دانشگاه شهید باهنر کرمان

 آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها447
تعداد مقالات4,557
تعداد مشاهده مقاله5,380,005
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,580,078
اتونی, بهزاد. (1402). ضرورت بازنگری در تصحیح روایت قهوه‌خانه‌ایِ حمزه‌نامه موسوم به «افسانة قهوه‌‌خانه». , 26(54), 1-41. doi: 10.22103/jll.2023.21781.3074
بهزاد اتونی. "ضرورت بازنگری در تصحیح روایت قهوه‌خانه‌ایِ حمزه‌نامه موسوم به «افسانة قهوه‌‌خانه»". , 26, 54, 1402, 1-41. doi: 10.22103/jll.2023.21781.3074
اتونی, بهزاد. (1402). 'ضرورت بازنگری در تصحیح روایت قهوه‌خانه‌ایِ حمزه‌نامه موسوم به «افسانة قهوه‌‌خانه»', , 26(54), pp. 1-41. doi: 10.22103/jll.2023.21781.3074
اتونی, بهزاد. ضرورت بازنگری در تصحیح روایت قهوه‌خانه‌ایِ حمزه‌نامه موسوم به «افسانة قهوه‌‌خانه». , 1402; 26(54): 1-41. doi: 10.22103/jll.2023.21781.3074

ضرورت بازنگری در تصحیح روایت قهوه‌خانه‌ایِ حمزه‌نامه موسوم به «افسانة قهوه‌‌خانه»

نثرپژوهی ادب فارسی
دوره 26، شماره 54، دی 1402، صفحه 1-41    اصل مقاله (1.27 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jll.2023.21781.3074
نویسنده
بهزاد اتونی*
گروه زبان و ادبیات فارسی- دانشکده علوم انسانی- دانشگاه آیت الله بروجردی- بروجرد
چکیده
یکی از محبوب‌ترین قصه‌های بلند عامیانة فارسی، قصة امیرحمزه است که طی قرون متمادی، تحریرهای گوناگونی از آن به زبان‌های عربی، فارسی، هندی، اردو، ترکی و کردی صورت پذیرفته است. از این قصّه، تحریرها و نسخ متعددی به زبان فارسی در دست است که بعضاً ناقصند و سرانجامِ قصه، نامشخص. ظاهراً یکی از متأخّرترینِ این نسخ، نسخه‌ای است که توسط کاتبی کم‌سواد امّا خوش‌ذوق به نام مشهدی باقر بازاری در شعبان 1239 ق کتابت شده و اخیراً به همّت معصومة طالبی، تصحیح و با عنوان «افسانة قهوه‌خانه» به چاپ رسیده است. با وجود تلاش‌های مصحح، ایراداتی چند، بر تصحیح این کتاب وارد است که نگارنده در این مقاله، ضرورتِ بازنگری در آن را یادآور می‌شود. از آنجا که نسخة موردِ استفادة مصحح، نسخه‌ای یگانه بوده است، از این‌روی، به علت نبودِ نسخه‌ای دیگر از اثر، نگارندة این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره‌گیری از مواردی چون: ویژگی‌های سبک‌شناسانه، منابع نقالی، منابعِ همعصر با نسخة مورد نظر، دیوان‌های اشعاری که کاتب در اثرِ خود از آن‌ها استفاده کرده است و حتی اشاراتی که در خودِ کتاب به برخی مسائل شده است، پیشنهادهایی را برای بازنگری در بخش‌هایی از تصحیح و تعلیق افسانة قهوه‌خانه ارائه می‌دهد. نتیجة این پژوهش، علاوه بر نمایاندنِ ضبط درست برخی واژگان، جملات و ابیات، شامل ضرورت و لزومِ افزودن سرنویس در متن، حذف اغلاط فراوان املایی که در پانویس آمده است، عدم تغییر بعضی واژگانِ نسخه اساس، معنی کردن واژگان دشوار و غریب و اضافه کردن فهرست نمایه‌ها در انتهای کتاب نیز می‌شود .
کلیدواژه‌ها
امیر حمزه؛ افسانة قهوه‌خانه؛ تصحیح؛ مشهدی باقر بازاری
مراجع
فهرست منابع

الف.منابع فارسی

  1. اتونی، بهزاد. (1400). «پیشنهادهایی دربارۀ تصحیح منظومۀ شاهنامۀ اسدی (زرین‌قبانامه)». متن‌شناسی ادب فارسی. سال 58. سال 13. شماره 2 (پیاپی 50): 53-74.
  2. انصاف‌پور، غلامرضا. (1353). تاریخ و فرهنگ زورخانه. تهران: انتشارات فرهنگ و هنر مرکز مردم‌شناسی ایران. 
  3. امیر حمزة صاحبقران (شامل کتاب‌های نوشیروان‌نامه،کوچک باختر، بالا باختر، ایرج‌نامه، طلسم هوش‌ربا، صندلی‌نامه، تورج‌نامه و لال‌نامه. ( 1881-1915). به روایتِ محمدحسین جاه، احمدحسین قمر و تصدق حسین. زبان اثر: اردو. هندوستان: چاپخانة منشی نول کِشور.
  4. امیر حمزة صاحبقران. (1394). تهران: ققنوس.
  5. برهان تبریزی، محمد حسین. (1362). برهان قاطع. به اهتمام م. معین. ج 3. تهران: امیرکبیر.
  6. بهار، لاله تیک چند. (1380). بهار عجم. تصحیح کاظم دزفولیان. تهران: طلایه.
  7. تاریخ گیتی‌گشا. (1316 ه.ق). به کتابت علی وزیری. شیراز: انتشارات کتابخانة معرفت.
  8. تاریخ گیتی‌گشا. (1327 ه.ق). بمبئی: (بی­جا).
  9. تتوی، عبدالرشید. (1386). فرهنگ رشیدی. تصحیح اکبر بهداروند. تهران: سیمای دانش.
  10. حافظ. (بی‌تا). دیوان. به کوشش غنی و قزوینی. تهران: زوّار.
  11. حمزه اصفهانی. (1346). تاریخ پیامبران و شاهان (سنی‌الملوک الارض و الانبیا). ترجمۀ جعفر شعار، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
  12. حمزه‌نامه. (بی­تا). زبان اثر: کردی. نسخة کتابخانة دانشگاه تهران به شمارة 1/13151-ف .  فهرست میکروفیلم‌های کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران به شمارة 2/85.
  13. خدامی افشاری، رشید و عبدالله طلوعی آذر و محمدامیر عبیدی‌نیا. (1398). «بررسی تطبیقی حمزه‌نامه با حمزه‌البهلوان. منشأ قصه، شخصیت اصلی، محتوا و گونه». ادبیات تطبقی. دور 11. شماره 21: 23-46.
  14. خواجوی کرمانی، ابوالعطا کمال‌الدین محمود. (1374). دیوان. به کوشش سعید قانعی. تهران: بهزاد.
  15.  دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغت‌نامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  16. ذوالفقاری، حسن و فاطمه فرخی. (1389). «ساختار بن‌مایه‌های حمزه‌نامه». نقد ادبی، ش 11 و 12. صص 205-232.
  17. رامپوری، غیاث‌الدین محمد. (1388). غیاث‌اللغات. به کوشش منصور ثروت. تهران: امیرکبیر.
  18. رموز حمزه. (بی­تا). تهران: کارخانة میرزا علی‌اکبر باسمه.
  19. رموز حمزه. (بی­تا). تبریز: نشر ماکنه جدید.
  20. رموز حمزه. (1321 ه.ق). چاپ به صورت مصوّر در مطبعة حاجی احمد آقا(مؤید العلما).
  21. رموز حمزه و ماجراهای عمرو عیار. (1392). گزینش و ویرایش علیرضا ذکاوتی قراگوزلو. تهران: معین.
  22.  زریری اصفهانی، عباس. (1396). شاهنامه نقالان. به کوشش جلیل دوستخواه. تهران: ققنوس.
  23.  زرین‌قبانامه. (1393). تصحیح و مقدمۀ سجاد آیدنلو. تهران: سخن.
  24.  سعیدی، سیدمصطفی (1399). طومار شاهنامه. 2 ج. تهران: خوشنگار.
  25.  شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1381). «نگاهی به طراز الاخبار». نامۀ بهارستان. سال سوم. شمارۀ اول. دفتر پنجم. بهار و تابستان: 109-122.
  26.  شاهنامۀ هفت لشکر. (1400). تصحیح و توضیحات محمد جعفری قنواتی و زهرا محمد حسنی صغری. تهران: خاموش.
  27.  طرسوسی، ابوطاهر. (1380). ابومسلم‌نامه. به کوشش حسین اسماعیلی. تهران: معین، قطره- انجمن ایران‌شناسی فرانسه.
  28.  طومار کهن شاهنامۀ فردوسی. (1395). نوشتۀ جمشید صداقت‌نژاد. تهران: دنیای کتاب.
  29. طومار نقالی شاهنامه. (1391). ویرایش سجاد آیدنلو. تهران: به‌نگار.
  30. عبدالهی، نیلوفرسادات. (1397). «کارکرد سرنویس‌های نسخۀ فلورانس در بازنویسی داستان‌های شاهنامه». پژوهش‌نامه نسخه‌شناسی متون نظم و نثر فارسی. سال سوم، شماره هشتم. صص: 107-132.
  31. فخرالزمانی قزوینی، عبدالنبی. (1392). طرازالاخبار. تصحیح سیدکمال حاج سیدجوادی، با همکاری حسن یاسینی. تهران: فرهنگستان هنر.
  32. فخرالزمانی قزوینی، عبدالنبی. (1340). تذکرۀ میخانه. تصحیح احمد گلچین معانی. تهران: اقبال.
  33. فردوسی، ابوالقاسم. (1384). شاهنامه. به کوشش جلال خالقی مطلق و محمود امیدسالار. نیویورک: بنیاد میراث ایران
  34. فصیحی هروی. (1383). دیوان. به اهتمام ابراهیم قیصری. تهران: امیرکبیر.
  35. قصۀ حمزه. (1347). به کوشش جعفر شعار. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  36. کلیات حمزه‌نامه. ( بی­تا). تبریز: سازمان چاپ انتشارات فردوسی.
  37. کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی، ابوالفضل. (1348). دیوان. به اهتمام حسین بحرالعلومی. تهران: انتشارات کتابفروشی دهخدا.
  38. محمد پادشاه. ( 1363). فرهنگ آنندراج، زیر نظر محمد دبیرسیاقی، تهران، انتشارات کتابفروشی خیام.
  39. محجوب، محمدجعفر. (1386). ادبیات عامه ایران. به کوشش حسن ذوالفقاری. تهران: چشمه.
  40. مشهدی باقر بازاری. (1401). افسانۀ قهوه‌خانه. مقدمه و تصحیح معصومه طالبی. تهران: خاموش.
  41. معین، محمد. ( 1387). فرهنگ معین. 6 ج. تهران: امیر کبیر.
  42. منجّد، صلاح‌الدین (1379). «روش تصحیح نسخه‌های خطی»، ترجمۀ حسین خدیوجم. آیینه میراث. شماره 3 و 4: 103-111.
  43. نظامی گنجوی. ( 1389). کلیات نظامی گنجوی. تصحیح وحید دستگردی. تهران: طلایه.
  44. نظیری نیشابوری، محمدحسین. (1379). دیوان. به کوشش محمدرضا طاهری. تهران: نگاه.
  45. نفیسی، علی‌اکبر. (1355). فرهنگ نفیسی. تهران: کتابفروشی خیام.
  46. نوشیروان‌نامه. (بی­تا). ترجمة بندیکا هندهور بن‌سعدانکو پنچانیخان به زبان اردو. نسخة کتابخانة مجلس شورای اسلامی به شمارة 5760
  47. وفایی، سعید. (1398). «شگردهای طنز شنیداری در داستان‌های امیر حمزه». فرهنگ مردم ایران. ش 56. صص 65-94.
  48. هفت لشکر. (1377). تصحیح مهران  افشاری و مهدی مدائنی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 156
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 229


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب