دانشگاه شهید باهنر کرمان

 آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها447
تعداد مقالات4,557
تعداد مشاهده مقاله5,380,005
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,580,078
طهماسبی زاده, ساره, محمدی, مریم, امیرحاجلو, سعید, ریاحیان گهرتی, رضا. (1401). مکان یابی قلعه کهن و قلعه کوه در شهر کرمان بر پایه منابع تاریخی و شواهد معماری قلعه دختر و قلعه اردشیر. , 21(42), 349-381. doi: 10.22103/jis.2022.19112.2305
ساره طهماسبی زاده; مریم محمدی; سعید امیرحاجلو; رضا ریاحیان گهرتی. "مکان یابی قلعه کهن و قلعه کوه در شهر کرمان بر پایه منابع تاریخی و شواهد معماری قلعه دختر و قلعه اردشیر". , 21, 42, 1401, 349-381. doi: 10.22103/jis.2022.19112.2305
طهماسبی زاده, ساره, محمدی, مریم, امیرحاجلو, سعید, ریاحیان گهرتی, رضا. (1401). 'مکان یابی قلعه کهن و قلعه کوه در شهر کرمان بر پایه منابع تاریخی و شواهد معماری قلعه دختر و قلعه اردشیر', , 21(42), pp. 349-381. doi: 10.22103/jis.2022.19112.2305
طهماسبی زاده, ساره, محمدی, مریم, امیرحاجلو, سعید, ریاحیان گهرتی, رضا. مکان یابی قلعه کهن و قلعه کوه در شهر کرمان بر پایه منابع تاریخی و شواهد معماری قلعه دختر و قلعه اردشیر. , 1401; 21(42): 349-381. doi: 10.22103/jis.2022.19112.2305

مکان یابی قلعه کهن و قلعه کوه در شهر کرمان بر پایه منابع تاریخی و شواهد معماری قلعه دختر و قلعه اردشیر

مجله مطالعات ایرانی
دوره 21، شماره 42، دی 1401، صفحه 349-381    اصل مقاله (2.08 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2022.19112.2305
نویسندگان
ساره طهماسبی زاده1؛ مریم محمدی* 2؛ سعید امیرحاجلو3؛ رضا ریاحیان گهرتی4
1دانشگاه بوعلی سینا
2عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان
3استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران
4اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی وگردشگری استان کرمان
چکیده
قلعه دختر و قلعه اردشیر در شرق شهر کرمان، مجموعه‌ای ارزشمند از ساختارهای معماری و مواد فرهنگی ادوار تاریخی تا متأخر اسلامی را تشکیل می‌دهند. این مجموعه به دلیل همجواری با شهر کرمان، کانون برخی از رخدادهای سیاسی و اجتماعی بوده و اشارات منابع مکتوب تاریخی، گواهِ نقش و کارکرد این دو قلعه به ویژه در سده‌های میانی اسلامی است. در حالی‌که به نظر می‌رسد این مجموعه در ادوار پیشین، با نام‌های دیگری شناخته می‌شد و منابع تاریخی، شماری از تناقض‌ها را درباره نام‌های این دو قلعه نشان می‌دهد. این تناقض‌ها به دلیل عدم بررسی دقیق این دو قلعه و کم‌‌توجهی به آن‌ها در پژوهش‌های علمی، تاکنون برطرف نشده‌‌است. در این پژوهش تلاش شده با روش تاریخی تحلیلی و بر اساس اسناد و مدارک تاریخی و شواهد باستان‌شناسی، به بررسی و تطبیق دو نام قلعه دختر و قلعه اردشیر با نام‌های مذکور در متون تاریخی پرداخته شود و روند تحول این مجموعه تبیین گردد. بر پایه نتایج به نظر می‌رسد زمان ساخت هر دو قلعه به قبل از دوره اسلامی و دست کم به دوره ساسانی می‌رسد، اما نام‌گذاری قلعه دختر و قلعه اردشیر، در سده‌های اخیر صورت گرفته و این موضوع با متروکه شدن قلعه‌ها در دوره‌های اخیر بی‌ارتباط نیست. در نهایت می‌توان قلعه دختر را همان قلعه کهن و قلعه اردشیر را همان قلعه کوه در متون تاریخی دانست.
کلیدواژه‌ها
قلعه دختر؛ قلعه اردشیر؛ قلعه کهن؛ قلعه کوه؛ تاریخ کرمان
مراجع
الف. منابع فارسی

  • افضل­الدین کرمانی، ابوحامد. (1326). تاریخ افضل یا بدایع الازمان فی وقایع کرمان. گردآورنده مهدی بیانی. تهران: دانشگاه تهران.
  • افضل­الدین کرمانی، ابوحامد. (1331). المضاف الی بدایع الازمان فی وقایع کرمان. تصحیح عباس اقبال. تهران: چاپخانه مجلس.
  • افضل­الدین کرمانی، ابوحامد. (2536). عقد العلی للموقف الاعلی. تصحیح علی‌محمد عامری نائینی. تهران: روزبهان.
  • ایلونا مارکوس، کینگا .(1396). «از اسطوره‌ای ایرانی تا روایتی مردمی؛ (افسانه اژدهاکش و دوشیزه ریسنده در شاهنامه فارسی)». مترجم محمود حسن‌آبادی. نشریه پاژ. شماره 27. ص15 - 32.
  • باستانی‌ پاریزی، محمدابراهیم. (1366). کرمان در شهرهای ایران. به کوشش محمد یوسف کیانی. جلد دوم. تهران: جهاد دانشگاهی.
  • باستانی‌ پاریزی، محمد ابراهیم. (1368). خاتون هفت قلعه. تهران: انتشارات روزبهان.
  • باستانی پاریزی، (1394). وادی هفت‌واد، تهران: نشر علم.
  • پوراحمد، احمد. (1370). جغرافیا و ساخت شهر کرمان. تهران: انتشارات دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی.
  • جم، پدرام. (1398). «دختری درون قلعه است؛ قلعه دخترها و داستان‌هایشان». فرهنگ و ادبیات عامه. سال 7. شماره 26. ص 129 - 148.
  • حافظ ابرو، عبدالله بن لطف­الله. (1375). جغرافیای حافظ ابرو. تصحیح صادق سجادی. جلد سوم. تهران: مکتوب.
  • خبیصی، محمد ابن ابراهیم. (1373). سلجوقیان و غز در کرمان. تصحیح محمدابراهیم باستانی پاریزی. تهران: کوروش.
  • ریاحیان گهرتی، رضا. (1398). «نویافته‌های باستان‌شناسی قلعه اردشیر و دختر شهر کرمان». چهارمین همایش ملی باستان‌شناسی ایران. دانشگاه بیرجند.
  • سایکس، سرپرسی. (1363). سفرنامه ژنرال سرپرسی سایکس یا ده هزار میل در ایران. ترجمه حسین سعادت‌نوری. تهران: آسمان.
  • طبری، محمد بن جریر. (1375). تاریخ طبری. ترجمه ابوالقاسم پاینده. جلد دوم. تهران: اساطیر.
  • غضنفرپور، حسین و علیمرادی، معصومه. (1391).« نگرشی بر ساختار فضایی بافت قدیم شهر کرمان». مجله مطالعات ایرانی. شماره 22. ص 171 -
  • فردوسی، ابوالقاسم. (1388). شاهنامه فردوسی. بر اساس شاهنامه چاپ مسکو و ژول دمول. به کوشش پروانه طاهری و مونا ناصر المعمار. تهران: شقایق.
  • فضل‌الله همدانی. رشیدالدین. (1373). جامع التواریخ. تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی. تهران: نشر البرز.
  • قاضی بن الزبیر. (1984). الذخائر و التحف. تصحیح محمد حمیدالله. جلد اول. کویت: مطبعه حکومه.
  • کتبی، محمود. (1364). تاریخ آل­مظفر. تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران:کبیر.
  • کمانداری، محسن. (1400). «بررسی سیر تحولات تاریخی شهر و بافت کهن کرمان از زمان ساسانیان تا قاجاریه». جغرافیا و روابط انسانی. دوره 4. شماره 2. ص 121 -142.
  • مدرسی، فاطمه و سیفی، نسرین. (1391). «قلعه دختر». مجله مطالعات ایرانی. سال یازدهم. شماره بیست و یکم. ص 223- 245.
  • مشیزی، میرمحمدسعید. (1369). تذکره صفویه کرمان. تصحیح باستانی پاریزی.
  • منشی کرمانی، ناصرالدین. (1328). سمط العلی للحضره العلیا. تصحیح عباس اقبال. تهران: شرکت سهامی چاپ.
  • منصوری، سید امیر.( 1386). «دو دوره سازمان فضایی در شهر ایرانی: قبل و بعد از اسلام با استعانت از شواهد تحولات شهر کرمان». مجله باغ نظر. شماره 7. 49 - 60.
  • مهندسین مشاور استوناوندافراز. (1388).{مطالعه، پژوهش، مستندسازی، مبانی نظری و طرح مقدماتی حفاظت قلعه دختر کرمان}. کرمان: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان.
  • وزیری، احمدعلی­خان. (1376). جغرافیای کرمان. تصحیح محمدابراهیم باستانی پاریزی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  • وزیری، احمدعلی خان. (1396). تاریخ کرمان. تصحیح محمد ابراهیم باستانی پاریزی. تهران: نشر علم.
  • یزدی، معین­الدین. (1326). مواهب الهی در تاریخ آل‌مظفر. تصحیح سعید نفیسی. تهران: اقبال.
  • کارنامه اردشیر بابکان. (1329). به اهتمام محمدجواد مشکور. تهران: کتابفروشی و چاپخانه دانش.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 423
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 255


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب