دانشگاه شهید باهنر کرمان

 آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها447
تعداد مقالات4,557
تعداد مشاهده مقاله5,380,005
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,580,078
امیرآبادی فراهانی, فاطمه, خاتمی, احمد, تجلیل, جلیل. (1403). تحلیل کمی و کیفی کاربرد آیات در مرصادالعباد. , 27(55), 31-66. doi: 10.22103/jll.2024.23381.3132
فاطمه امیرآبادی فراهانی; احمد خاتمی; جلیل تجلیل. "تحلیل کمی و کیفی کاربرد آیات در مرصادالعباد". , 27, 55, 1403, 31-66. doi: 10.22103/jll.2024.23381.3132
امیرآبادی فراهانی, فاطمه, خاتمی, احمد, تجلیل, جلیل. (1403). 'تحلیل کمی و کیفی کاربرد آیات در مرصادالعباد', , 27(55), pp. 31-66. doi: 10.22103/jll.2024.23381.3132
امیرآبادی فراهانی, فاطمه, خاتمی, احمد, تجلیل, جلیل. تحلیل کمی و کیفی کاربرد آیات در مرصادالعباد. , 1403; 27(55): 31-66. doi: 10.22103/jll.2024.23381.3132

تحلیل کمی و کیفی کاربرد آیات در مرصادالعباد

نثرپژوهی ادب فارسی
دوره 27، شماره 55، تیر 1403، صفحه 31-66    اصل مقاله (1.54 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jll.2024.23381.3132
نویسندگان
فاطمه امیرآبادی فراهانی* 1؛ احمد خاتمی2؛ جلیل تجلیل3
1دانشجوی دکتری تخصصی زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2استاد گروه زبان ادبیات و فارسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران(نویسنده مسئول)
3استاد گروه زبان ادبیات و فارسی دانشگاه تهران، ایران.
چکیده
آیات الهی همواره الهام‌بخش نگارندگان کتب ادبی بوده است. در این میان ادبیات عرفانی سهم قابل توجهی داشته است. بسیاری از آن‌ها برای استحکام بخشیدن به ایده‌ها و آثار منثور و منظوم خود به شیوه‌های مختلف از آیات قرآن بهره می‌گرفتند. مرصادالعباد نجم‌الدین رازی یکی از آثار فاخر ادبیات عرفانی است که در کاربرد آیات الهی ید طولایی داشته است. برای تبیین نحوه نگرش عرفا به قرآن و اقتباس از آن، لازم است که دیدگاه‌های عرفا به‌دقت بررسی و تحلیل شود تا بتوان فهمی دقیق از اندیشه و انگیزه‌ی آن‌ها از کاربرد آیات الهی دست یافت.  در این راستا این پژوهش ضمن مرور اندیشه صاحب‌نظران یک مدل نظری برای سنجش کاربرد آیات قرآن در متون ادبی فراهم نموده است. بر اساس این مدل و با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی و کیفی کتاب مرصادالعباد مورد بررسی مطالعه قرار گرفته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که نجم‌الدین رازی در مجموع 842 در مرصادالعباد به آیات مبارکه قرآن اشاره داشته‌اند. کاربرد بلاغی آیات 561 مورد بوده است. همچنین کارکرد تفسیری آیات قرآن 281 مورد می‌باشد. آنچه از متن نجم الدین رازی برداشت می‌شود این است که در بیشتر موارد قصد تفسیر کلام وحی را ندارد در آغاز برخی فصول نخست ذکر آیه و بیان روایت نبوی(ص) و سپس به بیان شرح و تفسیر آیه پرداخته است. روش تفسیر غالب او اجتهادی باطنی است که ۵۲ مورد می‌باشد. در برخی آیات روش تفسیری او اجتهادی ادبی 7 مورد، اجتهادی روایی 6 مورد و اجتهادی قرآنی 1 مورد می‌باشد. ­­
کلیدواژه‌ها
مرصادالعباد؛ کاربرد بلاغی؛ کاربرد تحلیلی و کاربرد تفسیری
مراجع
فهرست منابع

الف.منابع فارسی

  1. اجیه، تقی، و قادری، فاطمه.(1400). «کارکرد بلاغی و ساختاری آیه 17 سوره انفال در شرح التعرف و مرصادالعباد با رویکرد بینامتنیت». فنون ادبی، 13(1 (پیاپی 34)، 59-76.
  2. احمدی پور اناریی زهرهی و جعفری کمانگری، فاطمه.(1401). «کارکردهای ادبی و معنایی اسمای الهی در عبارت‏های فارسی مرصادالعباد». متن شناسی ادب فارسی 14(2)، 69-81.
  3. اسماعیل پور، محمدمهدی.(1395). «قرآن و حدیث، الهام‌بخش آرای عرفانی نجم الدین رازی در مرصادالعباد». فصلنامه انوار معرفت، 4(2)، 75.
  4. بابایی، علی‌اکبر.(1381). مکاتب تفسیری. ناشر سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی - تهران ایران.
  5. حیدری حسن.(1394). «پیوند آیه‌ها و آرایه‌ها در مرصادالعباد». فصلنامه پژوهش‌های ادبی - قرآنی 2(4) 113-133.
  6. دهخدا، علی‌اکبر.(1377). لغت‌نامه دهخدا. زی‍ر ن‍ظر م‍ح‍م‍د م‍ع‍ی‍ن‌، ج‍ع‍ف‍ر ش‍ه‍ی‍دی‌؛ [با نظارت] موسسه لغت‌نامه دهخدا. ت‍ه‍ران‌: دان‍ش‍گ‍اه‌ ت‍ه‍ران‌، م‍وس‍س‍ه‌ انتشارات و چاپ: روزنه.
  7. ذهبی، محمدحسین.(ق1381). التفسیر و المفسرون. جلد1 . ال‍ق‍اه‍ره‌: دار ال‍ک‍ت‍ب‌ ال‍ح‍دی‍ث‍ه‌‏‫.
  8. راغب اصفهانی، حسین بن محمد. ( 1362 ). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دار القلم.
  9. رضایی اصفهانی محمدعلی.(۱۳۸۲).درسنامۀ روش‌ها و گرایش‌های تفسیری قرآن(منطق تفسیر قرآن). تدوین دفتر تدوین متون و برنامه‌ریزی درسی مشخصات نشر : قم مرکز جهانی علوم اسلامی.
  10. زبیدی، محمد مرتضی. (1966). تاج العروس. ج 7، بیروت: دارصادر.
  11. زرعی، زهرا.(1401). «تحلیل بازنمودهای سبکی نثر صوفیانه در مرصادالعباد نجم الدین رازی». عرفان اسلامی (ادیان و عرفان)، 18(71 )، 315-329.
  12. طباطبایی، سیدمحمد حسین.(1382). المیزان‌ فی‌ تفسیر القرآن. قم: جامعه‌ مدرسین‌ حوزه‌ علمیه.
  13. علی جولا، الهام.(1397).«بررسی تطبیقی شیوه‌های کاربرد آیات در رشحات الغیبیه فی تحقیق طریق الصوفیه،نفثه المصدور، مرصادالعباد و کشف‌المحجوب»، کنفرانس بین‌المللی مطالعات زبان، ادبیات و فرهنگ، ص 37-54.
  14. قاسم پوری محسنی و قربانپوری حسین.(1395). «رویکرد حدیثی نجم‌الدین رازی در مرصادالعباد». حدیث پژوهی 8(2) 147-166.
  15. قاسم‌پور، محسن.(1382). «نگاهی به روش‌شناسی تفسیر امامان(ع)». فصلنامۀ علمی پژوهشی قبسات، 8(29)، 233-247.
  16. متقی زاده عیسی و خدا یار، ابراهیم.(۱۳۹۵). «مأثورات عربی در متون منثور فارسی (بررسی تطبیقی شیوه‌های اثرگذاری مأثورات عربی در متون منثور فارسی با تکیه بر ده اثر از سده ۴ تا ۶ ه.ق)». پژوهش‌های ادبیات تطبیقی.; ۴ (۳) :۱-۲۵.
  17. محمدی مهر، غلامرضا.(1398). روش تحلیل محتوا (راهنمای عملی تحقیق)، تهران: دانش نگار.
  18. مظفری، حسین.(1396). «ضوابط تأویل عرفانی قرآن کریم». فصلنامه انوار معرفت، 7(2)، 33-
  19. معرفت، محمدهادی.(1379). علوم‌ قرآنی.تهران: مؤ‌سسة‌ فرهنگی‌ التمهید و سمت.
  20. نیل‌ساز، نصرت و بابا احمدی میلانی، زهره. (1395). «گونه‌شناسی استشهادهای قرآنی خطبة فدکیه». سراج منیر، 7(23)، 31-54.
  21. هادی، روح‌الله، و وزیری‌زاده، محمدباقر.(1396). «شناخت و تحلیل چگونگی تفسیر آیات قرآن در متون نثر عرفانی غیر تفسیری پارسی». مطالعات عرفانی، 13(1)، 177-199.
  22. یزدان‌پناه، سید یدالله.(1392). «بررسی اصول و مبانی تأویل عرفانی از منظر روایات». فصلنامه انوار معرفت، 3(1)، 7-24.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 203
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 96


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب