دانشگاه شهید باهنر کرمان

 آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها447
تعداد مقالات4,557
تعداد مشاهده مقاله5,380,000
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,580,066
منصوری, مجید, پورعظیمی, سعید. (1402). تصحیحِ چند گشتگی در مرزبان‌نامه. , 26(53), 247-280. doi: 10.22103/jll.2023.21139.3049
مجید منصوری; سعید پورعظیمی. "تصحیحِ چند گشتگی در مرزبان‌نامه". , 26, 53, 1402, 247-280. doi: 10.22103/jll.2023.21139.3049
منصوری, مجید, پورعظیمی, سعید. (1402). 'تصحیحِ چند گشتگی در مرزبان‌نامه', , 26(53), pp. 247-280. doi: 10.22103/jll.2023.21139.3049
منصوری, مجید, پورعظیمی, سعید. تصحیحِ چند گشتگی در مرزبان‌نامه. , 1402; 26(53): 247-280. doi: 10.22103/jll.2023.21139.3049

تصحیحِ چند گشتگی در مرزبان‌نامه

نثرپژوهی ادب فارسی
دوره 26، شماره 53، تیر 1402، صفحه 247-280    اصل مقاله (1.46 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jll.2023.21139.3049
نویسندگان
مجید منصوری* 1؛ سعید پورعظیمی2
1دانشگاه اراک
2دانشگاه بوعلی سینا همدان
چکیده
کهن‌ترین دستنویس‌های مرزبان‌نامۀ وراوینی که تا‌ امروز در تصحیح این متن به کار بسته شده قریب به صد و بیست سال پس از تحریر این اثر کتابت شده‌ و از این روست که پس از تصحیح علامه قزوینی و محمّد روشن و برزگرخالقی و کلباسی، هنوز گشتگی‌ها و دشواری‌های متعدد در بخش‌های مختلف این اثر برجای است. شماری از دست‌نویس‌ها در زمانۀ علامه قزوینی ناشناخته بوده و او نتوانسته از آنها بهره ببرد. این دست‌نویس‌ها از چشم مصحّحان دیگر نیز پنهان مانده؛ از جمله نسخۀ کتابخانۀ مَغنیسا در استانبول (به شمارۀ 1324)، نسخۀ کتابخانۀ سالتیکوف شدرین سن‌پترزبورگ روسیه (به شمارۀ 479)، نسخۀ کتابخانۀ ملی ایران (به شمارۀ 31032) که اگرچه متأخر است؛ اما گاه ضبط‌های قابل تأمل و اصیلی دارد. در این مقاله به پشتوانۀ نسخۀ کتابخانۀ ملی ایران چند گشتگی در مرزبان‌نامه تصحیح شده است و در مواردی دیگر، پیشنهادهایی برای تصحیح قیاسی چند تصحیف دیگر مطرح شده و بر اساس شواهدی از مرزبان‌نامه و سایر متون کهن نمونه‌هایی متعدد در تأیید ضبط مقبول آورده‌ایم.
­­
کلیدواژه‌ها
مرزبان‌نامه؛ وراوینی؛ تصحیح؛ تصحیح قیاسی؛ نسخ خطی
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. ابرقوهی، شمس‌الدین ابراهیم. (1364). مجمع‌البحرین. به اهتمام نجیب مایل هروی. تهران: مولی.
  3. ابن‌منظور، ابی‌الفضل جمال‌الدین محمّد. (1955 م). لسان‌العرب. بیروت: دارصادر.
  4. استرآبادی، عزیز بن اردشیر. (1394). بزم و رزم. تصحیح توفیق سبحانی و هوشنگ ساعدلو. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  5. اسفراینی، ابوالمظفر شاهفور. (1375). تاج‌التراجم. تصحیح نجیب مایل هروی. تهران: میراث مکتوب.
  6. امیرخسرو دهلوی. (1343). دیوان. به کوشش م. درویش. با مقدمۀ سعید نفیسی. تهران: جاویدان.
  7. اوحدی اصفهانی مراغی، رکن‌الدین. (1340). کلیات. با تصحیح و مقابله و مقدمۀ سعید نفیسی. تهران: امیرکبیر.
  8. بَقلی شیرازی، روزبهان. (1337). عبهرالعاشقین. تصحیح و مقدّمۀ هانری کربن و محمّد معین. تهران: انستیتو ایران و فرانسه.
  9. بهار، محمّدتقی. (1337). سبک‌شناسی. تهران: امیرکبیر.
  10. پوریزدان، آرزو (1398). «کتابشناسی مرزبان‌نامه». نشریه آینۀ پژوهش. دوره30، شماره 175، صص 112- 134.
  11. توکل بن اسماعیل. (1376). صفوة‌الصفا. تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد. تبریز: زریاب.
  12. جرجانی، حسین بن حسن. (1337). تفسیر گازُر. تصحیح میرجلال الدین حسینی ارموی. بی‌جا: بی‌نا.
  13. دهخدا، علی‌اکبر و همکاران. (1377). لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران.
  14. عبید زاکانی. (1343). کلیات. تصحیح پرویز اتابکی. تهران: زوّار.
  15. زنگی بخاری، محمّدبن محمودبن محمّد. (1374). بستان العقول فی ترجمان المنقول. به کوشش محمّدتقی دانش‌پژوه و ایرج افشار. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  16. خنجی، فضل‌الله بن روزبهان. (1355). مهمان‌نامۀ بخارا. تصحیح منوچهر ستوده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  17. ساوجی، سلمان. (1376). کلیات. به تصحیح عباسعلی وفایی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  18. سمرقندی، دولتشاه. (1337). تذکرة‌الشعراء. بر اساس چاپ براون. به کوشش محمّد عباسی. تهران: کتابفروشی بارانی.
  19. سمرقندی، عبدالرزاق. (1383). مطلع‌السعدین و مجمع‌البحرین. به اهتمام عبدالحسین نوایی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  20. سلطان‌ ولد. (1377). رباب‌نامه. تصحیح علی سلطانی گرد فرامرزی. تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل (دانشگاه تهران).
  21. سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم. (1341). دیوان. به سعی و اهتمام محمّدتقی مدرس رضوی. تهران، کتابخانۀ ابن‌سینا.
  22. شَروانی، بدر بن شمس‌الدین. (1397). دیوان. به تصحیح فاطمه مجیدی. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
  23. ساوجی، سلمان. (1376). کلیات. تصحیح عباسعلی وفایی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  24. صفوی، سام میرزا. (1384). تحفۀ سامی. تصحیح رکن‌الدین همایون‌فرخ. تهران: اساطیر.
  25. ظهیری سمرقندی، محمّدبن علی. (1392). سندبادنامه. تصحیح محمّدباقر کمال‌الدینی. تهران: میراث مکتوب.
  26. ظهیری سمرقندی. (1349). اغراض السیاسة فی اعراض الریاسة. تصحیح جعفر شعار. تهران: دانشگاه تهران.
  27. عوفی، محمّد بن محمّد. (1363). لباب‌الالباب. تصحیح ادوارد براون، با مقدمۀ محمّد قزوینی و سعید نفیسی، ترجمۀ مقدمه: محمّد عباسی، تهران: فخر رازی.
  28. فردوسی، ابوالقاسم. (1366). شاهنامه (دفتر اول). به کوشش جلال خالقی‌مطلق. نیویورک: بنیاد میراث ایران.
  29. فرید احول. (1381). دیوان. تصحیح محسن کیایی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  30. مجتبایی، فتح‌الله. (1390). «چند نکته دربارۀ مرزبان‌نامه: مصنّف و زبان اصلی آن». دوفصلنامۀ علمی تخصصی علامه، سال یازدهم، شمارۀ 33.   ص177-187.
  31. محمد بن عبدالخالق. (بی‌تا). کَنزاللغات. تصحیح سیّدرضا علوی. تهران، کتاب‌فروشی مرتضوی.
  32. المقریزی، تقی‌الدین احمد. (1971). السلوک لمعرفة دُوَل الملوک. تحقیق محمّد عبدالقادر عطا. بیروت: دارالکتب العلمیه.
  33.  منصوری، مجید. (1397). «شرح و بررسی سطرهایی از مرزبان‌نامه». نشریۀ نثرپژوهی ادب فارسی. دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال 20. شمارۀ 42. صص 205- 224.
  34. مولانا، جلال‌الدین. (1371). مکتوبات. تصحیح توفیق سبحانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  35. ناصرخسرو قبادیانی. (1357). دیوان. به اهتمام مجتبی مینوی و مهدی محقق. تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل (دانشگاه تهران).
  36. نظام تبریزی، علی بن محمّد. (1382). بلوهر و بیوذسف. تصحیح محمّد روشن. تهران: میراث مکتوب.
  37. نظام قاری، مولانا محمود. (1359). دیوان البسه. به اهتمام محمّد مشیری. تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران.
  38. نظامی گنجوی. (1320). مخزن‌الاسرار. با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی. تهران: مطبعۀ ارمغان.
  39. نظیری نیشابوری. (1340). دیوان. با مقابله و تصحیح مظاهر مصفا. تهران: امیرکبیر.
  40. واصفی، زین‌الدین محمود. (1349). بدایع‌الوقایع. تصحیح الکساندر بلدروف. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
  41. وصاف الحضره شیرازی، عبداالله. (بی‌تا). تاریخ وصّاف (تجزیة الامصار و تزجیة الاعصـار). دورۀ 5 جلدی. چاپ بمبئی.
  42. وراوینی، سعدالدین. (1310). مرزبان­نامه. به تصحیح و تحشیۀ محمّد بن عبدالوهاب قزوینی. تهران: نشریات کتابخانۀ تهران.
  43. وراوینی، سعدالدین. (1384). مرزبان­نامه. به کوشش خلیل خطیب ‌رهبر. تهران: صفیعلیشاه.
  44. وراوینی، سعدالدین. (1376). مرزبان­نامه. به تصحیح محمّد روشن. تهران: اساطیر.
  45. وراوینی، سعدالدین. (1398). مرزبان­نامه. به تصحیح محمّدرضا برزگرخالقی و عفت کلباسی. تهران: زوّار.
  46. وطواط، رشیدالدین محمّدبن محمّد. (1339). دیوان. تصحیح سعید نفیسی. تهران: کتابفروشی بارانی.
  47. همدانی، رشیدالدین فضل‌الله. (1387). جامع‌التواریخ (تاریخ اسماعیلیان). تصحیح محمّد روشن. تهران: میراث مکتوب.
  48. همدانی، رشیدالدین فضل‌الله. (1394). جامع‌التواریخ. تصحیح و تحشیه محمّد روشن و مصطفی موسوی. تهران: میراث مکتوب.
  49. همدانی، رشیدالدین فضل‌الله. (1389). جامع‌التواریخ (تاریخ سلغریان فارس). تصحیح محمّد روشن. تهران: میراث مکتوب.
  50. همگر یزدی، مجد. (1375). دیوان. به تصحیح و تحقیق احمد کرمی. تهران: ما.
  51. یادنامۀ طبری (1369). تهران: سازمان چاپ و انتشارات ‌وزارت فرهنگ.
  52. یزدی، شرف‌الدین علی. (1336). ظفرنامه. تصحیح محمّد عباسی. تهران: امیرکبیر.
 

نسخه‌های خطی

  1. نسخۀ شمارۀ 479 کتابخانۀ دولتی میخائیل یوگرافوویچ سالتیکوف شدرین سن‌پترزبورگ روسیه. کاتب: محمد بن احمد القزوینی المعروف به مسلمی، تاریخ کتابت: صفر ۷۴۰، خط نسخ، 194 برگ، 15 سطر.
  2. نسخۀ شمارۀ 1324 کتابخانۀ مَغنیسا در ترکیه، کاتب: حسن بن محمد بن محمود بن محمد الزیدی الحسینی الاصفهانی، تاریخ کتابت: اربعین و سبعمائة (740) در قیصریّه، خط نسخ خوش، 189 برگ، 17 سطر.
  3. نسخۀ شمارۀ 686 کتابخانۀ دانشگاه استانبول، کاتب: محسن بن محمد بن محمد بن محمود ابی‌العباس الیزدی. تاریخ کتابت: فی الثانی و العشرین مِن شهر لسنۀ اثنین و اربعین و سبعمائة (742)، خط نسخ. 218 برگ، 15 سطر.
  4. نسخۀ شمارۀ 384 کتابخانۀ ملی فرانسه. تاریخ کتابت: غَرّۀ شعبان ثلاث و ثلثین و ثمانمائة (833)، خط نسخ، 160برگ، 19 سطر.
  5. نسخۀ شمارۀ 1371 کتابخانۀ ملی فرانسه. کاتب: ابن‌خواجه علی محمدکاظم، تاریخ کتابت: اواخر شهر ذی‌الحجة الحرام سنۀ خمس سبعین و الف (1075)، خط نستعلیق خوش، 154 برگ، 17 سطر.
  6. نسخۀ شمارۀ 31032 کتابخانۀ ملی ایران. بدون انجامه، خط نسخ، 331 برگ، 14 سطر.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 253
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 170


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب