دانشگاه شهید باهنر کرمان

 آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها447
تعداد مقالات4,557
تعداد مشاهده مقاله5,379,978
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,580,057
کردکتولی, مصطفی, مهدوی, ملیحه, مهدیان, مسعود. (1402). نشانه‌شناسی دوستی حق در متون منثور عرفانی با تأکید بر کتاب شرح‌التعرف لمذهب التصوف. , 26(54), 203-236. doi: 10.22103/jll.2024.22187.3090
مصطفی کردکتولی; ملیحه مهدوی; مسعود مهدیان. "نشانه‌شناسی دوستی حق در متون منثور عرفانی با تأکید بر کتاب شرح‌التعرف لمذهب التصوف". , 26, 54, 1402, 203-236. doi: 10.22103/jll.2024.22187.3090
کردکتولی, مصطفی, مهدوی, ملیحه, مهدیان, مسعود. (1402). 'نشانه‌شناسی دوستی حق در متون منثور عرفانی با تأکید بر کتاب شرح‌التعرف لمذهب التصوف', , 26(54), pp. 203-236. doi: 10.22103/jll.2024.22187.3090
کردکتولی, مصطفی, مهدوی, ملیحه, مهدیان, مسعود. نشانه‌شناسی دوستی حق در متون منثور عرفانی با تأکید بر کتاب شرح‌التعرف لمذهب التصوف. , 1402; 26(54): 203-236. doi: 10.22103/jll.2024.22187.3090

نشانه‌شناسی دوستی حق در متون منثور عرفانی با تأکید بر کتاب شرح‌التعرف لمذهب التصوف

نثرپژوهی ادب فارسی
دوره 26، شماره 54، دی 1402، صفحه 203-236    اصل مقاله (1.17 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jll.2024.22187.3090
نویسندگان
مصطفی کردکتولی* 1؛ ملیحه مهدوی2؛ مسعود مهدیان3
1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران.
2استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران.
3استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران.
چکیده
مبحث دوستی حضرت حق یکی از مهم‌ترین و زیباترین مباحث عرفان اسلامی است.به اعتقاد عرفا اساس عرفان بر پایه دوستی خداوند است و شرح التعرف یکی از امهات متون عرفانی، مشحون از مفاهیم مربوط به دوستی حضرت حق است. مستملی بخاری، صاحب این کتاب، هر عملی را با ترازوی محبت می‌سنجد و آگاهی از لوازم محبت را برای سالک طریق لازم می‌داند.دراین پژوهش، نظر مستملی درمورد پیش نیاز‌ها، لوازم و نشانه‌های دوستی خداوند مورد بررسی و استنتاج قرار خواهد گرفت. یافته‌های پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای نشان داد از نظر مستملی دم زدن از محبت الهی چندان ساده نیست و رسیدن به این مقام به مقدمات و تمهید لوازمی نیاز دارد برخی از این ابزار و تمهیدات عبارتند از: خودشناسی و دانستن علت آفرینش انسان، چگونه اشرف مخلوقات بودن و مسجود فرشتگان شدن او، تلاش برای شناخت خداوند، رفع موانع خصوصاً مخالفت با نفس، صفای قلب یافتن و خالی شدن از غیر حضرت دوست، حیا داشتن در حضور حق و تلاش برای شناخت او. مستملی در ادامه معتقد است با چنین نشانه‌هایی می‌توان به شناخت دوستان حقیقی خداوند نایل گردید.دوستانی که دارای شاخص‌هایی همچون ذکر و طاعت و عبادت مستمر خداوند، توکل و اعتماد به حکمت او، بی‌مرادی، نرنجیدن از بلا و امتحان الهی، رضا دادن به قضای الهی، ایثار جان و مال و فرزند و آبرو درراه او، خوف از هیبت و حضور خداوند، رجا به کرم حضرت دوست، تضرع و زاری و اظهار عجز و نیاز شبانه در پیشگاه او هستند.
کلیدواژه‌ها
خداوند؛ دوستی؛ عرفان اسلامی؛ مستملی بخاری؛ نشانه‌شناسی
مراجع
فهرست منابع

الف.منابع فارسی

  1. قرآن کریم. (1400). به کوشش عثمان طه، تهران: اندیشه.
  2. نهج‌الفصاحه. (1398)، ترجمة علی اکبر میرزایی، چاپ سوم، قم: پرهیزکار.
  3. افلاکی، احمد. (1401)، مناقب‌العارفین. چاپ دوم، تهران: دوستان.
  4. امین، احمد و رئیسی نافچی، راضیه. (1397). «بررسی تطبیقی سیره اهل بیت (ع) در شرح التعرف لمذهب التصوف مستملی بخاری و تذکره الاولیای عطار». مجله پژوهش‌نامة علوی، دورة 9، شمارة 2، صص: 1-28.
  5. انصاری، خواجه عبدالله. (1389). مجموعة رسایل فارسی. به کوشش محمّد سرور مولایی. چاپ سوم، تهران: توس.
  6. بقلی شیرازی، روزبهان. (1399). شرح شطحیات. ترجمة محمدعلی امیرمعزی. چاپ هشتم. تهران: طهوری.
  7. بن‌عثمان، محمود. (1381). مفتاح‌الهدایه و مصباح‌العنایه. به کوشش منوچهرمظفریان. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
  8. بوزجانی، درویش‌علی. (1396). روضه‌الریاحین. به کوشش حسن نصیری جامی.  تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  9. جام، احمد. (1369). منتخب سراج السائرین. به کوشش علی فاضل. مشهد: آستان قدس رضوی.
  10. جامی، عبدالرحمن. (1380). مرقع نی‌نامه. به کوشش مظفّر بختیار. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  11. حلی، بن فهد. (1388). آداب راز و نیاز به درگاه بی‌نیاز. ترجمة محمّدحسین ناییجی. چاپ دوم، تهران: مطبوعات دینی.
  12. خمینی، روح‌الله. (1400). آداب‌الصلاة. چاپ سیزدهم. قم: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  13. راز شیرازی، ابوالقاسم. (1387). منهاج أنوارالمعرفه فی شرح مصباح‌الشریعه. به کوشش سیدمحمّد جعفر باقری. چاپ ششم. تهران: خانقاه.
  14. طباطبایی، محمدحسین، (1396)، مجموعة رسایل. به کوشش سید هادی خسروشاهی. چاپ چهارم. قم: بوستان کتاب.
  15. عطار نیشابوری، فریدالّدین. (1398). تذکرة الاولیا. چاپ سوم. تهران: کومه.
  16. غزالی، ابوحامد محمد. (1393). احیاء علوم الدّین. ترجمة موید الدّین خوارزمی. تهران: فردوس
  17. فروزانفر، بدیع الزمان. (1402). شرح مثنوی شریف. چاپ سوم. تهران، زوار.
  18. فروغی مقدم، بهجت و اجیه، تقی. (1398). «رویکرد شرح التعرف به داستان حضرت آدم(ع)». مجله فنون ادبی، دورة 11، شمارة 2، صص: 37-50.
  19. قمی، شیخ عباس. (1384). کلیات مفاتیح الجنان. ترجمة مهدی الهی قمشه‌ای. چاپ چهارم. قم: ام ابیها.
  20. محمدی، مریم؛ صفاری، محمدشفیع و سمیع‌زاده، رضا. (1399). «حکایت‌پردازی؛ یکی از ویژگی‌های سبکی شرح تعرف». مجله سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، شمارة 56، صص: 103-123.
  21. مستملی، ابوابراهیم اسماعیل بن محمد. (1363). شرح‌التعرف لمذهب‌التصوف. به تصحیح محمد روشن. تهران: اساطیر.
  22. ملاصدرا، صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی. (1388). عرفان وعارف نمایان. ترجمة محسن بیدارفر. چاپ یازدهم. تهران: الزهرا(س).
  23. مولوی، جلال الدین. (1397). مثنوی معنوی. چاپ دوم. تهران: پارمیس.
  24. میبدی، رشیدالدین ابوالفضل.(1393).کشف‌الاسرار وعدة­الابرار. به کوشش علی ‌اصغر حکمت. تهران: امیرکبیر.
  25. میهنی، محمدبن منور. (1400). اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی‌سعید. به کوشش محمدرضا شفیعی کدکنی. چاپ سیزدهم. تهران: آگاه.
  26. نراقی، ملااحمد. (1400). معراج­السعادة. به کوشش کاظم عابدینی مطلق. چاپ چهارم. تهران: جمال.
  27. نسفی، عزیزالدین. (1399). الانسان الکامل. ترجمة سید ضیاءالدین دهشیری. چاپ شانزدهم. تهران: طهوری.
  28. هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان. (1393). کشف‌المحجوب. به کوشش محمود عابدی. چاپ نهم. تهران: سروش.
  29. یاوری، فرامرز و صدری‌نیا، باقر (1395). «مبانی کلامی «شرح التعرف»: اشاعره و ماتریدیه»، مجله ادیان و عرفان. دورة 49، شمارة 2، صص: 279-297.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 110
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 131


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب