آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,380,005 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,078 |
بچّه‌خوانی در ادبیات عامه | ||
| مجله مطالعات ایرانی | ||
| مقاله 10، دوره 22، شماره 43، شهریور 1402، صفحه 309-333 اصل مقاله (669.67 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2023.4060 | ||
| نویسندگان | ||
| مسلم نادعلیزاده1؛ حسن ذوالفقاری2 | ||
| 1استادیار زبان و ادبیات فارسی دپارتمان زبان دانشگاه بین‌المللی اهل‌بیت(ع)، تهران | ||
| 2استاد | ||
| چکیده | ||
| چکیده بچّه‌خوانی اصطلاحی است مربوط به دو حوزة ادبیات عامه: تعزیه (شبیه‌خوانی) و ادبیات مکتب‌خانه‌ای. در تعزیه کودکانی که در نقش‌هایی همچون طفلان مسلم، سکینه و رقیه شبیه‌خوانی می‌کنند، اصطلاحاً بچّه‌خوان نامیده می‌شوند و در ادبّات مکتب‌خانه‌ای نیز منظور از بچّه‌خوانی، کتاب‌هایی است که برای آموزش کودکان در دورۀ قاجار و اوایل پهلوی به صورت منظوم و منثور تألیف می‌شده است. در این مقاله، پس از تبیین این اصطلاح در تعزیه و ادبیات مکتب‌خانه‌ای، به ابعاد مختلف موضوع پرداخته و کوشش شده است تا جوانب مختلف مسئله، جستارگشایی شود. با این هدف، شیوۀ آموزش و تربیت کودکان در شبیه‌خوانی به منظور ایفای نقش‌های گوناگون و نیز منابع و مواد درسی در مکتب‌خانه‌ها بررسی می‌شود. پیش از این دربارۀ بچّه‌خوانی، صرفاً اطّلاعاتی پراکنده وجود داشته است و مقالۀ حاضر، از حیث پرداختن مستقل به این موضوع، اهمیت دارد. روش تحقیق در این نوشتار، توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری اطّلاعات، کتابخانه‌ای و سندپژوهی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: ادبیات عامه؛ بچّه‌خوانی؛ تعزیه؛ مکتب‌خانه | ||
| اصل مقاله | ||
|
| ||
| مراجع | ||
|
ب‍ن‍ج‍ام‍ی‍ن، س‍ام‍‍وئ‍ل گ‍ری‍ن وی‍لر. (1391). ایران و ایرانیان (عصر ناصرالدّینشاه)، ترجمۀ محمّدحسین کردبچّه، چاپ دوم، تهران: انتشارات اطّلاعات.
ذوالفقاری، حسن و حیدری، محبوبه. (1395). ادبیّات مکتب‌خانه‌ای ایران (سه مجلّد)، تهران، رشدآوران، چاپ نخست زمستان ۱۳۹۱. (چاپ دوم ـ اوّل ناشر)، تهران: نشر چشمه.
ذوالفقاری، حسن. (1389). بچّه‌خوانی، دایره المعارف بزرگ اسلامی، تهران: انتشارات دایره المعارف بزرگ اسلامی.
چینی‌چیان، تینا. (1390). «موافق‌خوان از تعزیۀ حسینی می‌گوید: تعزیه متولّی ندارد». گفتگوی روزنامۀ شرق با مظفّر قربان‌نژاد، دریافت‌شده در ۱۴ آذر.
حسینی، عبّاس. (1388) «بچّه‌خوانی، نخستین کتاب‌های مصوّر کودک و فرهنگ عامه در ایران»، فصلنامۀ گلستان هنر، شمارۀ ۱۵ (بهار)، صص ۸۷ تا ۹۶.
شهیدی، عنایت‌الله. (1380). پژوهشی در تعزیه و تعزیه‌خوانی از آغاز تا پایان دورۀ قاجار در تهران، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
قاسمی پویا، اقبال. (1377). مدارس جدید در دورۀ قاجار، بانیان و پیشروان، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
کاشفی خوانساری، سیّد علی. (1380). «بچّه‌خوانی‌های قرن سیزده قمری»، پژوهش‌نامۀ ادبیات کودک و نوجوان، تابستان، شمارۀ 25، تابستان، صص 81 – 85.
مارزلف، اولریش. (1387). فرهنگ مردم؛ ادبیات عامیانه فارسی در دورۀ قاجار، ترجمۀ عبّاس امام، پاییز و زمستان، شمارۀ 27 و 28 ، صص 93 ـ117.
مجلّلی، اسماعیل. (1397). شبیه‌نامه، چاپ اوّل، تهران: فکر بکر.
محجوب، محمّدجعفر. (1382). (به کوشش حسن ذوالفقاری)، ادبیّات عامیانۀ ایران (دو مجلّد)، تهران: چشمه.
محمّدی، محمّدهادی و زهره قایینی. (1380). تاریخ ادبیّات کودکان، ادبیّات کودکان در دورۀ مشروطه (جلدهای ۳ و ۴)، چاپ نخست، تهران:. چیستا.
مشحون، حسن. (1350). م‍وس‍ی‍ق‍ی م‍ذه‍ب‍ی و ن‍ق‍ش آن در ح‍ف‍ظ و اش‍اع‍ۀ م‍وس‍ی‍ق‍ی م‍لّ‍ی ایران، شیراز: بی‌نا.
مصاحب،غلامحسین. (1380). دایره المعارف فارسی، تهران: امیرکبیر.
معیّرالممالک، دوستعلی‌خان. (1362). یادداشت‌هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدّینشاه، چاپ دوم، تهران: نشر تاریخ ایران.
نادعلیزاده، غلامعلی. (1395 الف). این رستخیز عام، مجلّدات 6 و 7. تهران: انتشارات خیمه.
نادعلیزاده، غلامعلی. (1395 ب). این رستخیز عام، مجلّدات 9 و 10. تهران: انتشارات خیمه.
ناصربخت، محمّدحسین. (1386). نقش‌پوشی در شبیه‌خوانی، چاپ اوّل، تهران: نمایش. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 129 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 116 |
||