آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,380,005 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,078 |
بررسی، گونهشناسی و گاه‌نگاری گورهای سنگچین زاگرس مرکزی (شهرستان فارسان، استان چهارمحال و بختیاری) | ||
| مجله مطالعات ایرانی | ||
| دوره 23، شماره 46، دی 1403، صفحه 163-183 اصل مقاله (834.15 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2024.22896.2577 | ||
| نویسندگان | ||
| حدیث کجوری1؛ علیرضا خسروزاده2؛ زهرا فدائی3 | ||
| 1دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستانشناسی (دوران تاریخی)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران. | ||
| 2عضو هیئت علمی گروه باستانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران. | ||
| 3دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| زمینه/هدف: گورهای سنگچین جنوب و جنوب غرب به دو شکل پشته‌سنگی استوانه‌ای و پشته‌سنگی ساده دیده می‌شوند. این گورها از نظر ساختار و شکل ظاهری مشابه یکدیگر و معمولاً روی ستیغ‌های سنگی و صخره‌ای ایجاد شده‌اند. شمار زیادی از این گورها در ارتباط با محوطههای استقراری نزدیک آن‌ها هستند. مبنای تاریخ‌گذاری این گورها، سفال است، ضمن این‌که در شماری از این گورها مواد فرهنگی دیگر از جمله شیشه، فلز، اشیا و ظروف سنگی، نیز یافت می‌شود. مشابه گورهای سنگچین زاگرس مرکزی از جنوب شرقی ایران و خارج از مرزهای ایران در پاکستان، افغانستان، آسیای مرکزی و حوزۀ جنوبی خلیج فارس نیز گزارش شده است. هدف پژوهش حاضر توصیف، طبقه‌بندی و گونهشناسی گورهای سنگچین زاگرس مرکزی (جنوب و جنوب غرب) ایران براساس نمونه‌های به دست آمده از شهرستان فارسان است. روش/رویکرد: در تحقیق حاضر با انجام بررسی میدانی و پیمایش در منطقه (فارسان)، قبور مورد نظر شناسایی و با ارائۀ مستندات باستانشناسی از قبیل طبقه‌بندی ساختار قبور و مقایسۀ گونه‌شناختی نمونه‌های سفالین به معرفی، دسته‌بندی و ارائۀ گاه‌نگاری نسبی این سنّت تدفین پرداخته شد. یافته‌ها/نتایج: یافته‌ها حکایت از تشابه طراحی این‌گونه گورها با سایر موارد کشف شده در نقاط مختلف ایران داشت. نکتة مهم آن‌که اغلب گورهای سنگچین منطقة فارسان دچار دستبرد و تخریب شده بودند، از این‌رو امکان تعیین دقیق جهت طراحی وجود نداشت. اما براساس مواد فرهنگی به دست آمده، به نظر میرسد این‌گونه گورها مربوط به دورة آهن 3، هخامنشی، اشکانی و ساسانی هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زاگرس مرکزی؛ فارسان؛ گور سنگچین؛ تدفین پشته‌سنگی؛ استوانه‌ای | ||
| مراجع | ||
|
الف- منابع فارسی
استروناخ، دیوید. (1379). پاسارگاد گزارشی از کاوشهای انجام شده توسط موسسه مطالعاتی ایرانی بریتانیا (از سال 1961تا 1963). ترجمة حمید خطیب شهیدی؛ تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه).
افلاکی سورشجانی، رضا. (1382). جغرافیای استان چهارمحال و بختیاری (طبیعی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی). شهرکرد: انتشارات مرید.
جعفری، محمدجواد. (1385). قبور کوه رحمت: مدارکی در زمینة شیوههای تدفین دورههای فراهخامنشی تا ساسانی در فارس. باستانشناسی و تاریخ، 20 (1)، 1-9.
جعفری، محمدجواد. (1392). گورستان 88 تنگ بُلاغی، بررسی و معرفی یکی از گورستانهای خرسنگی تنگ بُلاغی و روشهای تدفین در آن. پژوهشهایی دربارة تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران، بهکوشش شهرام زارع، تهران: انتشارات بصیرت، 141-153.
خانیپـور، مرتضی. و کاوش، حسینعلی. (1401). تدفینهای دوران اشکانی و ساسانی در حوضة رودخانة بوانات، استان فارس. پژوهشهای باستانشناسی، 33 (12). 181-205.
خسروزاده، علیرضا. (1383). گزارش فصل اول بررسی باستانشناسی شهرستان بردسیر. تهران، پژوهشکدة باستانشناسی (منتشرنشده).
خسروزاده، علیرضا. (1384). گزارش فصل دوم بررسی باستانشناسی شهرستان بردسیر. تهران، پژوهشکدة باستانشناسی (منتشر نشده).
خسروزاده، علیرضا. (1386). گزارش فصل اول بررسی باستانشناختی شهرستان فارسان. تهران، پژوهشکدة باستانشناسی (منتشر نشده).
خسروزاده، علیرضا. (1386). مروری برگورهای سنگچین جنوبشرق ایران. نامة پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، 20-21، 89-104.
خسروزاده، علیرضا. (1391). الگوى استقرارى دشت فارسان از پیش از تاریخ تا دوران اسلامى. نامورنامه، مقالههایی در پاسداشتِ یاد مسعود آذرنوش، به کوشش حمید فهیمی و کریم علیزاده، تهران: انتشارات ایران نگار.
خسروزاده، علیرضا. (1393). بررسی تحولی زیستگاههای انسانی دشت فارسان از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی. شهرکرد: دانشگاه شهرکرد.
رحیمی، د.، موسوی، .، و مردانی، و. (1384). سیمای شهرستانهای استان چهارمحال و بختیاری، شهرستان فارسان طی سالهای 1365، 1375 و 1383. شهرکرد: انتشارات سازمان مدیریت و برنامهریزی استان چهارمحال و بختیاری.
روستایی، کوروش. (1394). گونهشناسی محوطههای باستانی منطقة کوهرنگ بختیاری. پژوهشهای باستانشناسی ایران، 5 (9)، 27-46.
شفیعی، محمدرضا. (1381). نگاه گردشگری به شهرستانهای فارسان و کوهرنگ. شهرکرد: انتشارات جهانبین.
مهری قهفرخی، سجاد. (1390). سالنامة آماری استان چهارمحال و بختیاری 1389. شهرکرد: انتشارات معاونت برنامهریزی استانداری چهارمحال و بختیاری.
نوروزی، رضا. (1384). بررسی باستانشناسی فیروزآباد. شیراز: دانشنامة فارس و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری فارس.
ب- منابع لاتین
Gondet S., Mohammadkhani, K., Djamali, M., Farjamirad, M., Ibnoerrida, N., Gopnik, H., Laisney, D., Notter-Truxa, F., Rigot, JB., and Ubelmann, Y. (2019), Field Report on the 2016 Archaeological Project of the Joint Iran-France Project on Pasargadae and its Surrounding Territory. Iranian Heritage Studies. 1(2):1-28.
Gotch, P. (1971). The Imamzadeh High Altar and Subsidiaty Monuments, Iran 9, 162-63.
Khanipour, M., Molaei Kordshouli, H. (2023). Cairn Burial of the Historical Period around Khansar Dam, Toujerdi District of Fars Province, Iran. Historia I Swiat (19), 59-72.
Khosrowzadeh, A., Aali, A., and Weeks, L. (2017). Newly Discovered Bronze Age Archaeological Sites on Qeshm Island, Iran. Iran, 55 (2), 120-142, DOI: 10.1080/05786967.2017.1355533
Lamberg-Karlovsky CC, Humphries J. (1968), The Cairn burials of southeastern Iran. East and West. 18(3/4), 269-76.
Stein, S. A. (1936). An Archaeological Tour in Ancient Persis Iraq 3, 112- 225.
Stein, S. A. (1937). Archaeological Reconnaissance s in North Westem India and South Eastern Iran, London.
Witcomb, D. S. (1985). Before The Roses and Nightingales: Excavation in Qasr-I Abu Nasr, Old Shiraz, New York. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 132 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 298 |
||