دانشگاه شهید باهنر کرمان

 آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها447
تعداد مقالات4,557
تعداد مشاهده مقاله5,379,997
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,580,062
صدیقی, مصیب, میرباقری فرد, سیدعلی اصغر. (1401). تحلیل تمثیلات برگرفته از قلمرو زندگی در آثار احمد جام نامقی. , 25(52), 121-140. doi: 10.22103/jll.2023.19834.3008
مصیب صدیقی; سیدعلی اصغر میرباقری فرد. "تحلیل تمثیلات برگرفته از قلمرو زندگی در آثار احمد جام نامقی". , 25, 52, 1401, 121-140. doi: 10.22103/jll.2023.19834.3008
صدیقی, مصیب, میرباقری فرد, سیدعلی اصغر. (1401). 'تحلیل تمثیلات برگرفته از قلمرو زندگی در آثار احمد جام نامقی', , 25(52), pp. 121-140. doi: 10.22103/jll.2023.19834.3008
صدیقی, مصیب, میرباقری فرد, سیدعلی اصغر. تحلیل تمثیلات برگرفته از قلمرو زندگی در آثار احمد جام نامقی. , 1401; 25(52): 121-140. doi: 10.22103/jll.2023.19834.3008

تحلیل تمثیلات برگرفته از قلمرو زندگی در آثار احمد جام نامقی

نثرپژوهی ادب فارسی
دوره 25، شماره 52، دی 1401، صفحه 121-140    اصل مقاله (1.14 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jll.2023.19834.3008
نویسندگان
مصیب صدیقی* 1؛ سیدعلی اصغر میرباقری فرد2
1دانشجوی دکتری ادبیات عرفانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
احمد جام نامقی یکی از عارفان قرن ششم و سنت نخست عرفانی، برای بیان و انتقال مفاهیم و آموزه‌های عرفانی خود از شگرد «تمثیل» کمک فراوانی گرفته است. بیشتر تمثیل‌های به‌کاررفته در آثار احمد جام کوتاه، توصیفی و برخاسته از بافت طبیعی زندگی بشری هستند. در این مقاله تمثیل‌های برگرفته از قلمرو زندگی بشری تحلیل و بررسی‌شده‌اند تا مشخص شود احمد جام تمثیلات خود را از کدام قلمروهای زندگی انتخاب کرده است همچنین نحوه پیوند میان مصداق و مفهوم و نقش آن‌ها در تبیین تجربه‌های باطنی و آموزه‌های عرفانی وی معلوم شود. برای این منظور، انواع گوناگونی از تمثیل‌های به‌کاررفته در آثار شیخ جام مشخص شد. سپس حوزه‌های زندگی که تمثیل بر محور آن‌ها پدید آمده تعیین‌شده است. با تحلیل و بررسی، هدف شیخ جام از بهره‌مند شدن از حوزه‌های مختلف زندگی در تمثیلات خود آشکارشده است و چگونگی پیوند میان ارکان تمثیل، مثال (مصداق) با مُمثّل (مفهوم) در تمثیلات مشخص‌شده است. یافته‌های این پژوهش نشان داده است که تمثیلات احمد جام برخاسته از قلمروهای مختلف زندگی روزمره است. وی با شناختی که نسبت به درک و فهم مخاطبان خود داشته تمثیلات خود را از زندگی روزمره و اموری آشنا و نزدیک به آن‌ها انتخاب کرده است. اموری مانند سیاست، مشاغل، ویژگی ظاهری انسان، گیاهان، حیوانات و پرندگان، آتش، دریا، شرایط جغرافیایی و زیستی. از دیگر یافته‌های پژوهش آن است که شیخ جام توانسته بر مبنای دیدگاه قرآنی و شریعت ورزی، ارتباط دوسویه با درباریان و آداب‌ورسوم اجتماعی پیوند و وجه شباهت‌های مناسبی بین مصادیق و مفاهیم برقرار کند.
کلیدواژه‌ها
واژه‌های کلیدی: شیخ احمد جام؛ تمثیل؛ قلمروهای زندگی
مراجع
فهرست منابع

  1. قرآن کریم (1379). ترجمۀ مهدی الهی قمشه‌ای، قم: چاپخانه اعتماد.
  2. آقا حسینی، حسین و زهرا معین فرد. (1389). «بررسی بینا متنی تصویر دریا در غزلیات شمس». پژوهش‌های ادب عرفانی. شماره 15، صص 28-1.
  3. آقایانی چاوشی، لیلا. (1396). «جستاری در شگرد تمثیل و انواع آن در مقالات شمس». متن پژوهی ادبی، سال 21، شماره 73، صص 127-104.
  4. جام نامقی، احمد. (1368). انس­التائبین و صراط­الله­المبین. مقدمه، تصحیح و تعلیقات علی فاضل. چاپ اول. تهران: انتشارات توس.
  5. جام نامقی، احمد. (1372). روضة­المذنبین. مقدمه، تصحیح و تعلیقات علی فاضل. چاپ اول. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  6. جام نامقی، احمد. (1387). کنوزالحکمه. تصحیح و تعلیقات حسن نصیری جامی. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  7. جام نامقی، احمد . (1373). مفتاح النجات. مقدمه، تصحیح و تعلیقات علی فاضل. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  8. جام نامقی، احمد . (1389). سراج السائرین. مقدمه، تصحیح و تعلیقات حسن نصیری جامی. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  9. جام نامقی، احمد . (1389). بحارالحقیقه. مقدمه، تصحیح و تعلیقات حسن نصیری جامی. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  10. جام نامقی، احمد . (1396). رسالۀ سمرقندیه. مقدمه، تصحیح و تعلیقات حسن نصیری جامی. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  11. جبری، سوسن و دیگران (1388). «اشکال، ساختار و کارکرد تمثیل در تفسیر عرفانی میبدی». جستارهای ادبی. شماره 164، صص 17-42.
  12. جرجانی، عبدالقاهر. (1374). اسرارالبلاغة. ترجمۀ جلیل تجلیل. چاپ چهارم. تهران: دانشگاه تهران.
13- دستغیب، نجمه و کاتب، فاطمه. (1400). «مراتب نمادهای کیمیاگری در تناظر با عرفان و هنر اسلامی». کیمیای هنر. سال 10، شماره 40، صص 96-83.

  1. ذیلابی، نگار. (1394). «حرفۀ عصاری در جهان سنتی اسلام از منظر تاریخ اجتماعی». پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی. سال 48، شماره 2، صص 132-123.
  2. سراج الطوسی، ابی نصر عبداله بن علی. (1914 م). اللمع فی التصوف. تصحیح رینولد الن نیکلسون. لیدن: بریل.
16- سلطانی، طاهره و میر هاشمی، طاهره. (1398). «بررسی استعارۀ مفهومی جهان هستی، درخت است». ادبیات عرفانی. سال 1398. دوره 11، شماره 20، صص 30-8.

  1. شمس‌الدین تبریزی. (1396). مقالات شمس. تصحیح و تعلیق محمّدعلی موحد. تهران: خوارزمی.
  2. شمیسا، سیروس. (1374). بیان. چاپ پنجم. تهران: فردوس.
  3. عطار، فریدالدین. (1386). تذکرة­الاولیا. تصحیح محمد استعلامی. چاپ هفدهم. تهران: زوّار.
  4. فتوحی، محمود. (1386). بلاغت تصویر. چاپ اول. تهران: سخن.
  5. قشیری، ابوالقاسم عبدالکریم. (1374). ترجمه رساله قشیریه. تصحیح بدیع‌الزمان فروزان فر. تهران: علمی و فرهنگی.
  6. مدنی، امیرحسین. (1394). باز بی‌نیازی. چاپ اول. کاشان و تهران: دانشگاه کاشان و سخنوران.
  7. مستملی بخاری، ابوابراهیم اسماعیل بن محمد. (1366). شرح التعرف لمذهب التصوف. مقدمه، تصحیح و تحشیه محمّد روشن. تهران: اساطیر.
  8. مولوی، جلال‌الدین محمّد. (1379). مثنوی معنوی. چاپ سوم. تهران: قطره.
  9. میبدی، رشیدالدین. (1361-1376). تفسیر کشف الاسرار و عُدّة الابرار. به اهتمام علی‌اصغر حکمت. تهران: امیرکبیر.
  10. واعظ، بتول. (1397). «تحلیل ساختاری و گفتمانی تمثیل در مرصادالعباد». متن پژوهی ادبی. سال 1397. شماره 75، صص 174-151.
  11. هاشمی، زهره. (1392). «زنجیره‌های استعاری محبت در تصوف؛ بررسی دیدگاه صوفیه دربارۀ محبت از قرن دوم تا ششم هجری بر بنیاد نظریۀ استعارۀ مفهومی». نقد ادبی. شماره 6 (22)، صص 48-29.
  12. هجویری، علی بن عثمان. (1391). کشف‌المحجوب. تصحیح محمود عابدی. چاپ هفتم. تهران: سروش.
  13. همدانی، عین القضاه. (1386). تمهیدات. مقدمۀ عفیف عسیران. تهران: منوچهری.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 109
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 173


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب