آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,380,000 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,066 |
بازتاب ساختار و واژه های «سرود مروارید» در دیوان حافظ. | ||
| مجله مطالعات ایرانی | ||
| دوره 23، شماره 45، تیر 1403، صفحه 135-159 اصل مقاله (990.76 K) | ||
| نوع مقاله: علمی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2024.22220.2537 | ||
| نویسنده | ||
| علی اصغر زارعی* | ||
| گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد آباده، دانشگاه آزاد اسلامی، آباده، ایران | ||
| چکیده | ||
| بن‌مایه‌های تبعید روح، هبوط، اسارت، فراموشی، بیداری، رهایی و بازگشت به اصل نخستین، مضامینی نوظهور و مربوط به عرفان اسلامی نیستند، بلکه بسیار کهن‌تراند. «سرود مروارید» یکی از کهن‌ترین داستان‌های رمزی در جهان است؛ که مضامین یاد شده در آن به کم‌ترین لفظ و معنی بسیار، به زیبایی و با زبانی رمزی بیان شده، در عرفان جهان تأثیر گذاشته است. جوهر اندیشۀ سرود مروارید، گنوسی است، که در آرای مانوییان، بوداییان و مسیحیان به فراوانی دیده می-شود. در این مقاله تلاش شده تا جلوه‌ها و بازتاب ریخت‌شناسانه و واژگانی سرود مروارید، در اندیشه و اشعار حافظ بررسی شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد حافظ همراه و هم‌دل با بن‌مایه‌های سرود مروارید، در یک سیر و سفر روحانی، که از ازل آغاز شده، روح را تنبیه و تربیت می‌کند تا مانند شاهزادۀ سرود مروارید، سرانجام از پیراهن تن جدا شود و به وطن مألوف بازگردد و بار امانت را به معشوق ازلی تقدیم دارد. این پژوهش به روش توصیفی، تطبیقی، تحلیلی و مطالعۀ کتاب‌خانه‌ای، انجام شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مروارید؛ هبوط؛ فراموشی؛ بیداری؛ حافظ | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
آشوری، داریوش. (1379). عرفان و رندی در شعر حافظ. چ2. تهران. نشر مرکز.
ائوگمدئچا. (1344). ترجمۀ رحیم عفیفی. نشریۀ جستارهای ادبی. س2. ش 2 و 3. صفحۀ 207 . 248.
اسماعیلپور. ابوالقاسم. (1390) . زیر آسمانههای نور. چ 3. تهران. قطره.
افلاطون. (1367). دورۀ آثار افلاطون. ترجمۀ محمد حسن لطفی و رضا کاویانی. چ2. تهران. خوارزمی.
الیاده. میرچا. (1391). اسطوره و واقعیت. ترجمۀ مانی صالحیعلامه. چ2. تهران: کتاب پارسه.
الیاده، میرچا. (1392). آیینها و نمادهای تشرف. ترجمۀ مانی صالحیعلامه. چ1. تهران. نشر نیلوفر.
بلان، یانیک. (1384). ناگزیری مرگ گیل گمش. ترجمۀ جلال ستاری. چ2. تهران. نشر مرکز.
بیرلین، ج.ف. (1389). اسطورههای موازی. ترجمۀ عباس مخبر. چ2. تهران. نشر مرکز.
پراپ، ولادیمیر. (1398). ریختشناسی قصۀ پریان. ترجمۀ فریدون بدرهای. چ6. تهران. نشر توس.
پورنامداریان، تقی. (1389). رمز و داستان های رمزی. چ 7. تهران. نشر امیرکبیر.
پورنامداریان،تقی. (1390). عقل سرخ. چ2. تهران.نشر علمی فرهنگی.
جعفریکمانگر، فاطمه. (1395). «بررسی اندیشۀ گنوسیک در دیوان حافظ». گنگره بینالمللی زبان و ادبیات. شهر ری. صص42-58.
جلالی، علیرضا. (1398). «بررسی تطبیقی حکایتِ شهزاده و کمپیر کابلی در مثنوی با سرود مروارید». ادیان و عرفان. س 52. ش2. صص221-242.
چیتیک، ویلیام. (1386). درآمدی بر تصوف. ترجمۀ محمد رضا رجبی. چ1. قم. مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
حافظ. خواجه شمس الدین. (1377). دیوان حافظ. به کوشش خلیل خطیب رهبر. چاپ بیست و دوّم. نشر صفی علی شاه. تهران.
حسینی، مریم. (1392). «اسطوره یاد و فراموشی در داستان‌های رمزی و تمثیلی ایرانی». الهیات هنر. س1. ش1. صص 29-50.
دو بوکور، مونیک (1391). رمزهای زنده جان. ترجمۀ جلال ستاری. چ4. تهران. نشر مرکز.
زرینکوب، عبدالحسین. (1385). ارزش میراث صوفیه. چ12. تهران. امیرکبیر.
سرلو، خوان ادواردو. (1389). فرهنگ نمادها. ترجمۀ مهرانگیز اوحدی. چ1. تهران. نشر دوستان.
سهروردی، شهابالدین یحییابنحبش. (1388). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. چ4. تهران. نشر پژوهشگاه علوم انسانی.
شکریفومشی، محمد. (1382). «مبانی عقاید گنوسی در مانویت». نامۀ ایران باستان. س1. ش1. صص35-66.
غیبی، بیژن. (1376). «سرود مروارید». مجلۀ ایرانشناسی. س9. ش2. صص327.
فلوطین. (1390). دورۀ آثار فلوطین. ترجمۀ محمد حسن لطفی و رضا کاویانی. چ2. تهران. خوارزمی.
کتاب مقدس. (1380). ترجمۀ فاضل خان همدانی و ویلیام گن هنریمرتن. چ1. تهران. نشر اساطیر.
کربن، هانری. (1390). اسلام در سرزمین ایران، چشماندازهای معنوی و فلسفی. ترجمۀ رضا کوهکن. چ1. تهران. مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
کمپبل، ژوزف. (1392). قهرمان هزار چهره. ترجمۀ شادی خسروپناه. چ5. مشهد. نشر گل آفتاب.
گرین، ویلفرد و همکاران. (1380). مبانی نقد ادبی. ترجمۀ فرزانۀ طاهری. چ2. تهران. نشر نیلوفر.
گنون، رنه. (1390). مجموعه مقالات اسطوره و رمز. ترجمۀ جلال ستاری. چ4. تهران. سروش.
میلز، دانلد.اچ. (1393). قهرمان و دریا، الگوهای آشوب در اسطورههای باستانی. ترجمۀ آرتمیس رضاپور. افشین رضاپور. چ1. تهران. نشر ققنوس.
وکیلیان، نسرین و همکاران. (1401). «بررسی تطبیقی اسطورۀ غربت روح در سرودۀ گنوسی مروارید و قصۀ غربتغربی سهروردی». ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی. س9.ش70. صص139-168.
وهابیدریاکناری، رقیه. مریم حسینی. (1396). «اسطورۀ یاد و فراموشی در درخت گلابی گلی ترقی». مجلۀ مطالعات داستانی. س5. ش1. صص7-18.
یوناس، هانس. (1398).کیش گنوسی، پیام خدای ناشناخته و صدر مسیحیت. ترجمۀ ماشاالله کوچکی میبدی و حمید هاشمی کهندانی. چ1. قم. دانشگاه ادیان و مذاهب.
یونگ،کارل گوستاو. 1384. انسان و سمبولهایش. ترجمۀ محمود سلطانیه. چ5. تهران. جامی.
Bevan, A. A., & Robinson, J. A. (Eds.). 2004. The Hymn of the Soul:contained in Syriac Acts of St. Thomas .Vol. 5. Oregon: Wipf and Stock Publishers.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 234 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 157 |
||