شاعر را بررسی و با هم مقایسه نموده‌است و درصدد پاسخ‌گویی به این پرسش است که این درون‌مایه چگونه در شعر دو شاعر متجلی شده‌است. نتایج به دست آمده از این پژوهش، گویای آن است که شعر دو شاعر با وجود شباهت‌های فراوان در درون‌مایه-هایی چون اعتراض به وضع موجود و دعوت به مبارزه، بسیار با هم متفاوت است. در شعرکسرایی همواره جلوه‌هایی از روشنایی و بالندگی دیده‌می‌شود. کاربست نشانههای مکان، زمان و اسطورهها در شعر او، به منزلة دمیدن روح امید در هموطنان است. شعر حماسی «آرش کمانگیر» نمونه‌ای آشکار از این نگاه سرشار از امیدواری است؛ اما شعر امل دنقل که سرشار از هنر شعری و هنجارگریزی‌های زبانی است، به شکلی عمیق متأثر از شکست‌های پی‌در‌پی جهان عرب و در گرداب یأسی سهمگین غوطه‌ور است؛ به گونه‌ای که کاربرد مکان، زمان و اسطورهها در شعر وی، به شدت تیره است. شعر وی سویة تاریک حوادث را برجسته نموده است. سرودة «البکاء بین یدی رزقاء الیمامه»، تصویری جامع از همة شعر اوست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| أمل دنقل؛ سیاوش کسرایی؛ یأس و امید؛ نشانهشناسی؛ اسطورهها | ||
| مراجع | ||
|
کتابنامه
- ابن خلّکان، ابوالعباس شمسالدین. (1997). وفیات الأعیان و أنباء الزمان. جلد دوم. تحقیق احسان عباس. بیروت: دارصادر.
- ابوزیان، فاتح محمد ابوبکر. (2017). «سیمیائیة التداخل النصی فی شعر أمل دنقل». المؤتمر الدولی الثالث للدراسات اللًّغویة والأدبیة. مالیزیا: جامعة المدینة العالمی.
- احمدی، بابک. (1371). از نشانههای تصویری تا متن. چاپ اول. تهران: مرکز.
- احمدی، بابک. (1380). تأویل و ساختار متن. جلد اول. چاپ پنجم. تهران: مرکز.
- امین مقدسی، ابوالحسن و سالمی، محمد. (1399). «اثر النکسة فی شعر أمل دنقل (دراسة سیمیائیة علی ضوء منهجیة مایکل ریفاتر)». مجلة دراسة فی اللغة العربیة و آدابها. دوره 11، ش 31، صص 1-22.
- براهنی، رضا. (1371). طلا در مس. جلد دوم. تهران: مؤلف.
- چقازردی، اکرم. (1386). «نمادهای ادب مقاومت در شعر دنقل». به راهنمایی علی سلیمی. پایان نامة کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی. دانشگاه رازی.
- چندلر، دانیل. (1387). مبانی نشانهشناسی. ترجمة مهدی پارسا. چاپ چهارم. تهران: سوره.
- حسنلی، کاووس. (1386). گونههای نوآوری در شعر معاصر ایران. چاپ دوم. تهران: ثالث.
- حسین، خالد. (2000). شعریة المکان فی الروایة الجدیدة (الخطاب الروائی لإدوارالخراط نموذجاً). الریاض: مؤسسة الیمامة الصحفیة.
- حیدری، حسن و فرزانه، فاطمه. (1394). «کاربرد نمادین نامها و باورهای آیینی– اسطورهای در شعر سیاوش کسرایی». فصلنامة علمی پژوهشی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی سنندج. دوره 7، ش 22، صص 1-30.
- دنقل، أمل. (2012). الأعمال الکاملة. الطبعة الثانیة. مصر: دارالشروق.
- الدوسری، احمد. (2004). امل دنقل شاعر علی خطوط النار. الدوحة: القسمة العربیة للدراسات و النشر.
- سلیمی، علی و چقازردی، اکرم. (1388). «نمادهای پایداری در شعر معاصر مصر (مطالعة مورد پژوهانه: أمل دنقل)». ادبیات پایداری. دوره 1، ش 1، صص 71-88.
- سوالمیة، الصافیة و سروطی، مروة. (2018). «الحقول الدلالیة فی شعر أمل دنقل». محمد الصدیق معوش. رسالة الماجستیر فی اللغة العربیة و آدابها، جامعة الشهید حمة لخضر- الوادی.
- شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1385). فرهنگ نمادها. جلد چهارم. ترجمة سودابه فضایلی. چاپ اول. تهران: جیحون.
- صدری کوپایی، اعظم. (1394). «بررسی و تحلیل حضور اسطوره ایزیس و اوزیریس در شعر معاصر عربی (با تکیه بر شعر صلاح عبدالصبور، أمل دنقل، سمیح القاسم)». علی نجفی ایوکی. پایان نامة کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی. دانشگاه کاشان.
- صفوی، کورش. (1394). آشنایی با نشانهشناسی ادبیات. چاپ دوم. تهران: علمی.
- ضیمران، محمد. (1383). درآمدی بر نشانه شناسی هنر. چاپ دوم. تهران: قصه.
- طاهرینیا، علی باقر و همکاران. (1399). «تحلیل نشانه شناسی انتقادی قصیدة (العشاء الأخیر) با تکیه بر روش متنی و فرامتنی فرکلاف و روش کنش تحلیل تئوون لیون». مجله ادب عربی. دوره 12، ش 2، صص 1-22.
- طلوعی آذر، عبدالله و حق بین، شبنم. (1389). «تحلیل منظومة آرش کمانگیرسیاوش کسرایی بر اساس بن مایة امید». همایش کشوری افسانه. اراک: انجمن زبان و ادبیات فارسی ایران. 28 مهر 1389.
- عباس، احسان. (بیتا). إتجاهات الشعر العربی المعاصر. کویت: عالم المعرفة.
- عبید، محمد صابر. (2010). فضاء الکون الشعری من التشکیل الی التدلیل. بیروت: دار النینوی.
- عشری زاید، علی. (1980). «توظیف التراث العربی فی شعرنا المعاصر». مجله الفصول. العدد 1، صص 203-220 .
- عشری زاید، علی. (1978م). استدعاء الشخصیّات التراثیة فی الشعر العربی المعاصر. الطبعة الأولی. طرابلس: الشرکة العامّة للنشر والتوزیع.
- الفاخوری، حنا. (1380). تاریخ الأدب العربی. چاپ دوم. تهران: توس.
- فرهنگی، سهیلا و یوسفپور، محمدکاظم. (1389).«نشانهشناسی شعر (الفبای درد) سرودة قیصر امین پور». فصلنامة علمی و پژوهشی کاوشنامه. دوره 11، ش 21، صص 143-165.
- قادری، آزاده و سیدی، سید حسین. (1399). «خوانش نشانهشناختی با رویکردی لایهای از زبان شعر أمل دنقل مطالعة موردی قصیدة (البکاء بین یدی زرقاء الیمامة)». مجلة زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد. دوره 12، ش 1، صص 60-76.
- قبادی، حسینعلی. (1375). «تحقیق در نمادهای مشترک حماسی و عرفانی در ادبیات فارسی با تأکید بر شاهنامه و آثار مولوی». علی شیخ الاسلامی. رسالة دکتری زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه تربیت مدرس تهران.
- قبادی، حسینعلی و کلاهچیان، فاطمه. (1386). «تحلیل امید و یأس در اندیشه و داستانپردازی مولوی». فصلنامة پژوهشهای ادبی. دوره 4، ش 17، صص 149-174.
- قنواتی، خسرو. (1389). «انسان در شعر معاصر با تأکید بر شعر سهراب سپهری، نادر نادرپور، سیاوش کسرایی و سیمین بهبهانی». مختار ابراهیمی. پایان نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه شهید چمران.
- کسرایی، سیاوش. (1391). مجموعه اشعار (از آوا تا هوای آفتاب). چاپ چهارم. تهران: نگاه.
- گیرو، پیر. (1380). نشانهشناسی. ترجمة محمد نبوی. تهران: آگاه.
- المقالح، عبد العزیز. (1987). مقدمة الاعمال الشعریه الکامله لأمل دنقل. الطبعة الثالثة. القاهره: المکتبه مدبولی.
- مکاریک، ایرنا ریما. (1384). دانشنامة نظریههای ادبی معاصر. ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگاه.
- ناصری، ناصر و مهری قریشی. (1392). «تجلی یأس و امید در شعر سیاوش کسرایی». بهارستان سخن. دوره 9، ش 21، صص 56-37.
- نجفی ایوکی، علی و زهرا وکیلی. (1392). «نشانه شناسی سرودة (کلمات سبارتاکوس الأخیرة)». نقد ادب معاصر عربی. دوره 3، ش 4، صص 172-204.
- نژادخلیلی، موسی. (1396). «جلوههای آزادی و میهن پرستی در اندیشه شعرای معاصر افریقا (مطالعه موردی أمل دنقل، مفدی زکریا و محمد الفیتوری)». پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکدة علوم و ادبیات انسانی.
- هلال، عبدالناصر. (2009). رؤیة العالم فی شعر امل دنقل. کفرشیخ: العلم و الایمان للنشر و التوزیع. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 306 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 230 |
||