دانشگاه شهید باهنر کرمان

 آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها447
تعداد مقالات4,557
تعداد مشاهده مقاله5,380,005
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,580,083
نجاریان, محمدرضا. (1403). تحلیل اشعار عربی در نثر تجارب السّلف. , 27(55), 287-321. doi: 10.22103/jll.2024.23855.3151
محمدرضا نجاریان. "تحلیل اشعار عربی در نثر تجارب السّلف". , 27, 55, 1403, 287-321. doi: 10.22103/jll.2024.23855.3151
نجاریان, محمدرضا. (1403). 'تحلیل اشعار عربی در نثر تجارب السّلف', , 27(55), pp. 287-321. doi: 10.22103/jll.2024.23855.3151
نجاریان, محمدرضا. تحلیل اشعار عربی در نثر تجارب السّلف. , 1403; 27(55): 287-321. doi: 10.22103/jll.2024.23855.3151

تحلیل اشعار عربی در نثر تجارب السّلف

نثرپژوهی ادب فارسی
دوره 27، شماره 55، تیر 1403، صفحه 287-321    اصل مقاله (1.54 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jll.2024.23855.3151
نویسنده
محمدرضا نجاریان*
عضو هیأت علمی
چکیده
تجارب‌السّلف اثر هندوشاه نخجوانی در سال ۷۱۴ قمری، کتابی تاریخی مربوط به تاریخ خلفا و وزیران اسلامی تا برچیده شدن خلافت عباسیان است. منبع اصلی او کتاب «مُنیة الفضلاء فى تواریخ الخلفاء و الوزراء» از محمّدبن على العلوى الطِّقطَقى است. به نوشته عباس اقبال این کتاب در میان کتب نثر فارسی کمتر نظیر دارد؛ هم از جهت جلالت مقام‌ در انشاء و هم از جهت دلکشی موضوع تاریخ خلفا و وزرا وسلاطین معاصر.«تجارب السّلف‌» تاریخ اسلام تا پایان خلفاى عبّاسى‌، یعنى تا سال 656 ق. است‌، دوره‌اى که حتّى پایان آن‌، قریب 60 سال پیش از تاریخ‌تألیف تجارب السّلف است. هندوشاه به عموم صحابه احترام مى‌گذارد و بی‌تعصّب، نزاع صحابه بر سر خلافت و جانشینى پیامبر(ص)، و یا رفتارو سیاست قابل انتقاد خلیفه سوم و نقش ارزشمند و کریمانه امام علی(ع) وحَسَنَین‌ در جهت حمایت از عثمان و نجات جان وى را با عباراتى شفاف ورسا مطرح کرده‌است. ‌این اثر ازمآخذ مُتقَن است که مطالب مستندى ازتاریخ اسلام را در بردارد و علاوه بر ارزش تاریخى‌، حائز مزایاى ادبى فراوان ‌است‌.

نثرتجارب السّلف روان ودلنشین و بسیار فصیح است، نیز داستان‌ها و حکایاتی دلنشین و زیبا با تاریخ عَجین شده است؛ امّا اشعار عربی غالبا از دوره عبّاسی در لابلای نثرکتاب،نوعی تعقید ایجاد کرده است. در این مقاله به تحلیل جایگاه نحوی- بلاغی، معنای صحیح، صحّت شاعر و شعر می‌پردازیم.نیز اطّلاعات ادب عرب، مباحث نقد ادبی در شعر همچون مدح، هجو، اعتذار و نکات برجسته تاریخی، سیاسی و ادبی و اخلاقی و خطاهای موجود در این میان تحلیل می‌شود.
کلیدواژه‌ها
تجارب السلف؛ هندوشاه نخجوانی؛ الفخرى؛ منیه الفضلاء؛ اشعار عربی
مراجع
فهرست منابع

الف.منابع فارسی

  1. ابن اثیر،علی بن محمد.(1368). تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران.ج 15، ترجمه علی هاشمی حائری،تهران:وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  2. ابن طقطقی. (1360).تاریخ فخری. ترجمة وحیدگلپایگانی، انتشارات علمی و فرهنگی.
  3. بشری،جواد.(۱۳۸7).«نکته­های تازه درباره هندوشاه نخجوانی وفرزندش شمس الدّین منشی». پیام بهارستان، ش۱و۲،صص۱87-۱99.
  4. بیهقی،ابوالفضل.(1371).تاریخ بیهقی. شرح خطیب‌رهبر،تهران: مهتاب.
  5. جهانبخش، جویا.(۱۳۸۵).«هندوشاه نخجوانی وسروده های بازیافته او». آینة میراث، ش۳۳و۳۴،صص38-59.
  6. دهخدا،علی اکبر.(1377).لغت نامه. چاپ دوم،تهران،دانشگاه تهران.
  7. دشتی،محمّد.(۱۳۸۱).«هندوشاه­وتجارب­السّلف». تاریخ در آینة پژوهش،ش۱،صص1 -6.
  8. شعار،جعفر.(1352).«پژوهشی درتجارب­السّلف».گوهر، ش 11 و 12،صص1069-1076.
  9. روغنی، شهره.(1382).کتابشناسی­گزیده توصیفی تاریخ و تمدن ملل اسلامی. تهران: سمت.
  10. شهابی، محمود.(1387). ادوار فقه.جلد 1، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
  11. فریدی مجید، فاطمه.(1382).«بررسی و مقایسة«تاریخ فخری» و «تجارب­السّلف»». ماهنامه کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، پیاپی73 ،صص62-66.
  12. قاضی طباطبایی، حسن.(1351).تعلیقات و حواشیبر تجارب السّلف‌. تبریز: دانشکده ادبیات‌و علوم انسانی‌
  13. قمی، عباسو الهی‌خراسانی، علی‌اکبر.(1396). سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار. چاپ سوم،بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی
  14. نخجوانی،هندوشاه بن سنجربن عبدالله.(۱۳۵۷). تجارب السّلف. چاپ سوم، به تصحیح   عباس اقبال، تهران:کتابخانه طهوری.
ب.منابع عربی

  1. ابن‌ ابی‌ الحدید، عبدالحمید.(۱۳۸۴ق.)‌. شرح‌ نهج‌ البلاغه. به‌ کوشش‌ محمد ابوالفضل‌ ابراهیم‌، قاهره‌.
  2. ابن رشیق القیروانی.(1401 ق.). العمدة فی محاسن الشعر وآدابه. المحقق: محمد محیی­الدین عبد‌الحمید، دار الجیل.
  3. ابن رومی، علی بن عباس.(1423ق.).دیوان. بیروت – لبنان، دار الکتبالعلمیة.
  4. ابن­عساکر.(1420ق(..تاریخ مدینة دمشق.ج 56،محقق:علی شیری، بیروت:دار الفکر.
  5. ابن­کثیر.( 2018م.).البدایة والنهایة.ج١٣،علی شیری،بیروت– لبنان:دارإحیاء التراث العربی
  6. اصفهانی، ابوالفرج.(1415ق.).اغانی. بیروت:دار إحیاء التراث العربی‌.
  7. امین،سید محسن.(1403 ق.).اعیان الشیعه.ج 2، بیروت – لبنان: دار التعارف.
  8. حسن زیات، احمد.(۱۳۸3ق.)‌.تاریخ‌الادب‌العربی. سنندج‌:تافگه.
  9. الذَّهَبی، شمس الدین محمد.( 1427ق.). سیرأعلام النُبَلاء. القاهره :دار الحدیث
  10. الشریف المرتضی.(1410ق.). رسائل المرتضی. جزء 4،قم:دار القرآن الکریم.
  11. فروخ، عمر.(۱۹۹۲م.). تاریخ الادب العربی. ج۲، بیروت:دار العلم للملایین
  12. مُبَرَّد، محمّد بن یزید.(1409ق.).الکامل فی اللّغة و الادب. لبنان – بیروت: دار الکتب العلمیة
  13. الواحدی.(1991م). شرح دیوان المُتَنبّی. الجزء 1، دار الرائد العربی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 118
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 78


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب