آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,379,989 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,057 |
استعارۀ مفهومی انسان کامل در دفتر اول مثنوی با تکیه بر دو عنصر دریا و خورشید | ||
| مجله مطالعات ایرانی | ||
| دوره 23، شماره 45، تیر 1403، صفحه 205-225 اصل مقاله (767.07 K) | ||
| نوع مقاله: علمی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2024.21882.2510 | ||
| نویسندگان | ||
| منیره عیدی1؛ محمد بهنام فر* 2؛ سید مهدی رحیمی3؛ ابراهیم محمدی3 | ||
| 1دانشجو | ||
| 2استاد | ||
| 3دانشگاه بیرجند | ||
| چکیده | ||
| استعارۀ مفهومی در چارچوب معناشناسی شناختی، بر نقش تجربیّات در ساختاربخشیدن به مقوله-های ذهن و ادراک مفاهیم، تأکید می‌ورزد. مولانا از پدیده‌های طبیعی برای تبیین جهان‌بینی عرفانی استفاده می‌کند. از آنجا که توجّه مولانا بیش از همۀ پدیده‌های طبیعت به خورشید و سپس دریا است؛ در این تحقیق بر آن بوده‌ایم تا استعارۀ مفهومی ولی در دفتر اول مثنوی را با تکیه بر دو عنصر دریا و خورشید بررسی کنیم تا از این رهگذر اوصاف و نقش ولی را تبیین نماییم. در روش‌شناسی پژوهش، جامعۀ آماری دفتر اول مثنوی مولانا است. روش تحلیل اطلاعات، توصیفی با رویکرد تحلیل محتوا است. پژوهش نشان می‌دهد، «خورشید» و «دریا» در دفتر اول مثنوی مولانا، به‌عنوان دو عنصر پر رنگ، با همۀ نمودهای خود درخدمت تبیین جهان‌بینی مولانا نسبت به ولی و روشن کنندۀ مفاهیمی چون «بقا، «اتحاد»، «فنا» و« لزوم ملازمت با پیر»است. مولانا با بهره‌گیری ازجنبه‌های استعاره‌ساز خورشید و دریا و خوشه‌های تصویری مرتبط و متضادّ شبکه‌ای از استعاره‌ها را آفریده که همگی معرف کلان استعارۀ «ولی خورشید است» و «ولی دریا است» می‌باشند. این خرده استعارها عبارتند از: ماه، ستاره، چراغ، صدف، ماهی و مروارید که همۀ آن ها نیز روشنگر و تبیین کنندۀ نقش ولی هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| استعارۀ مفهومی؛ انسان کامل؛ خورشید؛ دریا؛ مثنوی | ||
| مراجع | ||
|
الف. منابع فارسی
آقایانی چاوشی، جعفر. (1384). «کیمیا از نظر ابونصر فارابی». مجلۀ تاریخ علم. ش3. صص39-54.
اسپرهم، داوود و تصدیقی، سمیه. (1397).«استعارۀ شناختی عشق در مثنوی مولانا». مجلۀ متن پژوهی ادبی. س2.ش76، صص87-113.
باتلر، گیلیان و همکاران. (1378) . درمان افسردگی. ترجمۀ کوشیار کریمی طاری. تهران: نسل نواندیش .
بهنام، مینا. (1389). «استعارۀ مفهومی نور در دیوان شمس». فصلنامۀ نقد ادبی. س 3. ش10، صص91-114.
بهنام‌فر، محمد. (1387) . وحی دل مولانا. مشهد: شرکت به نشر(انتشارات آستان قدس رضوی).
توفیقی، حسن و همکاران. (1397). «تحلیلِ استعاره‌های هستومند و مادۀ مربوط به عشق در غزلیات شمس». گوهر گویا. س12. ش 3، (پیاپی38). صص73-98.
توفیقی، حسن و همکاران.(1399). «تحلیلِ نگاشت مفهومیِ «بهار» و خوشه‌های استعاری آن در غزلیّات شمس». مجلۀ شعرپژوهی(بوستان ادب). س12. ش2، صص26-52.
جباره ناصرو، عظیم و همکاران. (1395). «بررسی استعارۀ مفهومی جرم و عشق در اشعار شهریار و حسین منزوی». فصلنامة مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه رازی. س3. ش 13، صص 21-41.
رحمان پور، نازیلا و همکاران.(1399). «بررسی کاربرد تمثیلی و نمادین دریا و مظاهر آن در مثنوی معنوی مولانا». فصلنامة تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد بوشهر. ش44، صص65-88.
زرقانی، سید مهدی و همکاران.( 1393). «تطور استعارۀ عشق از سنایی تا مولانا». دوفصلنامة علمی پژوهشی ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا سلامالله علیها.س 6. ش11، صص:43-79.
زنگوئی، اسداالله.(1389).« استعاره‌های تربیتی در مثنوی». رسالۀ دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکدۀ علوم تربیتی و روانشناسی.
شعبانلو، علیرضا.( 1398). «منشأ قرآنی استعاره‌های مفهومی مرگ در مثنوی مولوی». مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی. س3. ش3، صص40-62.
شفیعی کدکنی، محمدرضا.(1392). صور خیال در شعر فارسی. تهران: نشرآگاه.
صادقی، فریبا و همکاران.( 1397).«تحلیل های حجمی در نمود آب و آتش در اشعار مولانا بر پایه شناسی شناختی فرهنگی». فصلنامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی. ش50، صص:77-106.
صفدری،زهره.(1398).«استعارۀ مفهومی نفس در مثنوی معنوی». فصلنامۀ اورمزد. ش48، صص128-150.
طاهری، معصومه. (1390). «بررسی طرحوارۀ حجمی معبد و نور در مثنوی و غزلیات شمس». پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهر کرد. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی.
علامی، ذوالفقار و همکاران.(1392). « استعاره‌های مفهومی در دیوان شمس بر مبنای کنش حسی خوردن». فصلنامۀ نقد ادبی. س6. ش24، صص143-168.
علامی ذوالفقار و همکاران . (1395). «تحلیل شناختی استعارۀ مفهومی جمال در مثنوی و دیوان شمس». دوفصلنامۀ زبان و ادبیات فارسی. س24. ش80، بهار و تابستان. صص137-159.
غراب، راحله.( 1384). نماد خورشید در فرهنگ و ادبیات. مشهد: محقق.
فتوحی رودمعجونی، محمود. (1392). سبک شناسی، نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها. چاپ دوم. تهران: سخن.
فتوحی رودمعجنی، محمود.( 1395). بلاغت تصویر. چ چهارم. تهران: سخن.
فروزانفر، بدیع‌الزمان.( 1361). احادیث مثنوی. چ سوم. تهران: امیر کبیر.
کاظم‌پور، مهدی و همکاران.( 1397). «نشانه شناسی نقش ماهی با رویکرد عرفانی در سه نمونه ازسفالینه های عصر معاصر». دوفصلنامۀ هنرهای صناعی اسلامی. س3. ش1، صص 51-57.
کریمی، طاهره و همکاران.(1392). « استعارۀ مفهومی در دیوان شمس بر مبنای کنش حسی خوردن». فصلنامۀ علمی- پژوهشی نقد ادبی. س6.ش24، صص143-168.
کوچش،زلتن.(1393). مقدمه‌ای کاربردی بر استعاره. ترجمة شیرین پورابراهیم، تهران: سمت.
لاوژه، طاهره. (1387). «پیر در حدیقه الحقیقه، منطق الطیر و مثنوی». پیک نور. س8. ش2. صص43-54.
مایل هروی، نجیب.(1380).انسان کامل. دایره المعارف بزرگ اسلامی. زیر نظـر سـیدکاظم موسـوی بجنـوردی. تهران، ج10.
مطهری، مرتضی. (1376). شرح مبسوط منظومه. تهران: حکمت.
نایبی، بتول و همکاران.( 1386). «تأثیر نور فضاهای داخلی بر کیفیت زندگی و رفتار های اخلاقی انسان». فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری. س2. ش3و4، صص65-7.
نسفی، عزیز. (1384). انسان کامل. به کوشش ماریزان موله. تهران: انتشارات طهوری.
هاشمی، زهره.(1389). «نظریۀ استعارۀ مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون». فصلنامة ادب پژوهی. ش12، صص 119-140.
هاوکس، ترنس(1377). استعاره. ترجمۀ فرزان طاهری. تهران: مرکز.
همایی، جلال الدین.(1374). فنون بلاغت و صناعات ادبی .تهران: مؤسسۀ نشر نگاه.
همایی، جلا‌الدین.(1375). مولوی نامه. تهران: هما.
یاحقی، محمدجعفر.(۱388). فرهنگ اساطیر و داستانواره‌ها. چ دوم. تهران: فرهنگ معاصر.
الف. منابع لاتین
Kuchesh, Z. (1991). A Linguist’s Quest for Love. Social and Personal Relationships, 8, 76-97.
Lakoff‚ G., & Jahnson‚ M. (2003). Metaphors we live By.The University of Chicago press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 146 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 117 |
||