
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,380,005 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,083 |
تأثیرپذیری عبدالغنی خان از حکیم عمر خیام نیشابوری | ||
نشریه ادبیات تطبیقی | ||
دوره 16، شماره 31، اسفند 1403، صفحه 25-48 اصل مقاله (934.93 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jcl.2024.24038.3777 | ||
نویسندگان | ||
ارسلاح عادل* 1؛ مرتضی فلاح2؛ محمدکاظم کهدوئی3 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ زبان و ادبیات، دانشگاه یزد،یزد، ایران. | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی،دانشکده ادبیات، دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
3استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
چکیده | ||
چکیده ادبیات تطبیقی بیانگر انتقال ادبیات یک ملت به ادبیات ملت دیگر است و یکی از مکتبهای آن، مکتب فرانسه است که در اواخر قرن نزدهم به وجود آمد و وجه غالب در نگاه پژوهشگران ادبیات تطبیقی این مکتب، تاریخگرایی و مسئلۀ تأثیر و تأثّر است. تأثیرگذاری و تأثیرپذیری در همه فرهنگها سبب خلق آثار ادبی میشود؛ زیرا هیچ اثری بدون توجه به آثار قبلی و به طور مستقل خلق نشده است. در این پژوهش از تأثیرگذاری خیام بر غنیخان بحث شده، حکیم عمر خیام یکی از فیلسوفان و شاعران قرن پنجم هجری است که در حوزۀ ادبیات بیشتر از طریق رباعیات خود به شهرت رسید؛ چون رباعیات خود را با مفاهیم بلند و عالی به زبان ساده بیان کرده است. رباعیات وی به زبانهای مختلف جهان ترجمه شده و بر شاعران ملل مختلفی تأثیر گذاشته است، غنیخان (1914- 1996م) شاعر معروف زبان پشتو هم در سرایش شعر از خیام و اشعار خیامی متأثر شده و در لابلای اشعارش مضامین و اندیشههای خیام و خیامی بازتاب یافته است؛ بنابراین، هدف در این پژوش تأثیرپذیری غنیخان از خیام و مکتب خیامی و شناخت میزان این تأثیرپذیری است. در این مقاله به روش توصیفیـ تحلیلی، تأثیرپذیری غنیخان از رباعیات خیام و مکتب خیامی بررسی شده است. یافتههای نتایج نشان میدهد که با تحلیل اشعار غنی-خان روشن میشود که وی در موضوعاتی؛ چون: خوشگذرانی، اغتنام فرصت، جبر و سرنوشت، بدبینی نسبت به زندگی و مرگ، ریا ستیزی و امثال آن از خیام و اشعار خیامی تأثیرپذیر است. | ||
کلیدواژهها | ||
واژههای کلیدی: خیام نیشابوری؛ غنیخان؛ اغتنام فرصت؛ مکتب فرانسه؛ قضا و قدر؛ ریاستیزی | ||
مراجع | ||
کتابنامه
امین مقدسی، ابوالحسن. (۱۳۸۶). ادبیات تطبیقی با تکیه بر مقارنۀ ملکالشعرا محمد تقی بهار و امیرالشعرا احمد شوقی. تهران: دانشگاه تهران.
پراور، زیگبرت سالمن. (۱۴۰۱). در آمدی بر مطالعات ادبی تطبیقی. ترجمۀ علیرضا انوشیروانی و مصطفی حسینی، چاپ پنجم، تهران: سمت.
ترکزی، ایازالله. (2019 م.). غنی نامې (نامها و شخصیتهای شعری غنیخان). پشاور: بنیاد باچاخان.
جاوید، عبدالاحمد. (۱۳۹۱ش.). تاریخ ادبیات فارسی دری. اهتمام و تحشیه محمد حسین یمین، کابل: سعید.
جمالالدین، محمد سعید. (1389 ش.). ادبیات تطبیقی (پژوهشی تطبیقی در ادبیات عربی و فارسی). برگردان و تحقیق سعید حسامپور و حسین کیانی. شیراز: نشر دانشگاه شیراز.
حسرت، محمد زبیر. (۲۰۱۹ م.). مست غنی ملنگ غنی (غنی مست غنی فقیر). چاپ دوم، پیشاور: مرکز ادبی پشتو.
حسینشاه، سید چراغ. (۱۹۹۷ م.). «غنیخان، یو د حساس ذهن خاوند» (غنیخان، صاحب ذهن حساس). مجلۀ پشتو، نمبر ۴۹۳ (غنیخان نمبر)، پیشاور: اکادمی پشتو، صصـ ۱۶۰ـ ۱۶۷.
ختک، راجولیشاه. (۱۹۹۷م.). «غنیخان» (شخصیت، فکر و فن). مجلۀ پشتو، نمبر ۴۹۳ (غنیخان نمبر)، پیشاور: اکادمی پشتو، ، صصـ ۸ـ ۴۱.
خیام نیشابوری، عمر بن ابراهیم. (۱۳۴۲ ش.). ترانههای خیام. تصحیح صادق هدایت. تهران: امیرکبیر.
خیام نیشابوری، عمر بن ابراهیم. (۱۳۶۳ ش.). رباعیات حکیم عمر خیام. مقدمۀ فریدرخ روزن. چاپ دوم. تهران: کتاب فرزان.
خیام نیشابوری، عمر بن ابراهیم. (۱۹۶۹). مجموعۀ رباعیات عمر خیام. تصحیح عبدالباری آسی، چاپ سیزدهم، لکهنو: تیجکمار.
دشتی، علی. (۱۳۸۱ ش.). دمی با خیام. چاپ پنجم، تهران: امیرکبیر.
رفیقی، عبدالرؤف. (۲۰۱۹ م.). غنیخان پېژندنې لارښود (رهنمای غنیخان شناسی). پیشاور: نهاد باچاخان.
روستایار، سید علیشاه. (۱۳۸۶ ش.). «غنیخان شاعر و نقاش». مندرج در کتاب د غنیخان یاد (یاد غنیخان)، تصحیح نصرالله ناصر، چاپ اول، ۷۸ـ ۸۶، مرکز مطالعات منطقوی افغانستان: کابل.
ریاض، ایس. ایم. (۲۰۱۵ م.). جام ساقی. پشاور:؟
سلطان، عابد. (۱۹۹۷ م.). «د غنی د تول تله نشته» (ترازوی پیمایش غنی نیست). مجلۀ پشتو، نمبر ۴۹۳ (غنیخان نمبر)، پیشاور: اکادمی پشتو، صصـ ۲۱۹ـ ۲۲۲.
شاعرامن، پیرگوهر. (۱۹۹۷ م.). «لوی فنکار» (فنکار بزرگ). مجلۀ پشتو. ۴۹۳ (غنیخان نمبر)، پشاور: اکادمی پشتو، صصـ ۲۰۶ـ ۲۱۱.
شرکت مقدم، صدیقه. (۱۳۸۸) «تطبیقی مکتبهای ادبیات». مطالعات ادبیات تطبیقی. سال سوم، شمارۀ ۱۲، صص ۵۱ – ۷۱.
شکلی، اجمل. (2019 م.). «نوې تجربې». مندرج در کتاب غنییات. مهتمم سجاد ژوندون، پیشاور: مرکز تحقیق باچاخان، صص ۱۰ـ ۱۹.
عطارزاده، سارا و مرضیه خلیلیزاده گنجعلیخانی. (۱۳۹۳) «نقد و بررسی مکاتب برجستۀ ادبیات تطبیقی». دومین همایش ملی ادبیات تطبیقی دانشگاه رازی. صص ۱۱۵۵- ۱۱۷۲.
علیشاه کاکاخیل، سیدوقار. (2021 م.). عبدالغنیخان ژوند او زمانه (زندگی و زمانۀ عبدالغنیخان). پیشاور: طلوع فاوندیشن.
غنی خان. (2021 م.). د غنیخان کلیات (کلیات غنیخان). ترتیب و تدوین از ایازالله ترکزی و فیصل فاران. پشاور: ادب محل.
غنیخان. (۱۹۵۶ م.). د پنجرې چغار (ناله و فریاد قفس). مقدمۀ ماستر عبدالکریم، پشاور: یونیورستی بک ایجنسی.
فرزانه، محسن. (بی تا). نقد و بررسی رباعیهای عمر خیام. تهران: کتابخانۀ فروردین.
قویم، عبدالقیوم. (۱۳۸۸ ش.). ادبیات تطبیقی. کابل: سعید.
کرگر، محمد اکبر. (1395 ش.). غنی پېژندنه (غنیشناسی) (غنی د شگو په محل کې، ماته یو دریاب د نور را (غنی در ریگستان، برایم یک دریای نور بتی). جلالآباد: هاشمی.
کهدویی، محمد کاظم. (۱۳۸۹ ش.). «خوشحالخان ختک، پشتون پارسیگوی». نشریه ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال دوم، دورۀ جدید، شمارۀ سوم، صص ۲۸۱ـ ۳۰۶.
گویارد، ماریوس فرانسوا. (۱۹۵۶). الادب المقارن. ترجمۀ محمد غلاب، قاهره: لجنه البیان العربی. نقل در نظری منظم، هادی. ادبیات تطبیقی: تعریف و زمینههای پژوهش. مجلۀ ادبیات تطبیقی شهید باهنر کرمان، (۱۳۸۹)، دورۀ جدید، سال اول، شمارۀ۲، صصـ ۲۲۱ـ ۲۳۷.
نامور مطلق، بهمن. (۱۳۹۴ ش.). در آمدی بر بینامتنیت. چاپ دوم. ویرایش دوم. تهران: سخن.
هاشمی، سیداصغر. (1392 ش). غنیخان فلسفی شاعر (غنیخان شاعر فلسفی). کابل: دانش.
یوسفزی. نورالامین. (۲۰۲۱ م.). غنی رنگ (رنگ غنی). پشاور: مرکز تحقیق باچاخان.
یوسفزی، نورالامین. (۱۹۹۷ م.). «د جنون او جانان شاعر د جانان غېږ له لاړ» (شاعر جون و جانان در آغوش جانان رفت). مجلۀ پشتو، نمبر ۴۹۳ (غنیخان نمبر)، پیشاور: اکادمی پشتو، صصـ 212- ۲۱۸. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 175 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 69 |