آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,379,993 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,058 |
بازتاب آیین پهلوانی کشتی گرفتن در ازدواج در داستان‌های عامیانۀ فارسی با تکیه بر داستان‌های حسین‌قلی مستعان | ||
| مجله مطالعات ایرانی | ||
| دوره 23، شماره 45، تیر 1403، صفحه 185-203 اصل مقاله (602.79 K) | ||
| نوع مقاله: علمی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2024.22990.2586 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد شادروی منش* 1؛ رضا گیلکی2 | ||
| 1گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی | ||
| 2گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| کُشتی، ورزش باستانی ایران، در داستان‌ها و منظومه‌های حماسی نمودهای فراوانی دارد. در داستان‌ها و منظومه‌های حماسی، پهلوانان همواره با مهارت و توان خود در کشتی شناخته می‌شوند و نبردهای تن‌به‌تن، از عناصر اصلی این داستان‌ها هستند. علاوه بر جنبۀ ورزشی، کشتی در آیین ازدواج نیز گاه نقشی مهم داشته است. زنان پهلوان که از ویژگی‌های ممتاز و گاه فراانسانی برخوردار بودند، تنها خواستگارهایی را شایستۀ ازدواج می‌دانستند که بتوانند در نبردی تن‌به‌تن، بر آن‌ها غلبه کنند. با کم‌رنگ شدن ادبیات حماسی، این آیین باستانی نیز به تدریج فراموش و حذف شد. با این حال، بازماندۀ این سنت را می‌توان در داستان‌های عامیانۀ ادب فارسی مشاهده کرد. این مقاله به روش تحلیلی-توصیفی نگاشته شده است. برای انجام این پژوهش، ابتدا چند داستان عامیانۀ فارسی که در آن زنان پهلوان شرط نبرد تن‌به‌تن را برای ازدواج پیش کشیده‌اند، بررسی شده است. سپس، پاورقی‌های حسین‌قلی مستعان، که در سال‌های 1300 تا 1350 بیشترین نفوذ را در میان عامۀ مردم داشته است، مطالعه شده است. بررسی داستان‌های عامیانۀ فارسی نشان می‌دهد که شرط نبرد تن‌به‌تن برای ازدواج، در میان زنان پهلوان رواج داشته است. در پاورقی‌های حسین‌قلی مستعان نیز به این موضوع اشاره شده است. مستعان در پاورقی‌های خود، به داستان‌هایی از زنان پهلوان اشاره می‌کند که در نبردی تن‌به‌تن، خواستگاران خود را شکست داده‌اند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که در داستان‌های عامیانۀ فارسی، کشتی از جامعۀ کوچک زنان پهلوان فراتر رفته و گسترش معنایی یافته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کُشتی؛ ازدواج؛ ادبیّات حماسی؛ ادبیّات عامیانه؛ حسین‌قلی مستعان | ||
| مراجع | ||
|
آیدنلو، سجّاد. (1387). «چند بُن‌مایه و آیین مهم ازدواج در ادب حماسی ایران(با ذکر و بررسی برخی نمونه‌های تطبیقی)». فصل‌نامۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال 41، شمارۀ 1 (پیاپی 160). صص 23-1.
ابوطاهر محمدبن‌حسن بن علی بن موسی الطرسوسی. (2536). داراب‌نامۀ طرسوسی. به کوشش ذبیح‌الله صفا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
اتونی، بهروز؛ شریفیان، مهدی. (1392). «تحلیل جایگاه زن و شاه به‌عنوان نمادهایی از کهن‌نمونۀ مرکز». ادب‌پژوهی، سال 7، شمارۀ 23. صص 149-174.
بهار، مهرداد. (1376). از اسطوره تا تاریخ. تهران: چشمه.
بهار، مهرداد. (1376). جستاری چند در فرهنگ ایران. تهران: فکر روز.
خطیب‌نیا، مهین. (1401). «گل‌کشتی، شهرآشوبی گمنام از عصر صفوی». مطالعات زبان و ادبیات غنایی، سال دوازدهم، شمارۀ 45، صص 94-107.
ذوالفقاری، حسن. (1393). «معشوقان جنگجو در منظومه‌های عاشقانه و افسانه‌های عامه». زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 77، صص 91-114.
رحیم‌پور، مهدی. (1387). «سیری در احوال و آثار سراج الدّین علی‌خان آرزوی اکبرآبادی». آینۀ میراث، شمارۀ 40، صص 289-318 .
سرامی، قدمعلی. (1373). از رنگ گل تا رنج خار: شکل‌شناسی قصّه‌های شاهنامه. چاپ دوم. تهران: شرکت انتشارات علی و فرهنگی.
علی‌خانی، یوسف. (1385). عزیز و نگار: بازخوانی یک عاشقانه. چاپ دوم. تهران: ققنوس.
فردوسی، ابوالقاسم. (1375). شاهنامه. متن انتقادی از روی چاپ مسکو. به کوشش سعید حمیدیان. مجلد اوّل(جلدهای اوّل و دوم و سوم چاپ مسکو). تهران: قطره.
کاظمینی، کاظم. (1343). نقش پهلوانی و نهضت عیّاری در تاریخ اجتماعی و حیات سیاسی ملّت ایران. تهران: چاپخانۀ بانک ملّی ایران.
کمالی دزفولی، سیّدعلی. (1348). عزیز و نگار. تهران: وزارت فرهنگ و هنر.
گلچین معانی، احمد. (1342). «میرنجات اصفهانی». وحید، شمارۀ 3، صص 33-39.
محجوب، محمّدجعفر. (1382). ادبیّاتِ عامیانۀ ایران. به کوشش حسن ذوالفقاری. ج 1. تهران: چشمه.
مستعان، حسین‌قلی. (1388). حمویه: داستانی از عشق و هجران. چاپ چهارم. تهران: نگارستانِ کتاب.
مستعان، حسین‌قلی. (1337). «توفاهی». تهرانِ مصوّر، شمارۀ 770، صص 1-50.
مستعان، حسین‌قلی. (1337). «توفاهی». تهرانِ مصوّر، شمارۀ 771، صص 1-52.
مستعان، حسین‌قلی. (1342). «حمویه». سپید و سیاه، سال دهم، شمارۀ 37، مسلسل 501، صص 1-52.
مستعان، حسین‌قلی. (بی تا). شورانگیز. تهران: بنگاهِ مطبوعاتی شیپور و کتابخانۀ گوتنبرگ.
مستعان، حسین‌قلی. (بی‌تا). وسوسه. تهران: بنگاهِ مطبوعاتی شیپور و کتابخانۀ گوتنبرگ.
ناشناس. (1385). قصّۀ حسین‌کُردِ شبستری: براساس روایتِ ناشناخته موسوم به حسین‌نامه. به کوشش ایرج افشار، مهران افشاری. تهران: چشمه.
ناشناس. (1393). بانوگشسب‌نامه. تصحیح روح‌انگیز کراچی. چاپ دوم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
میرنجات قمی، عبدالعالی. (نسخۀ خطی). گل‌کشتی. کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. شمارۀ ثبت کتاب: 86631. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 136 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 120 |
||