دانشگاه شهید باهنر کرمان

 آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها447
تعداد مقالات4,557
تعداد مشاهده مقاله5,380,001
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,580,066
حیدری, سلیمان, دریکوندی, رضا. (1402). تحلیلی بر کارکردهای سیاسی–نظامی تفریحات عصر سلجوقی. , 22(44), 343-369. doi: 10.22103/jis/jis.2023.4131
سلیمان حیدری; رضا دریکوندی. "تحلیلی بر کارکردهای سیاسی–نظامی تفریحات عصر سلجوقی". , 22, 44, 1402, 343-369. doi: 10.22103/jis/jis.2023.4131
حیدری, سلیمان, دریکوندی, رضا. (1402). 'تحلیلی بر کارکردهای سیاسی–نظامی تفریحات عصر سلجوقی', , 22(44), pp. 343-369. doi: 10.22103/jis/jis.2023.4131
حیدری, سلیمان, دریکوندی, رضا. تحلیلی بر کارکردهای سیاسی–نظامی تفریحات عصر سلجوقی. , 1402; 22(44): 343-369. doi: 10.22103/jis/jis.2023.4131

تحلیلی بر کارکردهای سیاسی–نظامی تفریحات عصر سلجوقی

مجله مطالعات ایرانی
مقاله 13، دوره 22، شماره 44، دی 1402، صفحه 343-369    اصل مقاله (984.79 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis/jis.2023.4131
نویسندگان
سلیمان حیدری* 1؛ رضا دریکوندی* 2
1گروه آموزشی تاریخ دانشگاه شیراز
2دانش آموخته دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی
چکیده
سلاطین سلجوقی به فراخور روحیۀ اشرافی‌گری معمول زمانه و نیاز فطری انسان به تفریح، از سرگرمی‌های متنوعی همچون شکار، چوگان و شطرنج برای گذراندن اوقات فراغت خویش استفاده می‌کردند. این تفریحات صرفاً دارای ماهیت نشاط‌بخشی نبودند، بلکه برخی از آن‌ها متأثر از ساختار سیاسی پیچیده و بحران‌آفرین عصر سلجوقی که دارای مشخصه‌هایی مانند چندگانگی و پراکندگی مراکز قدرت، رقابت‌های زنجیروار مدعیان سلطنت و کشمکش‌های نظامیان و دیوانیان بود، دارای ماهیت سیاسی–نظامی نیز بودند. پژوهش حاضر تلاش دارد با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای، کارکردهای سیاسی–نظامی تفریحات مرسوم عصر سلجوقی را به روش توصیفی–تحلیلی مورد بررسی قرار دهد. یافته‌ها بیانگر این است که اکثر گونه‌های تفریحی دورۀ سلجوقی دارای کارکردهای متنوع سیاسی–نظامی بوده‌اند. این کارکردها باتوجه به پیامدهایی که به همراه داشتند، از دو جهت مثبت و منفی قابل بررسی هستند. کارکردهای مثبت شامل افزایش توان رزمی سپاه، مشروعیت‌بخشی به سلاطین، حفظ و ارتقای جایگاه کارگزاران حکومتی، تبرئۀ مغضوبان و نقش‌آفرینی در بهبود مناسبات نهاد سلطنت با زیردستان خویش بودند. نقش‌آفرینی در زمینه عزل و نصب سلاطین و حاکمان محلی و برکناری یا قتل کارگزاران حکومتی نیز دو کارکرد سیاسی منفی این تفریحات محسوب می‌شدند.
کلیدواژه‌ها
تفریحات؛ شکار؛ کارکرد سیاسی؛ ضیافت؛ سلجوقیان؛ طنزپردازی
مراجع
ابن­اسفندیار، محمد بن حسن. (1366). تاریخ طبرستان. تصحیح عباس اقبال آشتیانی. تهران: پدیدۀ خاور.

  1. ابن­اثیر، عزالدین. (1371). تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران. ترجمۀ عباس خلیلی و ابوالقاسم حالت. تهران: مؤسسۀ مطبوعات علمی.
  2. ابن­خلدون، عبدالرحمن. (1383). العبر. ترجمۀ عبدالحمید آیتی. چ 2. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  3. ابن­سینا، حسین بن عبدالله. (1387). ترجمه و شرح حفظ­الصحه. شارح و مترجم عبدالکریم قزوینی. تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران.
  4. ابن­واصل، عمادالدین محمد بن سالم. (1388). تاریخ ایوبیان. ترجمۀ پرویز اتابکی. تهران: علمی و فرهنگی.
  5. اخوینی­بخاری، ابوبکر. (1344). هدایه­المتعلمین فی الطب. به اهتمام جلال متینی. مشهد: دانشگاه فردوسی.
  6. ازرقی­، ابوبکر. (1336). دیوان اشعار. تصحیح مقابله و مقدمه سعید نفیسی. تهران: کتابفروشی زوار.
  7. 8. بحرالفوائد. (1345). به کوشش محمدتقی دانش­پژوه. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  8. بنداری، فتح بن علی. (1356). تاریخ سلسلۀ سلجوقی. ترجمۀ محمد حسین جلیل. تهران: بی­نا.
  9. تتوی، احمد و قزوینی، آصف­خان. (بی­تا). تاریخ الفی. بی­جا: بی­نا.
  10. توران، عثمان. (1395). سلجوقیان. ترجمۀ پرویز زارع شاهمرسی. تبریز: اختر.
  11. جرجانی، اسماعیل بن حسن. (1391). ذخیرۀ خوارزمشاهی. قم: مؤسسۀ احیاء طب طبیعی.
  12. جوینی، عطاملک بن محمد. (1385). تاریخ جهانگشای. تصحیح محمد قزوینی. تهران: دنیای کتاب.
  13. حائری، مجدالدین محمد بن ابیطالب. (1342). زینه­المجالس. تصحیح احمد احمدی. تهران: کتابفروشی سنائی.
  14. حسینی، علی بن ناصر. (1380). زبده­التواریخ. ترجمۀ رمضان­علی روح­اللهی. تهران: ایل شاهسون بغدادی.
  15. حسینی یزدی، محمد بن عبدالله بن نظام (1326). العراضه فی الحکایه السلجوقیه. القاهره: مطبعه المعارف.
  16. حسینی منشی، محمد میرک بن مسعود (1385). ریاض­الفردوس خانی، تصحیح ایرج افشار، تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار.
  17. خواندمیر، غیاث­الدین بن همام­الدین (1380). حبیب­السیر، تصحیح محمد دبیرسیاقی، چ 4، ج 2، تهران: بی­نا.
  18. خواندمیر، غیاث­الدین بن همام­الدین. (1355). دستورالوزراء. تصحیح سعید نفیسی. تهران: اقبال.
  19. رازی، محمد بن زکریا. (1387). المنصوری فی الطب. ترجمۀ محمدابراهیم ذاکر. تصحیح حازم بکری­صدیقی. تهران: دانشگاه علوم پزشکی تهران.
  20. راوندی، محمد بن علی بن سلیمان. (1363). راحه الصدور و آیه السرور. تصحیح محمد اقبال. چ 2، تهران: کتابفروشی علی اکبر علمی.
  21. سومر، فاروق. (1390). تاریخ غزها. ترجمۀ وهاب ولی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  22. شبانکاره­ای، محمد بن علی بن محمد. (1363). مجمع­الانساب. تصحیح میرهاشم محدث. تهران: امیرکبیر.
  23. طوسی، ابوعلی حسن. (1347). سیرالملوک. به اهتمام هیوبرت دارک. چ 2. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  24. عنصرالمعالی، کیکاووس بن اسکندر. (1335). قابوسنامه. تصحیح، مقدمه و حواشی امین­الدین بدری. تهران: کتابفروشی ابن­سینا.
  25. عوفی، محمد. (1335). لباب­الالباب. تصحیح سعید نفیسی. تهران: ابن­سینا.
  26. غفاری­کاشانی، احمد بن محمد. (1404 ق). تاریخ نگارستان. تصحیح مرتضی مدرس گیلانی. تهران: کتابفروشی حافظ.
  27. قمی، نجم­الدین ابورجا. (1363). تاریخ­الوزراء. تصحیح محمدتقی دانش­پژوه. تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
  28. کرمانی، افضل­الدین ابوحامد. (1373). سلجوقیان و غز در کرمان. تحریر میرزا محمد ابراهیم خبیصی. تصحیح محمد ابراهیم باستانی پاریزی. تهران: کورش.
  29. گومیلف، لئو نیکلایوویچ. (1396). تاریخ توران. ترجمۀ پرویز زارع شاهمرسی. چ 2. تبریز: اختر.
  30. مراغی، عبدالهادی. (1388). منافع حیوان. به کوشش محمد روشن. تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار.
  31. میرخواند، محمد بن خاوندشاه بن محمود. (1385). روضه­الصفا. تصحیح و تحشیه جمشید کیانفر. تهران: اساطیر.
  32. نظامی، احمد بن عمر. (بی­تا). چهارمقاله. تصحیح محمد قزوینی. به کوشش محمد معین. تهران: ارمغان.
  33. نیشابوری، ظهیرالدین. (1390). سلجوقنامه. تصحیح میرزا اسماعیل افشار و محمد رمضانی. تهران: اساطیر.
  34. همدانی، رشیدالدین فضل­الله. (1386). جامع­التواریخ (تاریخ آل­سلجوق). تصحیح محمد روشن، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
  35. یزدی، شهاب­الدین حسن. (1399). جامع­التواریخ حسنی. تصحیح بُلنت اوزقوزو گودنلی. تهران: ترجمه و نشر آثار هنری متن.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 158
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 122


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب